Zelfbruiners: wat is het effect op je huid?

De zomer roept vaak om een gezonde, bruine teint op je huid. Alleen brengt langdurige blootstelling aan de zon risico’s met zich mee, zoals huidkanker en vroegtijdige veroudering. Gelukkig bieden zelfbruiners een veilig alternatief. Maar wat doen deze producten precies met je huid en zijn ze echt zo veilig als beweerd wordt?

Samen met Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie, verkennen we de wereld van zelfbruiners.

Wat zijn zelfbruiners?

Zelfbruiners zijn producten die je op de huid aanbrengt om een bruine kleur te krijgen zonder blootstelling aan de zon. Het belangrijkste ingrediënt in zelfbruiners is dihydroxyacetone (DHA), een kleurloze suiker die reageert met de dode huidcellen in de bovenste laag van de huid. Deze reactie zorgt voor een bruine tint die na enkele dagen verdwijnt doordat de huidcellen afschilferen.

Hoe werken zelfbruiners?

DHA reageert met de aminozuren in de dode huidcellen, wat resulteert in de vorming van bruine pigmenten. De uiteindelijke kleur hangt af van de concentratie DHA; hoe meer DHA, hoe donkerder de kleur. Dit proces begint meestal binnen een paar uur en bereikt zijn hoogtepunt na zo'n 6 tot 10 uur. De kleur vervaagt geleidelijk naarmate de dode huidcellen afschilferen, dat gebeurt meestal binnen een week.

Voordelen van zelfbruiners

Zelfbruiners bieden een veilig en effectief alternatief voor zonnebaden, mits ze op de juiste manier worden gebruikt. Dit zijn de voordelen op een rij:

Veilig alternatief voor zonnebaden - Zelfbruiners zijn een veiligere optie dan zonnebaden of zonnebanken, die de kans op huidkanker vergroten en de huid beschadigen. Dat kan ook Ultee beamen. 'Het beschadigt de diepere huidlagen niet, zoals uv-stralen dat wel doen.' Rond DHA zijn geen wetenschappelijk bewezen gevaren bekend, waardoor het een veiliger alternatief is voor een zongebruinde teint.

Direct resultaat - Zelfbruiners geven vaak binnen enkele uren een zichtbare bruine kleur, wat een stuk sneller is dan de natuurlijke bruining door de zon.

Controle over de kleur - Met zelfbruiners kun je de intensiteit van je bruine teint zelf bepalen door de frequentie van aanbrengen. Dit biedt de mogelijkheid om te variëren van een subtiele gloed tot een diepere bruine kleur.

Nadelen en risico's van zelfbruiners

Dat klinkt allemaal heel rooskleurig, maar er zitten ook nadelen aan het gebruik van zelfbruiners:

Ongelijkmatige kleur - Een veelvoorkomend probleem is een ongelijkmatige kleur of strepen. Ultee raadt aan om je huid goed te exfoliëren voor gebruik en een speciale zelfbruiningshandschoen te gebruiken om dit te voorkomen.

Allergische reacties - Mensen met een gevoelige huid kunnen allergisch reageren op ingrediënten in zelfbruiners. Het advies luidt dan ook om de zelfbruiner eerst op een klein stukje huid te testen.

Kortstondig effect - Omdat zelfbruiners alleen de bovenste laag van de huid (de doe huidcellen) kleuren, vervaagt de kleur na een paar dagen. Regelmatig aanbrengen is nodig om de bruine teint te behouden.

Vrije radicalen - Ultee legt uit dat de huid na het aanbrengen van een zelfbruiner in de eerste paar uur meer vrije radicalen produceert, wat de huid sneller kan doen verouderen. 'Dit kan je heel simpel tegengaan door een crème met antioxidanten te gebruiken.'

Pas op tijdens langdurig gebruik

Hoewel zelfbruiners als veilig worden beschouwd, is er weinig onderzoek gedaan naar de mogelijke gebaren bij veelvuldig gebruik van de kleurstof dihydroxyacetone (DHA) die wordt gebruikt in zelfbruiners. Zo wijst Ultee op een onderzoek waarin Mexicaanse naakthonden dagelijks werden ingesmeerd met 5 procent DHA. De huid kleurde binnen 6 uur na het aanbrengen, maar na gebruik van 21 dagen ontstonden irritaties en ontstekingen die erger werden naarmate de behandeling doorging. Na 42 dagen waren er ernstige huidproblemen zoals afbraak van de opperhuid en blaarvorming. Alleen de plekken met zelfbruiner met DHA kregen deze schade. 'Hoewel dit onderzoek bij honden is gedaan en niet bij mensen, zou ik toch aanraden om zelfbruiners niet langer dan een paar dagen achter elkaar te gebruiken en daarna je huid even rust te geven', zegt Ultee.

Tips voor het gebruik van zelfbruiners

Er zijn een paar dingen die je moet weten over zelfbruiners. Zo zegt het woord 'natuurlijk' bij huidverzorgingsproducten niets over de kwaliteit. In dit geval maakt het niet uit of DHA uit natuurlijke ingrediënten komt of niet. Er is namelijk geen bewijs dat het beter of veiliger is. Kies daarom vooral een product dat je fijn vindt en dat een mooie kleur geeft.

Tot slot: laser je je huid voor ontharing? Pas dan goed op, want zelfbruiners kunnen het risico op blaren en verbranding door de laser vergroten. Donkere huid trekt meer laserlicht aan, waardoor de laserenergie meer in de huid en minder in de haarzakjes wordt opgenomen. Dit verhoogt het risico op blaren en verbranding.

Verder geeft Ultee nog een paar tips om optimaal te genieten van een mooie, gelijkmatige bruine kleur en je huid goed te beschermen tijdens het gebruik van zelfbruiners:

1. Exfolieer je huid -Voor een gelijkmatige kleur is het belangrijk om je huid goed te exfoliëren voor het aanbrengen van de zelfbruiner. Blijf vervolgens een paar dagen weg van scrubs of andere exfoliërende producten om je bruine kleur te behouden.
2. Hydrateer je huid - Gebruik een vochtinbrengende crème om droge plekken te voorkomen. Breng dit een paar uur voor de zelfbruinersessie aan.
3. Vermijd olie - Het is belangrijk om je huid soepel en vet te houden om de bruine kleur (langer) te behouden. Gebruik alleen geen olie, want dan verdwijnt de kleur. Kies een verzorgende crème op waterbasis om je huid te hydrateren.
4. Gebruik een handschoen - Een zelfbruiningshandschoen helpt om het product gelijkmatig aan te brengen en strepen te voorkomen. Gebruik een kleine hoeveelheid zelfbruiner om vlekken en strepen te voorkomen.
5. Vermijd vlekken - Was je handen direct na het aanbrengen en wacht minstens 10 minuten voordat je je aankleedt, om te voorkomen dat het product vlekken veroorzaakt.
6. Bescherm tegen de zon - Na het aanbrengen van een zelfbruiner biedt je huid slechts een minimale bescherming tegen de zon (SPF 3-4). Smeer je altijd in met een zonnebrandcrème met minimaal SPF 15 maar liever hoger.
7. Vermijd lange, warme baden - Neem korte, lauwe douches in plaats van lange, hete baden om je bruine kleur te behouden.

Zelfbruiners bieden een veilig en effectief alternatief voor zonnebaden, mits ze op de juiste manier worden gebruikt. Hoewel er enkele nadelen zijn, zoals de mogelijkheid van ongelijkmatige kleur en de noodzaak van regelmatige toepassing, wegen de voordelen vaak zwaarder. Door de juiste techniek en producten te gebruiken, kun je genieten van een stralende bruine huid zonder de schadelijke effecten van UV-straling.

Raadpleeg altijd de instructies van het product en wees bewust van de mogelijke risico’s, vooral bij langdurig gebruik. Gun je huid regelmatig een paar dagen rust.

Volg je Women's Health al op Facebook, Instagram en TikTok?