Tips tijdens overgang: dít kun je doen tegen gewrichtspijn

Opvliegers, nachtelijk zweten en stemmingswisselingen zijn stuk voor stuk klachten die vrouwen makkelijk koppelen aan de overgang. Minder bekend is dat veel vrouwen ook last kunnen hebben van pijnlijke gewrichten. Dit heeft te maken met de verminderde productie van collageen. Kun je wat doen om deze vervelende pijn tegen te gaan en wanneer moet je eigenlijk aan de bel trekken. Gynaecoloog Mary Beshay van het Haaglanden Medisch Centrum en gynaecoloog dr. Frans Lim van het IJsselland Ziekenhuis hebben de antwoorden.

Waarom heb je gewrichtspijn bij overgang?

Gewrichtspijn tijdens de overgang kan heel onverwachts aanvoelen, maar het heeft eigenlijk een hele logische verklaring. Tijdens de overgang ondergaat het vrouwelijk lichaam een reeks hormonale veranderingen, dat komt met name door een afname van oestrogeen. Nu denk je misschien: wat heeft dat met mijn gewrichten te maken? Nou eigenlijk best veel, zegt Beshay. 'Oestrogeen fungeert als een bouwer van collageen, waardoor het de flexibiliteit van je pezen, gewrichten en spieren behoudt.' Oestrogeen speelt dus een cruciale rol bij het handhaven van de gezondheid van botten en gewrichten. Het helpt bij het reguleren van ontstekingen en het behoud van kraakbeen, dat fungeert als een soort schokdemper tussen de botten.

Wanneer de oestrogeenspiegels beginnen te dalen tijdens de overgang, kunnen je gewrichten gevoeliger worden voor ontstekingen en slijtage, zegt Beshay. Dit leidt tot – jawel – gewrichtspijn bij je nek, schouders, ellebogen, polsen of knieën. Toch geeft Lim toe dat niet altijd bewezen kan worden dat de overgang de veroorzaker is van de gewrichtspijn. 'De klachten kunnen namelijk ook gewoon een gevolg zijn van het algemene verouderingsproces', vertelt hij. 'Gewrichtsklachten komen zowel bij mannen als vrouwen voor als gevolg van slijtage, overbelasting en overgewicht bij het stijgen van de leeftijd.'

Wat te doen bij gewrichtspijn in de overgang?

Hoe dan ook: gewrichtspijn is geen pretje. Gelukkig hoef je deze klachten niet zomaar te accepteren. Hoewel het misschien dus een symptoom van de overgang is, zijn er genoeg dingen die je kunt proberen om de gewrichtspijn te verminderen:

Warm of koud kompres

Beide extreme temperaturen kunnen gunstig zijn voor stijve gewrichten. Breng meerdere keren per dag gedurende 15 tot 20 minuten een koud kompres of een zak ijs aan op het stijve gewricht. Dit kan de ontsteking of zwelling verminderen, waardoor bewegen wat fijner en pijnlozer gaat. De kou kan de pijnreceptoren ook doffer maken, waardoor je sowieso minder pijn ervaart. Warmte kan daarentegen ook therapeutisch werken voor gewrichten en spieren. Gebruik een verwarmingskussen of neem een warme douche om je spieren te ontspannen en je bloedsomloop te verbeteren.

Blijf bewegen

Ook al voelt het misschien een beetje gek om te bewegen wanneer je last hebt van gewrichtspijn, toch kan lichte lichaamsbeweging geleidelijk de pijn verminderen. Beshay: 'Denk aan activiteiten zoals yoga of wandelen. Deze oefeningen bevorderen het strekken en versterken van de spieren, wat de stijfheid kan verlichten.' Probeer dagelijks 30 tot 60 minuten te bewegen. Een sterker lichaam kan meer aan en kan zelfs helpen bij het verlichten van gewrichtsklachten door de spieren te versterken en ondersteunen. 'Het opbouwen van spiermassa en het doen van cardio-oefeningen dragen bij aan een goede gezondheid. Zorg voor een degelijke warming-up en cooling-down, maar wees wel attent op signalen van je lichaam bij pijn.'

Zwemmen

Wat ook geweldig werkt bij gewrichtspijn tijdens de overgang is zwemmen. Zwemmen is een fantastische keuze omdat het een low-impact sport is, wat betekent dat het je gewrichten niet te zwaar belast. In het water worden je gewrichten ondersteund en kun je toch een effectieve workout krijgen. Bovendien helpt de weerstand van het water bij het versterken van spieren rondom de gewrichten, wat kan helpen om stabiliteit en mobiliteit te verbeteren. Dus neem een duik en laat die gewrichtspijn achter je terwijl je geniet van een verfrissende en pijnverlichtende activiteit!

Gezond eten

Het creëeren of behouden van een gezond gewicht kan ook helpen, aangezien het meedragen van overtollige kilo's (door de overgang) de klachten van gewrichtspijn en stijfheid kunnen verergeren. Lim: 'Preventie van overgewicht en obesitas kunnen ervoor zorgen dat gewrichtsklachten worden voorkomen of verminderd.'

Bovendien kunnen verschillende voedingsstoffen bijdragen aan het verminderen van gewrichtspijn (tijdens de overgang). Omega-3 vetzuren, te vinden in vette vis en plantaardige bronnen zoals lijnzaad, hebben ontstekingsremmende eigenschappen. 'Het is ook heel belangrijk dat je je botgezondheid tijdens de overgang bevordert', vertelt gynaecoloog Lim. 'Calcium, aanwezig in zuivelproducten en groene bladgroenten, is cruciaal voor gezonde botten en gewrichten. Vitamine D, voornamelijk verkregen via zonlicht en voedingsmiddelen zoals vette vis en eieren, ondersteunt de opname van calcium.' Verder helpen antioxidanten zoals vitamine C en E, aanwezig in bessen en groene bladgroenten, ontstekingen te verminderen en cellen te beschermen. Het opnemen van al deze voedingsstoffen in je eetpatroon kan mogelijk de gewrichtspijn verminderen en je algehele gezondheid bevorderen.

Hoe zit het met medicatie bij gewrichtspijn?

Bij gewrichtspijn tijdens de overgang kan medicatie worden overwogen als de pijn heel ernstig is en niet verminder door aanpassingen in je leefstijl, voeding en lichaamsbeweging. Een arts kan dan medicatie voorschrijven om de pijn te verlichten en ontstekingen te verminderen, zoals ibuprofen of naproxen. 'In sommige gevallen kan hormoonvervangende therapie (HRT) worden aanbevolen om de hormonale disbalans die bijdraagt aan gewrichtspijn te corrigeren', voegt Beshay daaraan toe. Je krijgt dan medicijnen die oestrogeen en soms progesteron bevatten. Deze hormonen vullen de verminderde hormonen tijdens de menopauze aan en kunnen diverse symptomen van de (pre)menopauze verminderen. 'Hoewel er volgens de NHG richtlijn geen bewezen associatie tussen de overgang en gewrichtsklachten bestaat, zien ook wij soms wel verbetering van spier- en gewrichtsklachten bij hormonale therapie', zegt Lim. 'Of dit komt omdat vrouwen zich dan beter voelen en daardoor meer sporten en bewegen en afvallen, of door een rechtstreeks hormonaal effect, is niet geheel duidelijk.'

Omdat factoren zoals gezondheidsproblemen, medische geschiedenis, medicijngebruik en leefstijl invloed kunnen hebben op de overgang en de symptomen, benadrukt Beshay dat elk behandelplan individueel wordt opgesteld voor vrouwen. 'Bovendien zijn er alternatieven voor hormoonvervangende therapie beschikbaar, die ook met de vrouw moeten worden besproken, zodat zij samen met haar zorgverlener een weloverwogen beslissing kan nemen.'

Waar moet je bij gewrichtspijn voor oppassen?

'Bij het ervaren van gewrichtspijn tijdens de overgang is het belangrijk om alert te blijven op mogelijke symptomen van reuma', vertelt Beshay. Dit komt omdat de symptomen van gewrichtspijn tijdens de overgang soms kunnen overlappen met die van reumatische aandoeningen, zoals artritis. 'Let daarom goed op aanhoudende gewrichtspijn, zwelling, stijfheid en vermoeidheid, die kenmerkend zijn voor reumatische aandoeningen.' Als deze symptomen aanhouden of verergeren, is het verstandig om medisch advies in te winnen om een juiste diagnose te stellen en een passende behandeling te krijgen. Het is volgens de gynaecoloog sowieso belangrijk om bij aanhoudende overgangsklachten (ondanks adequate HRT) de huisarts te raadplegen.

Volg je Women's Health al op Facebook, Instagram en TikTok?