Waar kun je EMDR therapie voor gebruiken?
Ontdek of het iets voor jou kan betekenen.
Een akelige herinnering oproepen en daarna tegelijkertijd de vingers van de therapeut van links naar rechts moeten volgen. EMDR lijkt misschien iets magisch, maar het is een bewezen effectieve behandelmethode voor veel dan alleen het verwerken van traumatische ervaringen. Maar hoe werkt het precies? En kan het iets voor jou betekenen? Wij vroegen het aan GZ-psycholoog en EMDR trainer Ytje van Pelt.
Wat is EMDR?
EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Het is een therapie die wordt ingezet als je last blijft houden van de gevolgen van een schokkende ervaring (Posttraumatische stressstoornis, ofwel PTSS). Deze schokkende ervaringen kunnen van alles zijn. Denk bijvoorbeeld aan een ongeval, geweldsincident, ernstige ziekte of seksueel geweld. 'Wat veel mensen niet weten is dat EMDR-therapie voor meer inzetbaar is dan alleen PTSS', zegt Van Pelt. Zo kan het ook helpen bij stemmingsstoornissen zoals een depressie, maar ook bij psychose, angsten en fobieën. Ook kan het helpen bij verlieservaringen, zoals bij een baan of een geliefde. Als er een relatie is tussen de klachten en nare herinneringen, dan kan EMDR-therapie helpend zijn. Wil jij weten of EMDR voor jou kan werken? Lees dan vooral verder.
Hoe werkt EMDR therapie?
Er zijn verschillende verklaringen waarom EMDR werkt, maar de werkgeheugentheorie heeft op dit moment de meeste wetenschappelijke steun. Het zit zo: 'je slaat herinneringen op in het langetermijngeheugen, maar deze kunnen ook spontaan of actief worden opgeroepen en zich verplaatsen naar het werkgeheugen (ook wel bekend als het kortetermijngeheugen). Dit kan gebeuren door een trigger. Je ziet iets wat ergens op lijkt, je ruikt een bekende geur of je hoort een bepaald geluid. Een herinnering wordt hierdoor opgeroepen en kan zich verplaatsen van het langetermijngeheugen naar het werkgeheugen. Dit gebeurt ook bij herbelevingen die je ziet bij PTSS.'
Nu kan het werkgeheugen verschillende taken tegelijk uitvoeren, maar heeft het ook een beperkte capaciteit. Het zit snel 'vol' en daar maakt de therapie gebruik van. 'Bij EMDR activeer je actief een herinnering en breng je deze naar het werkgeheugen. Tegelijkertijd bied je een afleidende taak aan. Dit is vaak met de ogen de handen van de therapeut volgen. De werkgeheugencapaciteit is te klein om beide taken goed uit te voeren. Hierdoor ontstaat er een soort wedstrijd tussen enerzijds de herinnering en anderzijds de afleidende stimulus. Het effect hiervan is dat de herinnering vervaagt en de emotionele lading eraf gaat. Het wordt een kale herinnering', zegt Van Pelt.
Is EMDR succesvol?
EMDR is een bewezen effectieve behandelmethode. Zo blijkt uit verschillende onderzoeken dat EMDR een effectieve behandeling is voor de behandeling van PTSS (ook in combinatie met een ernstige comorbiditeit, zoals een psychotische stoornis), maar ook voor specifieke fobieën, en stemmingsstoornis. 'Het is een hele mooie behandelstrategie voor veel meer dan alleen PTSS', zegt Van Pelt. In de meeste gevallen wordt EMDR-therapie dan als onderdeel van een breder behandelplan ingezet.
Kan EMDR je helpen?
Je kunt EMDR inzetten als de klachten samenhangen met eerder meegemaakte ervaringen, herinneringen of bepaalde schrikscenario's. Dit kan echt van alles zijn en je hoeft geen extreme klachten te ervaren. In sommige gevallen moet je naast EMDR ook nog andere therapieën volgen. Neem bijvoorbeeld een spinnenfobie. 'In dit geval moet iemand naast de EMDR ook worden blootgesteld aan spinnen, zodat diegene daaraan went en realiseert dat de vrees niet uitkomt', zegt Van Pelt. Of EMDR uiteindelijk je kan helpen, kan een registreerde therapeut bepalen.
Vind een goede therapeut
Enthousiast geworden? De eerste stap is om naar de huisarts te gaan voor een verwijzing. Van Pelt raadt het aan om altijd op zoek te gaan naar een behandelaar die is aangesloten bij de Vereniging EMDR Nederland (de VEN). De VEN waarborgt de kwaliteit van EMDR-therapeuten. Zo weet je zeker dat je met een goede therapeut te maken hebt - en dit is heel belangrijk voor het resultaat. Maak je tot slot geen zorgen over kosten. EMDR wordt - na het eigen risico - vergoed door de zorgverzekering.