Het belang van goed voor je microbioom te zorgen

Maak kennis met de wonderlijke wereld van het microbioom: de complete samenleving van micro-organismen in je darmen. Jouw unieke samenstelling wordt deels bepaald door je DNA-code, maar ook door je dieet en leefstijl. Je hebt dus zeker invloed op je microbioom, en daarmee ook invloed op je gezondheid. Wij vroegen microbioloog Koen Venema alles over deze kleine wezentjes en hoe je ze tevreden houdt.

Dit doet het microbioom voor je

Het microbioom speelt een grote rol voor je gezondheid. Zo zorgen de bacteriën in jouw poep er met zijn allen voor dat schadelijke bacteriën buiten de deur blijven. ‘Daarnaast produceren ze ook vitamines die wij zelf niet kunnen maken of door onze voeding te weinig binnenkrijgen,’ legt Venema uit. En dat geldt ook voor een belangrijke klasse van stoffen die als verzamelnaam de korteketenvetzuren heeft.

‘Deze stoffen - geproduceerd uit natuurlijke vezels - remmen schadelijke bacteriën af, maar worden vervolgens ook door ons darmepitheel opgenomen.’ Het darmepitheel is de cellaag die de darmwand bedekt en daarmee ongewenste gasten buiten houdt. Een van die stofjes wordt volgens de microbioloog gebruikt als energiebron. ‘De rest wordt in de bloedbaan uitgescheiden en komt in het lichaam terecht waar het ook allemaal positieve effecten heeft.’ En op die manier zijn de micro-organismen eigenlijk heel belangrijk voor ons complete metabolisme.

Ziek door je microbioom?

Alle micro-organismen in onze darmflora spelen dus een belangrijke rol voor gezondheid, maar nu ook steeds vaker bij ziekte. ‘Dit komt doordat wij in de westerse wereld een compleet ander eetpatroon hebben ontwikkeld,’ legt Venema uit. Het microbioom heeft een interactie met ons immuunsysteem, ons metabolisme en onze hersenen. Hierdoor zijn de beestjes in je darmen zelfs betrokken bij ziektes zoals Alzheimer of Parkinson. Wauw!

Gezondheid, ziekte en herstel

Volgens de microbioloog wil dit niet gelijk zeggen dat ze de ziekte veroorzaken, maar wel dat ze meespelen bij hoe ziek je wordt en hoe snel je weer opknapt. ‘Dit is afhankelijk van wat die micro-organismen van ons te eten krijgen en hoe ze kunnen reageren op het ziekteproces.’ Je microbiota zijn namelijk een groepje hongerige beestjes in de darmen en knabbelen aan alles wat jij in je mond hebt gestopt. En op het moment dat jij ze niet genoeg voedzaam eten geeft, heeft dat een direct effect op je gehele gezondheid.

Hier heeft je microbioom een hekel aan

Je microbioom heeft een hekel aan het zogenoemde ‘westerse voedingspatroon’ wat bestaat uit veel suiker, vet, vlees en weinig groente en fruit. Maar wat is nou de reden dat je ze niet blij maakt met die hamburger? Volgens de microbioloog geven ze de voorkeur aan het opeten van vezels, die je vooral in natuurlijke, zo min mogelijk bewerkte voedingsmiddelen vindt. Alleen is dit iets wat we in het ‘westerse voedingspatroon’ te vaak missen. En daarmee doe je jezelf én je microbioom tekort.

Eet jij te weinig groente en fruit? Dit gebeurt er dan met je eiwitten

Een voorbeeld: jij eet extra eiwitten voor spiermassa. Nu willen jouw micro-organismen deze eiwitten graag ombouwen in hun eigen bouwstenen zodat ze kunnen groeien, alleen hebben ze hiervoor vezels nodig. Op het moment dat die er niet zijn, gaan ze over tot het opeten – ook wel fermenteren genoemd - van de eiwitten. Dit zorgt er niet alleen voor dat je niks aan je eiwitten hebt, maar ook dat je micro-organismen toxische componenten gaan produceren. Dit kun je ook wel herkennen aan de rotte eierenlucht die wordt veroorzaakt door deze eiwitfermentatie.

Nu is het natuurlijk zonde dat je niks aan je eiwitten hebt, maar het stofje wat deze stank creëert, zorgt er in hogere concentraties uiteindelijk voor dat je dikke darmkanker kunt krijgen. ‘En zo zijn er allerlei andere stoffen die uiteindelijk uit fermentatie komen die schadelijk zijn voor het lichaam,’ legt Venema uit. Oei!

Zo hou je je microbioom tevreden

Ben jij nu extra gemotiveerd om je microbioom tevreden te houden? Weet dat elk micro-organisme anders is met verschillende behoeftes. En dit is precies de reden dat je gevarieerd wilt eten. ‘Wanneer je veel variatie hebt in groente en fruit – dus veel verschil in vezels – zorgt dat voor een hogere diversiteit van je darmflora.’ In andere woorden: je voorziet allerlei verschillende micro-organismen van voedsel. Hoe hoger die diversiteit, hoe gezonder je bent.