Wat zijn de meest voorkomende klachten bij de overgang?

De overgang is een fase die gepaard gaat met een reeks veranderingen in de mind & body van de vrouw. Voor velen kan dit een uitdagende tijd zijn, want je krijgt te maken met onder meer opvliegers en stemmingswisselingen. Ja, de overgang kan een rollercoaster van emoties en fysieke symptomen zijn.

Wat zijn eigenlijk de meest voorkomende klachten bij de overgang? En nog belangrijker: wat kun je ertegen doen? We vragen het aan gynaecologen Corla Vredevoogd en Mary Beshay van het Haaglanden Medisch Centrum.

Verschillende fases van de overgang

De overgang is een natuurlijke fase in het leven van een vrouw die wordt gekenmerkt door hormonale veranderingen en het einde van de menstruatiecyclus. Het proces van de overgang kan enkele jaren duren en verloopt in verschillende fasen:

Premenopauze - De premenopauze is de periode vóórdat de menstruaties gaan veranderen. 'Het is een misvatting dat je geen overgangsklachten kunt ervaren als je nog regelmatig menstrueert. Dit is wel degelijk mogelijk, omdat de hormoonspiegels al veranderen voordat de menstruatiecyclus verandert', zegt Vredevoogd. Sommige vrouwen slapen slechter slapen, anderen hebben gespannen borsten of zitten niet lekker in je vel. Lees hier alles over de laatste vruchtbare fase van je leven.

Perimenopauze - Je menstruatie begint te veranderen, doordat de ovariële functie en de productie van hormonen zoals oestrogeen en progesteron afnemen. Je kunt hierdoor last krijgen van typische overgangsklachten die hieronder benoemd worden. Alles over de perimenopauze lees je hier.

Menopauze - De menopauze wordt gedefinieerd als het moment waarop een vrouw gedurende 12 opeenvolgende maanden geen menstruatie heeft gehad. Dit markeert het einde van de vruchtbare fase van een vrouw en het begin van de postmenopauze.

Postmenopauze - Na de menopauze gaat de vrouw de postmenopauzale fase in. Dit kan vele jaren duren. Tijdens de postmenopauze kunnen sommige symptomen van de overgang afnemen, terwijl andere klachten juist erger worden. De nieuwe gezondheidsuitdagingen kunnen overigens ook verband houden met veroudering. Van klachten tot lichamelijke veranderingen: dít is de postmenopauze.

Wat zijn de klachten die horen bij de overgang?

Tijdens de overgang ervaren vrouwen een breed scala aan fysieke en emotionele klachten als gevolg van hormonale veranderingen in hun lichaam. Uit onderzoek blijkt dat dít de meest voorkomende overgangsklachten zijn:

Angst

Maar liefst 80 procent van de vrouwen ervaart angst tijdens de menopauze. Angst is dan ook het meest voorkomende symptoom tijdens de overgang en kan een aanzienlijke impact hebben op het welzijn van vrouwen in deze fase van hun leven. Deze angst kan zich op verschillende manieren manifesteren, variërend van milde nervositeit tot ernstige paniekaanvallen.

Tijdens de menopauze ervaren vrouwen vaak hormonale schommelingen, met name een afname van oestrogeen. Deze hormonale veranderingen kunnen het zenuwstelsel beïnvloeden en leiden tot gevoelens van angst en onrust. Bovendien kunnen andere overgangsklachten, zoals opvliegers, slapeloosheid en stemmingswisselingen, bijdragen aan het gevoel van angst.

Vermoeidheid

In totaal ervaart 71,5 procent van de vrouwen fysieke en mentale uitputting tijdens de overgang. Veel vrouwen hebben last van vermoeidheid als gevolg van slaapproblemen, hormonale schommelingen en andere fysieke symptomen. Het is belangrijk om voldoende rust te nemen en prioriteit te geven aan self care zodat je weer wat energie krijgt, zoals wandelen, yoga en ontspanningsoefeningen.

Slaapproblemen

Veel vrouwen (61,2 procent) ervaren slaapproblemen tijdens de overgang, vaak als gevolg van nachtelijke opvliegers, maar ook door hormonale veranderingen die de slaapkwaliteit kunnen beïnvloeden. Het is belangrijk om een goede slaaphygiëne te handhaven, zoals het creëren van een rustgevende slaapomgeving en het vaststellen van een regelmatig slaapschema. In sommige gevallen kan het raadplegen van een arts nuttig zijn om slaapproblemen aan te pakken.

Prikkelbaarheid en stemmingswisselingen

Hormonale schommelingen tijdens de overgang kunnen leiden tot stemmingswisselingen, zoals prikkelbaarheid. Ongeveer 60 procent van de vrouwen heeft hier rondom de menopauze last van. Het is essentieel om genoeg tijd voor jezelf te nemen. Doe bijvoorbeeld aan regelmatige lichaamsbeweging, eet gezonde voeding en zoeken naar sociale ondersteuning. Praat ook met een vertrouwde vriend(in) of een professionele zorgverlener om je emoties te uiten.

Opvliegers en nachtelijke zweetbuien

Er wordt gezegd dat opvliegers en nachtelijk zweten de meest voorkomende klachten zijn tijdens, maar volgens het onderzoek werden deze symptomen maar door 'slechts' 36,7 procent van de deelnemers gemeld. Deze plotselinge gevoelens van warmte kunnen daarentegen wel leiden tot overmatig zweten en ongemak.

'Sommige vrouwen krijgen het overigens juist heel koud. Ook dat is een uiting dat de lichaamsthermostaat ontregeld is', vertelt Beshay. 'Wat kan helpen tegen opvliegers is een goede slaaphygiëne. Zorg voor ontspanning voor het slapengaan, beperk schermtijd tot 2 à 3 uur voor het slapengaan, gebruik de slaapkamer alleen om te slapen, ga elke dag op hetzelfde tijdstip naar bed en sta ook elke dag op hetzelfde tijdstip op en vermijd suikers, alcohol en cafeïne voor het slapengaan.' Meer tips tegen opvliegers vind je hier.

Gewrichts- en spierongemak

Gewrichts- en spierongemak zijn ook veelvoorkomende klachten tijdens de menopauze die vrouwen kunnen ervaren. 'Oestrogeen fungeert als een bouwer van collageen, waardoor het de flexibiliteit van je pezen, gewrichten en spieren behoudt', zegt Beshay. Wanneer de oestrogeenspiegels beginnen te dalen tijdens de overgang, kunnen je gewrichten gevoeliger worden voor ontstekingen en slijtage. De symptomen kunnen variëren van milde pijn en stijfheid tot ernstigere gewrichtspijn en spierkrampen.

Het is belangrijk om voldoende te blijven bewegen, denk aan activiteiten zoals yoga of wandelen. Zwemmen is overigens ook een fijne vorm van beweging bij gewrichtspijn. Bovendien kunnen verschillende voedingsstoffen bijdragen aan het verminderen van gewrichtspijn (tijdens de overgang), zoals omega 3-vetzuren, calcium en vitamine D.

Verder kunnen ook de volgende symptomen volgens Beshay en Vredevoogd voorkomen tijdens de overgang:

Gewichtstoename

Hormonale veranderingen tijdens de overgang kunnen leiden tot veranderingen in de lichaamssamenstelling. 'Tijdens de overgang word je stofwisseling trager. Ook neemt je spiermassa af en daar komt dan vet voor in de plaats', zegt Beshay. Het is belangrijk om een gezonde leefstijl te handhaven, met inbegrip van regelmatige lichaamsbeweging (zowel cardio als krachttraining) en een gebalanceerd dieet om gewichtstoename te beheersen en het behoud van spiermassa te ondersteunen.

Vaginale droogheid en een lager libido

'Ook kan het tekort aan oestrogenen voor vaginale droogheid zorgen', zegt Vredevoogd. Het is belangrijk om openlijk te communiceren met je partner over je behoeften en zorgen. Ook als het aan komt op medische behandelingen die kunnen helpen bij het verlichten van (vaginale) symptomen.

Huidveranderingen

Hormonale veranderingen tijdens de overgang kunnen ook leiden tot veranderingen in de huid, waaronder droogheid, verlies van elasticiteit en rimpelvorming. Het is belangrijk om een goede huidverzorgingsroutine te handhaven, met inbegrip van hydratatie, zonbescherming en het vermijden van schadelijke gewoonten zoals roken.

Wat kun je doen tegen overgangsklachten?

'Het is niet meer van deze tijd om te denken dat die overgangsklachten erbij horen', zegt Vredevoogd. Er bestaan volgens haar tal van methoden die je kunt proberen om deze klachten te verlichten. Bovendien is het volkomen normaal om hulp te zoeken wanneer de klachten de kwaliteit van jouw leven beïnvloeden. 'Praat met anderen over je symptomen, niet alleen met je huisarts, maar ook met de bedrijfsarts en je werkgever.'

Wat kan verder helpen? Nou, het aannemen van een gezond dieet, regelmatige lichaamsbeweging en het vermijden van schadelijke gewoonten zoals roken en overmatig alcoholgebruik kunnen al bijdragen aan het verminderen van symptomen en het bevorderen van een gezonde leefstijl. Daarnaast kunnen vrouwen samen met hun arts overwegen om hormoontherapie en andere medische behandelingen te gebruiken. Vredevoogd: 'Trek écht aan de bel als door de klachten de kwaliteit van je leven wordt beïnvloed, bijvoorbeeld omdat je je werk niet meer goed kunt doen. Of dat je een kort lontje hebt, wat de sfeer thuis enorm verpest.'

Volg je Women's Health al op Facebook, Instagram en TikTok?