Waar helpt EMDR-therapie bij?
Ontdek of het iets voor jou kan betekenen.
Getty Images
Een akelige herinnering oproepen en tegelijkertijd de vingers van de therapeut van links naar rechts moeten volgen. EMDR lijkt misschien iets magisch, maar het is een bewezen effectieve behandelmethode voor veel meer dan alleen het verwerken van traumatische ervaringen. Maar hoe werkt het precies? En kan het iets voor jou betekenen? Wij vroegen het aan GZ-psycholoog en EMDR trainer Ytje van Pelt.
Wat is EMDR?
EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Het is een therapie die wordt ingezet als je last blijft houden van de gevolgen van een schokkende ervaring (posttraumatische stressstoornis, ofwel PTSS). Deze schokkende ervaringen kunnen van alles zijn. Denk bijvoorbeeld aan een ongeval, geweldsincident, ernstige ziekte of seksueel geweld. 'Wat veel mensen niet weten is dat EMDR-therapie voor meer inzetbaar is dan alleen PTSS', zegt Van Pelt. Zo kan het ook helpen bij stemmingsstoornissen zoals een depressie, maar ook bij een psychose, angsten en fobieën. Daarnaast kan het effectief zijn bij verlies, zoals bij een baan of een geliefde. Zolang er een relatie is tussen de klachten en nare herinneringen kan EMDR-therapie effectief zijn.
Hoe werkt EMDR-therapie?
Er zijn verschillende verklaringen hoe EMDR-therapie werkt, maar de meest bekende theorie is de werkgeheugentheorie. Het zit zo: 'Je slaat herinneringen op in het langetermijngeheugen, maar deze kunnen ook spontaan of actief worden opgeroepen en zich verplaatsen naar het werkgeheugen (ook wel bekend als het kortetermijngeheugen). Dit kan gebeuren door een trigger. Je ziet iets wat ergens op lijkt, je ruikt een bekende geur of je hoort een bepaald geluid. Een herinnering wordt hierdoor opgeroepen en kan zich van het langetermijngeheugen verplaatsen naar het werkgeheugen. Dit gebeurt ook bij de herbelevingen die je ziet bij PTSS.'
Ons werkgeheugen kan meerdere taken tegelijk uitvoeren, maar het heeft een beperkte capaciteit. Het raakt snel ‘vol’, en daar maakt EMDR gebruik van. ‘Bij EMDR activeer je een herinnering en breng je deze naar het werkgeheugen. Tegelijkertijd word je afgeleid, bijvoorbeeld door met je ogen de handen van de therapeut te volgen. Je werkgeheugen is te klein om beide taken volledig te verwerken. Zo ontstaat er een soort wedstrijd tussen de herinnering en de afleiding. Het effect? De herinnering vervaagt en de emotionele lading verdwijnt. Het wordt een kale herinnering,’ legt Van Pelt uit.
Wanneer kan EMDR-therapie je helpen?
Je kunt EMDR inzetten wanneer klachten te maken hebben met eerdere ervaringen, herinneringen of bepaalde angstsituaties. Dit kan van alles zijn en je hoeft geen extreme klachten te hebben. Soms is EMDR alleen niet genoeg en is aanvullende therapie nodig. Neem bijvoorbeeld een spinnenfobie: ‘In dat geval combineer je EMDR met blootstelling aan spinnen, zodat iemand eraan went en merkt dat de angst ongegrond is,’ legt Van Pelt uit. Of EMDR voor jou geschikt is, kan een geregistreerde therapeut beoordelen.
Hoe vind je een goede therapeut?
Denk je dat EMDR misschien iets voor jou is? De eerste stap is om naar de huisarts te gaan voor een verwijzing. Van Pelt raadt aan om altijd op zoek te gaan naar een behandelaar die is aangesloten bij de Vereniging EMDR Nederland (de VEN). Zo weet je zeker dat je met een goede therapeut te maken hebt. Iets wat heel belangrijk is voor het resultaat. Tot slot: maak je geen zorgen over kosten. EMDR wordt - na het eigen risico - vergoed door de zorgverzekering.