Langer leven? Zo houd je je hersenen jong en gezond
Een dagelijkse workout voor je bovenkamer!
© Getty Images - The Good Brigade
We willen waarschijnlijk allemaal wel een lang en gelukkig leven leiden, maar gezond en fit ouder worden gaat niet vanzelf. 'Dementie voorkomen kan niet, maar je kunt veel doen om de risico's te verlagen,' vertelt neuropsycholoog Erik Scherder bij de Universiteit van Nederland. De beste manier om dat te doen is door een leven te leiden dat je zowel fysiek als ook mentaal uitdaagt. Wat betekent dat precies? Dat lees je hier.
Langer leven? Zo houd je je hersenen fit
Het doel is om al op jonge leeftijd - het liefst in de eerste 30 jaar van je leven - je hersenreserve op te bouwen. Dat wil zeggen dat je je hersenen zo groot en sterk mogelijk wilt maken. Door jezelf op verschillende manieren te blijven uitdagen, versterk je de bestaande neuronen (verbindingen in je brein) én kun je nieuwe verbindingen opbouwen. Naarmate je ouder wordt neemt de hersenfunctie af - dat is normaal. Maar: als je een grote hersenreserve hebt opgebouwd, duurt het langer voordat de achteruitgang van je brein je leven belemmert. Oftewel: door de volgende tips toe te passen kun je volgens Scherder dementie uitstellen én langer leven.
Workout voor je hersenen
Goed, we willen onze hersenen dus sterker maken, daarmee het liefst al zo jong mogelijk beginnen én zo lang mogelijk doorgaan. Maar hoe doe je dat precies?
Blijven sporten!
'Inspanning is gezond, je moet je hart voelen pompen, het liefst elke dag,' vertelt Scherder. 'Het hart pompt het bloed naar je brein, en dat is essentieel om je hersenreserve op te bouwen.' Hij benadrukt dat het met een workout hier en daar nog niet gedaan is, maar dat je ook in het dagelijks leven meer wilt bewegen. 'Pak je stadsfiets in plaats van de e-bike, neem de trap, maak een ommetje, probeer vaker staand te werken achter je laptop (de hele dag zitten heeft bizarre bijwerkingen!) of in ieder geval om het halfuur even op te staan. Alle kleine beetjes helpen.' Hoe meer bloed je naar hersenen pompt, hoe beter.
Dingen anders doen dan normaal
Naast de fysieke uitdagingen wil je ook regelmatig je hersenen prikkelen. Een makkelijke manier om dat te doen is om dagelijkse dingen net een beetje anders te doen dan je normaal zou doen. Pak een andere route naar je werk, doe boodschappen in een andere winkel of verander je routine in de gym. Het klinkt bijna té makkelijk, maar werkt echt om nieuwe verbindingen in je brein te laten groeien.
Dingen doen die moeite kosten
Wanneer heb je voor het laatst iets voor de allereerste keer gedaan, iets nieuws geleerd? Een nieuwe sport geprobeerd, een instrument leren spelen, een cursus gevolgd - nieuwe informatie verwerken kost veel moeite, en dat is juist goed voor je brein. Ook op latere leeftijd trouwens, dit zorgt er namelijk voor dat je de hersenreserve langer behoudt. Op iedere leeftijd kun je beginnen, het is nooit te laat,' aldus Scherder.
Speaking of dingen doen die moeite kosten: volgens neuropsycholoog Scherder kun je kunstmatige intelligentie en tools als ChatGPT beter niet gebruiken. 'Je brein wordt veel actiever als je het zelf doet. Er komen zelfs bepaalde stofjes vrij, neurotrofines, die zijn als voeding voor je brein. Je voedt dus letterlijk je brein door zelf na te denken en bezig te zijn.' Daarnaast zouden we ook nog eens minder moeten typen en vaker pen en papier erbij pakken. 'Dat kost moeite en activeert je brein. Een bijkomend voordeel is dat je dingen die je met de hand schrijft beter kunt onthouden. We hebben het steeds makkelijker gemaakt voor onszelf door alles te typen, maar voor ons brein is dat dus eigenlijk helemaal niet goed.'
Gezond eten
Je hersenen moeten goed doorbloed worden om optimaal te kunnen functioneren, maar: overmatig bewerkt voedsel, suiker en vet tasten de bloedvaten op den duur aan. Je kunt je voorstellen dat dat ten kosten gaat van de gezondheid van je brein. Scherder voegt toe: 'We weten inmiddels ook dat hart- en vaatziekten een extra risico vormen voor dementie.' Minder suiker eten heeft dus ook voor je bovenkamer alleen maar voordelen.
Social contact
Ook goed social contact is belangrijk voor de gezondheid en reserve van je brein. 'Eenzaamheid zorgt voor chronische stress, en dat zijn gelijk twee risicofactoren voor dementie,' vertelt Scherder. Nog een reden dus om wat vaker met je gymbuddy af te spreken! Als jullie samen een andere route naar de sportschool pakken, regelmatig nieuwe onbekende oefeningen doen én achteraf samen een gezonde maaltijd eten, dan heb je niet alleen een gezellige middag erop zitten, maar ook gelijk goed voor je hersenen gezorgd. Top!