Van je ouders krijg je een heel pakket aan eigenschappen mee. Die blonde lokken, je groene ogen, je Beyoncé heupen en zelfs je karakter kan op die van je ouders lijken. Helaas kun je ook de minder leuke dingen van je familie overnemen, zoals erfelijke ziektes als ADHD en astma. Maar wat als iemand in je familie met psychische klachten kampt? Kun jij die dan ook erven?
Erfelijk?
Het antwoord is: ja. Wanneer een van je ouders een psychische aandoening heeft, is de kans groter dat jij daar ook last van krijgt. Je erft altijd één gen van je moeder en één gen van je vader. Soms komt het voor dat er een genvariant ontstaat die jouw eigenschappen verandert en een verhoogde kans op een aandoening kan veroorzaken. Meestal gaat het dan over aandoeningen zoals diabetes en astma, maar in sommige gevallen ontstaan er ook psychische klachten.
Voorbeelden van erfelijke psychische aandoening zijn schizofrenie, depressie en autisme. Maar niet gevreesd, wanneer iemand in je familie deze genvarianten erft, is dat nog geen garantie dat jij daar ook last van gaat krijgen.
Hoe groot is de kans?
Wanneer meerdere familieleden last hebben van psychische klachten wordt de kans 1 tot 10 keer groter dat je die kunt erven. Hoe dichter de familieleden bij je staan (zoals je ouders, broers en zussen), hoe waarschijnlijker dit wordt. Wanneer je de aanleg voor psychische klachten hebt kunnen factoren zoals te weinig slaap, alcohol en stress sneller voor problemen zorgen.
Onderzoek naar de invloed van je genen op een depressie concludeerde zelfs dat erfelijkheid een hele grote rol kan spelen. Een perinatale depressie (wanneer de moeder tijdens de zwangerschap depressief is) zou ongeveer vijftig procent erfelijk zijn en een niet-perinatale depressie ongeveer dertig procent. Aan het onderzoek deden 3.427 Zweedse tweelingen en 580.006 zussen (niet-tweelingen) mee.
Kun je dit testen?
Technisch gezien kun je dit testen. In sommige gevallen hebben mensen met een psychische aandoening een genvariant die op zo’n aandoening wijst, maar er is niet één soort genvariant of mutatie die met zekerheid zegt dat je dat erft. Er zijn namelijk duizenden genvarianten die samenspelen en de kansen weer kunnen veranderen. Wel zijn er bepaalde genvarianten die erop wijzen dat je kwetsbaarder kunt zijn voor een psychische aandoeningen, en in dat geval kan je levensstijl (stress, slaaptekort) er ook veel invloed op hebben. Overweeg je serieus om hier verder naar te kijken? Dan kun je altijd naar je huisarts om een DNA-onderzoek aan te vragen.
Bronnen: Huisarts en Genetica, Erfelijkheid, National Institue of Mental Health
