Praten of loslaten? Zo ondersteun je iemand die niet wil praten over trauma

Wanneer iemand iets heftigs meemaakt en daar niet over wil praten, kan dat voor de omgeving frustrerend of zelfs zorgelijk zijn. Je wilt graag helpen, maar hoe doe je dat zonder die persoon onder druk te zetten? En is praten eigenlijk wel altijd het antwoord? We spreken GZ-psycholoog Saskia Meeus van praktijk Mentaal Gezond Psychologie over wat er gebeurt als mensen hun gevoelens opkroppen en hoe je hen kunt ondersteunen zonder je eigen visie op hen te projecteren.

Zo ondersteun je iemand die niet graag praat over trauma of heftige gebeurtenissen

Het wegstoppen van gevoelens kan spanning veroorzaken, zowel mentaal als fysiek. 'Binnenvetten leidt vaak tot interne druk', zegt de psycholoog. 'Als je heftige emoties niet uit, zou zich dat 'vast kunnen zetten' ergens in je lichaam. Praten kan dan helpen om letterlijk lucht te krijgen. Het hoeft niet direct een oplossing te bieden, maar het kan wel zorgen voor ordening in je hoofd.'

Maar, wat als praten niet altijd oplucht?

Hoewel praten voor de meeste mensen effectief is, is het geen universele oplossing. 'De context van het probleem en de persoon spelen een grote rol. Voor sommige mensen werkt praten niet of voelt het zelfs contraproductief, bijvoorbeeld als ze niet de juiste gesprekspartner treffen of praktisch ingesteld zijn (ze denken: praten lost het probleem toch niet op?). 'Het is als ontvanger belangrijk om oordeelvrij te blijven. Gebeurt dit niet, dan kan praten eerder extra stress veroorzaken dan verlichting brengen.'

Alternatieven voor praten

Niet iedereen verwerkt dus trauma’s of stress door erover te praten. Er zijn talloze andere manieren om emoties te reguleren, zoals schrijven, sporten, kunst maken of simpelweg structuur aanbrengen in je dag. 'Zelfregulatie is het sleutelwoord. Als iemand klachten heeft en bijvoorbeeld baat heeft bij beweging in plaats van praten, dan is dat helemaal prima. Het gaat erom wat voor die persoon werkt.'

Projecteer niet je eigen stijl

Het is verleidelijk om je eigen copingstijl op iemand anders te projecteren, vooral als die persoon dichtbij je hart ligt. 'Als jij praten als verlichting ervaart, betekent dat niet dat het voor een ander net zo werkt', legt Saskia uit. Onthoud dus goed dat er andere manieren zijn om emoties te reguleren en praten niet per se het nummer 1 hulpmiddel hoeft te zijn (omdat dit bij jou toevallig wel zo is). Ga na hoe iemand met zijn emoties omgaat en respecteer dit.' Voel je je machteloos omdat je niets kunt betekenen voor diegene? 'Vraag wat de persoon nodig heeft. Misschien is alleen je aanwezigheid al genoeg.'

Wat als praten niet helpt?

In sommige gevallen kan praten juist averechts werken, bijvoorbeeld als iemand steeds opnieuw hetzelfde verhaal vertelt zonder verdere verwerking. 'Oeverloos doorpraten kan een strategie zijn die juist niet helpt', waarschuwt Saskia. 'Dan is het tijd om te kijken naar andere methoden, zoals therapie of activiteiten die de focus verschuiven.'

Wanneer wél ingrijpen?

Als iemand klachten ontwikkelt – zoals depressieve gevoelens, paniekaanvallen of woede-uitbarstingen – kan professionele hulp nodig zijn. Maar ook dan geldt: dwing iemand niet. 'Het proces moet op hun eigen tempo gebeuren. Pushen werkt zelden en kan zelfs weerstand oproepen wat averechts werkt.'

Volg je Women's Health al op Facebook en Instagram?