Zijn mijn stemmingswisselingen normaal?

Je bent vrolijk, dan ineens weer somber en voordat je het weet, zit je alweer op een piek. Het lijkt alsof je de hele dag door in een emotionele achtbaan zit. Zijn deze stemmingswisselingen normaal? Veel dingen kunnen invloed hebben op hoe je humeur gedurende de dag verschuift. Vanwege het ritme voelen de meeste mensen zich rond het middaguur opgewekt en energiek, maar hebben ze meer negatieve gevoelens in de (vroege) avond.

Het antwoord op de vraag hierboven is "misschien" - zolang die stemmingswisselingen je leven of dat van anderen niet verstoren is er niks aan de hand. Het is heel normaal dat mensen (en dan met name vrouwen) af en toe schommelingen ervaren in hun emoties en zich daardoor soms gelukkig, verdrietig, dan weer blij en vervolgens geïrriteerd of gestrest voelen. Heel soms zijn stemmingswisselingen een symptoom van een psychische aandoening. Of het kan een aanwijzing zijn dat er iets anders in je lichaam aan de hand is.

Je zult dus eerst moeten achterhalen wat de oorzaak kan zijn van jouw bumpy ride elke dag. Mogelijk oorzaken zijn:

Stress en angst

Dagelijkse ergernissen en onverwachte verrassingen - zowel de goede als de onaangename - kunnen zeker je humeur veranderen. En als je bijzonder gevoelig bent, reageer je misschien sterker of vaker op situaties dan andere mensen. Dan helpt gebrek aan slaap, een veelvoorkomende klacht van mensen onder stress, ook niet echt mee.

Sommige mensen voelen zich ongemakkelijk, angstig en bezorgd, zelfs als ze zich realiseren dat er geen goede reden voor is. Je zou gediagnosticeerd kunnen worden met gegeneraliseerde angststoornis als je al minstens 6 maanden moeite hebt gehad om je zorgen onder controle te houden en je extra symptomen hebt zoals slaapproblemen. Wanneer het ernstig is, is het bijna onmogelijk om de dag door te komen.

Hormonale veranderingen

Geslachtshormonen zijn gekoppeld aan je emoties, dus veranderingen in je hormoonspiegels kunnen leiden tot stemmingswisselingen. Het is geen verrassing dat tieners vaak als 'humeurig' worden beschreven.

Ook later kan bij vrouwen PMS, zwangerschap, menopauze (het jaar na je laatste menstruatie) en perimenopauze (de jaren ervoor) leiden tot onvoorspelbare stemmingen.

De hormonen van mannen blijven meestal redelijk stabiel tot de leeftijd van 30, wanneer testosteron geleidelijk begint af te nemen. Ongeveer een derde van de mannen van 75 jaar en ouder heeft een laag testosterongehalte. Dat kan stemmingswisselingen veroorzaken, samen met erectiestoornissen, slaapproblemen en, ja, opvliegers.

Bipolaire stoornis

Mensen met een bipolaire stoornis hebben ups & downs die veel intenser en langduriger zijn dan normale stemmingswisselingen. Het is bijvoorbeeld normaal om je een dag of twee geweldig te voelen, alsof alles gaat zoals jij het voor ogen hebt. Iemand met een bipolaire stoornis daarentegen kan meerdere dagen of weken lang het middelpunt van de belangstelling zijn: rondrennen, snel praten, niet veel slapen en destructieve dingen doen zoals de bankrekening van de familie plunderen om die ene mooie auto te kopen. Dat wordt een manische fase genoemd. Zij kunnen zelfs ook stemmen horen.

Op dezelfde manier is het niet ongewoon om moeite te hebben om uit bed te komen om naar een baan te gaan die je niet leuk vindt. Maar iemand met een bipolaire stoornis kan vier dagen in bed blijven liggen en die baan verliezen. Ze kunnen zich lusteloos, verdrietig of zelfs suïcidaal voelen. Dat heet de depressieve fase.

Depressie

Soms wordt het woord 'depressief' gebruikt wanneer iemand zich een beetje minder voelt, maar dat is niet per se een depressie. Deze mensen bevinden zich aan het lichtere uiteinde van het spectrum. Aan het andere uiteinde bevinden zich de echte depressieve stemmingsstoornissen, compleet met alle symptomen. Bij een depressie komen vaak sombere gevoelens voor, samen met verminderde interesse. Mensen kunnen zich geremd voelen, zowel mentaal als fysiek. Daarnaast ervaren ze vaak slaapproblemen, verminderde eetlust en soms concentratieproblemen. Als je je al meer dan 2 weken verdrietig, uitgeput, rusteloos of hopeloos voelt, is het tijd om contact op te nemen met je arts.

Wist je dat depressies vaker voorkomen bij vrouwen dan bij mannen? Volgens statistieken hebben bijna twee keer zoveel vrouwen (24,3%) in hun leven last van een depressie. Dit zou kunnen worden veroorzaakt door hormonen, maar het kan ook komen doordat vrouwen er eerder over praten dan mannen. Bovendien zijn er bepaalde vormen van depressie die alleen bij vrouwen voorkomen, zoals postnatale depressie of depressie tijdens de overgang. Hier vind je alles over een depressie.

Borderline

Borderline is een persoonlijkheidsstoornis die wordt gekenmerkt door instabiliteit en plotselinge verschuivingen in emoties, stemming, relaties, zelfbeeld en gedrag. Personen met borderline hebben moeite met het reguleren en beheersen van hun emoties. Tegenslagen kunnen bijvoorbeeld leiden tot woedeaanvallen, verergering van depressieve gevoelens of andere intense emotionele reacties.

Volwassenen met borderline vertonen vaak verschillende symptomen. Eén van de belangrijkste kenmerken is het patroon van 'aantrekken en afstoten' in relaties, waarbij mensen met borderline moeite hebben om stabiele relaties te behouden als gevolg van hechtingsproblemen uit hun jeugd. Dit kan leiden tot intense angsten en gevoelens van verlatenheid. Daarnaast vertonen zij vaak zwart-wit denken, impulsief gedrag zoals zelfbeschadiging, stemmingswisselingen en moeite met emotieregulatie. Dit kan zich ook uiten in impulsieve acties zoals overmatig winkelen, drugsgebruik of roekeloos gedrag. Meer weten? Van symptomen, behandeling en ondersteuning: hier lees je alles over borderline.

ADHD

ADHD, oftewel aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit, wordt vermoedelijk veroorzaakt door communicatiestoornissen tussen verschillende delen van de hersenen. Mensen met ADHD hebben doorgaans lagere niveaus van neurotransmitters zoals dopamine en noradrenaline in het voorste deel van de hersenen. Dit gebied is cruciaal voor functies zoals aandacht vasthouden, impulscontrole en gedragsplanning.

Wist je dat vrouwen met ADHD vaker comorbiditeit ervaren? Dat betekent dat ze naast ADHD één of meer andere aandoeningen hebben, zoals hooggevoeligheid, slaapproblemen, gewichtsproblemen, hoogbegaafdheid, autisme of depressie. Maar er is meer: dít is hoe ADHD eruitziet bij vrouwen.

Wat kun je doen tegen stemmingswisselingen?

Als je stemmingswisselingen je werk, je relaties of een ander deel van je leven in de weg zitten, maak dan een afspraak met je huisarts om uit te zoeken wat er aan de hand is. Simpele veranderingen kunnen je helpen om milde, ongemakkelijke, vervelende (voor jou of voor anderen) stemmingswisselingen aan te pakken.

Het kan nuttig zijn om verschillende strategieën uit te proberen en te ontdekken wat het beste voor jou werkt. Een paar tips die kunnen werken:

Zorg voor een gezonde leefstijl

Regelmatige lichaamsbeweging, gezonde voeding en voldoende slaap kunnen allemaal bijdragen aan een stabiele stemming.

Regelmatige workouts

Sporten of zelfs een dagelijkse wandeling kunnen helpen om de rand van depressie en angst weg te nemen, omdat ze je lichaam aanzetten tot het maken van feelgood endorfines. Bovendien kan lichaamsbeweging je slaap verbeteren.

Stressmanagement

Leer technieken zoals mindfulness, meditatie of ademhalingsoefeningen om stress te verminderen en emotionele balans te bevorderen.

Selfcare

Neem regelmatig de tijd voor zelfzorgactiviteiten die je ontspannen en kalmeren, zoals een warm bad nemen, een boek lezen of naar muziek luisteren. Dít zijn tekenen dat je lichaam en brein schreeuwen om wat meer 'me time'.

Muziek luisteren

Het luisteren naar vrolijke muziek kan je humeur ook positief beïnvloeden.

Routine

Probeer een regelmatige dagelijkse routine te behouden, inclusief vaste slaap- en waaktijden, maaltijden en activiteiten om stabiliteit te bevorderen.

Gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie is een soort kortdurende behandeling. Je therapeut zal je helpen bij het veranderen van denk- en gedragspatronen die bijdragen aan problemen in je leven. Als bijvoorbeeld kritiek je in een neerwaartse spiraal brengt, kun je werken aan nieuwe manieren om constructieve feedback te ontvangen en erop te reageren.

Dialectische gedragstherapie kan mensen met borderline helpen om beter controle te krijgen over hun woede en impulsen en hun dramatische stemmingswisselingen te beheersen.

Volg je Women's Health al op Facebook, Instagram en TikTok?