Eenzaamheid in cijfers: voelen we ons steeds meer alleen?

Ook met een heleboel mensen om je heen kun je je behoorlijk eenzaam voelen. Dit maakt dan ook dat eenzaamheid aan de buitenkant soms slecht zichtbaar is. We bellen, appen, en blijven via allerlei online wegen met elkaar in contact, maar hoe goed voelen we ons nou daadwerkelijk met elkaar verbonden? Worden we de laatste jaren steeds eenzamer? Wij doken in de statistieken en hebben de cijfers van de afgelopen tijd voor je op een rijtje gezet.

Eenzaamheid in getallen

Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat in 2023 bijna 11 procent van de Nederlandse bevolking - ongeveer evenveel mannen als vrouwen - dat 15 jaar of ouder is, zich sterk eenzaam voelt. Vergeleken met 2019 is dit zo’n 2 procent meer. Ook het percentage mensen dat zich enigszins eenzaam voelde was in 2023 - zo’n 29 % - hoger dan in 2019, toen was het ongeveer 26 %. In het jaar 2021, midden in de coronatijd, was de eenzaamheid het grootst. 11 procent voelde zich dit jaar sterk en 32 procent zich enigszins eenzaam. Niet gek, aangezien menselijk contact toen flink beperkt moest blijven.

Twee soorten eenzaamheid

Binnen het fenomeen eenzaamheid wordt onderscheid gemaakt tussen emotionele en sociale eenzaamheid. Uit de cijfers uit 2023 - ongeveer 14 procent - is gebleken dat jongeren (15- tot 25-jarigen) zich voornamelijk emotioneel eenzaam voelen: ze missen het hebben van een hechte band met mensen in hun omgeving. Naast emotionele eenzaamheid bestaat er ook sociale eenzaamheid. Bij deze soort is voornamelijk het gemis van sociaal contact van belang. In tegenstelling tot emotionele eenzaamheid, waarbij het vooral draait om diepgang, mist men bij sociale eenzaamheid de simpele small talk. 18 procent van de 35- tot 45-jarigen gaf in 2023 aan met sociale eenzaamheid te maken te hebben. Ook bij latere leeftijden lag de sociale eenzaamheid hoger dan de emotionele eenzaamheid.

Waardoor komt die eenzaamheid?

Die toenemende eenzaamheid komt natuurlijk niet zomaar uit de lucht vallen. Het kan vele oorzaken hebben, van werkloosheid tot een echtscheiding. Tijdens de covid-19 pandemie is met name de eenzaamheid onder jongeren toegenomen. Onderzoek door het CBS liet zien dat deze groep het vaakst aangaf zich somberder en eenzamer te voelen dan voor de pandemie. Dat de eenzaamheid is toegenomen valt dus deels te wijten aan een tijd waarin we door het coronavirus voornamelijk binnen moesten blijven.

Zo herken je eenzaamheid: 6 signalen

Zoals al eerder vermeld, is eenzaamheid niet altijd goed aan de buitenkant te zien. We geven je een aantal aanwijzingen om eenzaamheid bij jezelf of een ander te kunnen herkennen.

1. Je hebt het gevoel dat je weinig tot geen ‘goede’ vrienden hebt. Hierdoor mis je wellicht een diepere, emotionele connectie met mensen in je omgeving.
   Tip: bel eens een vriend of vriendin die je al een tijdje niet hebt gesproken. Door het initiatief te nemen laat je een ander zien dat je openstaat voor het vormen van een intieme band.
2. Je voelt je alleen, ondanks dat er mensen om je heen zijn. Fysiek zijn er mensen in je buurt, maar mentaal voel je je geïsoleerd en afgescheiden. Het kan dus een teken van eenzaamheid zijn wanneer je een leegte voelt terwijl je omringd wordt door anderen.
   Tip: het kan helpen om diepe gesprekken aan te knopen met mensen om je heen. Ook kun je nagaan van welke mensen je energie krijgt, en van wie minder.
3. Je ziet er tegenop om eropuit te gaan en mensen te ontmoeten. Merk je aan jezelf dat je eigenlijk geen zin hebt om met mensen af te spreken? Het zou kunnen dat dit door een eenzaam gevoel komt.
   Tip: het is misschien niet wat je wilt horen, maar het zou goed kunnen helpen om juist wel op pad te gaan. Natuurlijk kun je, net als hierboven is genoemd, kritisch kijken naar welke mensen jou gelukkig maken en hoef je zeker niet op alles ‘ja’ te zeggen.
4. Je ervaart problemen met slapen. Wanneer je je alleen of eenzaam voelt kan het zijn dat je moeilijk in slaap komt of steeds wakker wordt.
   Tip: met urenlange plafonddiensten schiet je weinig op. Het kan helpen om een dagboek bij te houden waarin je voordat je gaat slapen je gedachten op een rijtje zet. Zet bijvoorbeeld eens op papier neer wat je de volgende dag kunt doen om jezelf beter te voelen. Dit het bellen van een vriend of vriendin zijn, of het langsgaan bij een familielid.
5. Je hebt een hoge bloeddruk. Eenzaamheid kan ook gezondheidsproblemen als een hoge bloeddruk tot gevolg hebben. Dit hoeft niet meteen ernstig te zijn, maar is wel een teken dat je goed aan je mentale gesteldheid moet denken.
   Tip: het is aan te raden om wanneer je gezondheidsklachten ervaart, bij de huisarts langs te gaan. Ook kan het helpen om met een andere professional - bijvoorbeeld een psycholoog - te praten over worstelingen als eenzaamheid.
6. Overmatig veel eten. Met name zoete snacks en deegwaren zijn cravings die eenzame gevoelens kunnen aanwakkeren.
   Tip: scoor samen met kennis, vriend, vriendin of collega eens een lekkere (zoete) snack in plaats van thuis overmatig te eten. Zo combineer je het genieten van een lekkere hap met een sociale activiteit.

Je bent niet alleen!

Misschien wel de belangrijkste tip: je bent niet alleen, ook al voelt dit soms wel zo. Op de website van Een Tegen Eenzaamheid kun je tips vinden om met anderen in contact te komen en kun je je verhaal kwijt bij de luisterlijn.

Volg je Women's Health al op Facebook en Instagram?