We hebben allemaal wel eens stress. Dit kan komen door een drukke tijd op werk, veel afspraken, sociale bezigheden en andere verplichtingen waar je eigenlijk alleen maar moe van wordt in plaats van dat je er energie uithaalt. Een beetje stress is oké en heb je soms zelfs nodig om beter te presteren. Maar wanneer is er sprake van een (beginnende) burn-out en op welke symptomen kun je letten?

Wat is een burn-out en wat zijn de oorzaken?

Een burn-out is een ernstige vorm van werkgerelateerde stress die zich uit in fysieke, emotionele en mentale uitputting. Het wordt gekenmerkt door een gevoel van volledige overbelasting, desinteresse in werk, verminderde prestaties, en een afnemend gevoel van eigenwaarde. 'Mensen met een burn-out ervaren vaak extreme vermoeidheid, slapeloosheid, concentratieproblemen, angst en depressie', legt psycholoog Valerie Ritchie van MIND Korrelatie uit.

Mogelijke oorzaken van een burn-out

De oorzaken van een burn-out kunnen complex en divers zijn, en ze variëren van persoon tot persoon. Enkele veelvoorkomende oorzaken en risicofactoren zijn:

  • Hoge werkdruk - Overmatige werkdruk, strakke deadlines en lange werktijden kunnen bijdragen aan een burn-out.
  • Onvoldoende rust en ontspanning - Het negeren van de behoefte aan pauzes en vakanties kan bijdragen aan chronische stress.
  • Perfectionisme - Mensen met een neiging tot perfectionisme lopen een groter risico op een burn-out.
  • Werk-privé balans - Een onevenwichtige verhouding tussen werk en privéleven kan stress verergeren.
  • Onvoldoende ondersteuning - Het gebrek aan sociale steun op het werk of in persoonlijke relaties kan het risico op een burn-out vergroten.
  • Persoonlijke eigenschappen - Sommige persoonlijkheidstrekken, zoals perfectionisme, competitiviteit en de neiging tot overwerken, kunnen de vatbaarheid voor een burn-out vergroten.
  • Werkomgeving - Giftige werkomgevingen met onredelijke verwachtingen, slecht management en weinig erkenning voor prestaties kunnen bijdragen aan stress en uiteindelijk een burn-out.
  • Onzekerheid - Onzekerheid zorgt voor angst en stress.

Heb ik een depressie of burn-out?

'Bij een depressie overheerst intense somberheid', vertelt Ritchie. 'Een burn-out kan je ook somber maken door overbelasting en uitputting.' Met andere woorden: een burn-out kan ontstaan door aanhoudende stress en overmatige belasting, terwijl een depressie kan optreden zonder dergelijke factoren.

'Daarnaast wordt een burn-out vaak geassocieerd met werkgerelateerde problemen, terwijl depressie betrekking heeft op verschillende levensgebieden', voegt psycholoog Lotte Sloothaak eraan toe. 'Een burn-out is niet per se een depressie, maar symptomen die lijken op depressie kunnen wel een centrale factor zijn bij burn-out-gerelateerde kwesties.

    Wat zijn de eerste symptomen van een burn-out?

    Een burn-out valt niet te onderschatten, je bent namelijk letterlijk uitgebrand. Het kaarsje gaat uit, wat zorgt voor totale lichamelijke en geestelijke uitputting waardoor je zelfs niet meer in staat kan zijn iets banaals als boodschappen te doen. Het is niet zo dat alleen ‘zwakke’ mensen in een burn-out raken. Het kan juist de meest intelligente, actieve, drukke creatieveling overkomen.

    Het is belangrijk om goed naar je lichaam te luisteren. Als een burn-out je eenmaal heeft overmeesterd, kan het maanden of soms wel jaren duren voordat je lichaam weer is hersteld. Nic Oosterveer, trainer en burn-out coach bij Mindtuning, een methodiek die erop gericht is burn-outklachten te verhelpen, legt uit hoe je een beginnende burn-out kunt herkennen. Dit zijn een aantal lichamelijke en psychische symptomen van een (beginnende) burn-out:

    Welke lichamelijke klachten bij burn-out?

    In onze snelle en veeleisende wereld kan bijna iedereen ten prooi vallen aan deze slopende aandoening als de waarschuwingssignalen worden genegeerd. Gelukkig kun je een beginnende burn-out herkennen en stappen ondernemen om jezelf te beschermen. Wat zijn tekenen van een burn-out en welke lichamelijke klachten kun je hebben?

    1. Je bent extreem moe

    Natuurlijk, we zijn allemaal wel eens moe na een lange werkdag of een druk weekend, maar een van de eerste tekenen van een beginnende burn-out is een aanhoudende vermoeidheid die niet verdwijnt, zelfs niet na een goede nachtrust. Het liefst lig je de hele dag in bed. Alle dagelijkse dingen die zo vanzelfsprekend leken zijn een grote opgave geworden en je weet niet meer waar je energie uit kan halen.

    2. Je slaapt slecht

    Ondanks dat je zo moe bent, val je heel moeilijk in slaap en lig je lang te piekeren. Bij het opstaan ben je niet uitgerust en voel je je nog vermoeider dan dat je naar bed ging.

    3. Je hebt moeite je te concentreren

    Eén van de meest frustrerende symptomen van een beginnende burn-out is de impact op je cognitieve functies. Je kunt merken dat je moeite hebt om je te concentreren op eenvoudige taken, vergeetachtiger wordt en moeite hebt met het onthouden van dagelijkse dingen.

    4. Je bent snel geïrriteerd

    Je bent de hele tijd gespannen en prikkelbaar. Daardoor kan je snel uit je slof schieten.

    5. Je schommelt op emotioneel vlak

    Ook ben je vaker verdrietig, boos of zelfs apathisch? Ook emotionele schommelingen kunnen een teken zijn van een beginnende burn-out. Stress kan een grote tol eisen van je emotionele welzijn, en het is belangrijk om aandacht te besteden aan deze signalen. Deze 5 tekenen geven aan dat de stress die je ervaart niet gezond meer is.

    6. Je piekert veel

    Je gedachten draaien constant rondjes in je hoofd (vooral 's nachts!) en je wordt er knettergek van. Door al dat piekeren ben je het overzicht compleet kwijt. Dit is de oorzaak van piekeren en zó kom je er vanaf.

    7. Je hebt last van trillingen en/of meer transpireren

    Je hebt last van trillende handen, benen of oogleden en het lijkt wel alsof je veel meer zweet. Klotsende oksels heb je vaker wel dan niet.

    Zijn deze symptomen voor jou herkenbaar? Dan is het verstandig om professionele hulp te zoeken. Klop aan bij je huisarts of maak een afspraak bij een specialist. Meer weten over Mindtuning? In het boek Vijf jaar ouder, tien jaar jonger, beschrijft oprichter Pieter Frijters de Mindtuning-methodiek.

    Hoelang mag je niet werken met een burn-out?

    'Hersteltijden variëren per persoon', legt Sloothaak uit. 'Het herstel van een burn-out vereist actieve ontspanning en heropbouw van je fysieke conditie.' Het herstelproces kan van enkele maanden tot zelfs een jaar of twee duren. 'Het is belangrijk om een dagelijks ritme te behouden en professionele begeleiding van een burn-out coach te overwegen om aanpassingen te maken en je stress te beheersen.' Meer weten over stress? In dit artikel vind je álles wat je wilt weten over stress.

    Ritchie waarschuwt dat je niet te snel alles weer moet oppakken. 'Te snel terugkeren naar het 'normale' leven, kan het risico op terugval vergroten.' Daarom raadt ook zij aan om hulp in te schakelen bij het herstellen van een burn-out. 'Zo leer je om te gaan met stress en spanning en krijg je tips om aanpassingen in je leven te maken.' Stress is een alledaags probleem dat ons allemaal treft, maar gelukkig zijn er meer manieren dan je denkt om hier mee om te gaan. Dít zijn de beste tips om stress te verminderen.

    Volg je Women's Health al op Facebook, Instagram en TikTok?