Waarom wordt sporten niet altijd meegenomen in de aanpak van mentale problemen?
Bewegen doet tenslotte wonderen.
Vervelend gesprek gehad op werk? Aanvaring met je partner? Veel aan
je hoofd? Een rondje rennen doet wonderen. Ook bij serieuzere mentale klachten kan lichaamsbeweging helpen. Toch wordt sporten lang niet altijd meegenomen in de aanpak van mentale problemen. Hoe zit dat?
Populaire remedie
Sport wordt vaak gezien als een remedie tegen (mentale) klachten. Dat blijkt onder andere uit de populariteit van hashtags als #runningismytherapy (bijna 1,3 miljoen keer gebruikt op Insta) en #movementismedicine (1,7 miljoen keer gebruikt). ‘Sporten levert absoluut voordelen op, maar ervan uitgaan dat lichaamsbeweging net zo effectief is als therapieën/of medicatie kan het gebruik van de laatste twee stigmatiseren,’zegt Angel Brutus. Brutus en haar team verzorgen psychische ondersteuning voor het Amerikaanse Olympische en Paralympische Comité. Ook is ze lid van de Association for Applied Sport Psychology.
Focus op symptomen
Veel onderzoeken richten zich op symptomen die te maken hebben met depressie en/of angst. ‘Die eerste symptomen zijn als een lampje in je auto: ze laten je weten dat er iets niet helemaal goed gaat', vertelt therapeut en trainer Chris Sherman. Soms is snel schakelen, zoals een paar dagen vrij nemen, voldoende om die symptomen weer te laten verdwijnen. Sherman: ‘Vaak is het een signaal dat er iets onder zit, een diepere behoefte waar je goed naar moet luisteren. Blijf je die behoefte negeren, dan loop je vroeg of laat alsnog tegen de lamp – óók als je sport gebruikt om je tijdelijk beter te voelen. Net als wanneer je blijft rondrijden met een auto die eigenlijk een onderhoudsbeurt nodig heeft.’
Lichaamsbeweging als behandelmethode
Lichaamsbeweging wordt (nog) lang niet altijd voorgeschreven als (onderdeel van) een behandelmethode. ‘Dat komt omdat we van andere behandelmethoden beter kunnen verklaren waarom het werkt', legt Javanbakht uit. ‘Als je antidepressiva voorschrijft of psychotherapie toepast, weet je als behandelaar wat (waarschijnlijk) de effecten daarvan zijn op je patiënt, omdat dit uitgebreid onderzocht is. Er is meer onderzoek nodig om te bepalen welk type sport goed werkt tegen welke klachten, en hoelang en hoe vaak je het moet doen om de gewenste effecten te krijgen. En op welke manier je ook rekening kunt houden met andere, onderliggende factoren.’
Een belangrijke aanvulling
Niet iedereen heeft de mogelijkheid om (op een verantwoorde manier) te sporten. Brutus: ‘Instanties zoals de World Health Organization zullen sporten daarom niet snel als go-to behandeling adviseren, maar het wel aanraden als aanvulling opeen behandelplan.’ Gelukkig weten steeds meer mensen dat lichaamsbeweging op allerlei vlakken goed voor je is, en wordt het vaker meegenomen in de aanpak van (mentale) gezondheidsklachten. Zo is de Depressie Vereniging in samenwerking met het Trimbos-instituut bezig met een aanvullend onderzoek in hoeverre sporten in combinatie met standaardbehandelingen beter werkt dan de standaardbehandelingen alleen.
Te veel sporten
Hoewel veel wetenschappelijke onderzoeken de positieve invloed van beweging op de geestelijke gezondheid aantonen, is sport niet altijd de oplossing. Het beste is sport combineren met andere methoden. Gebruik je sport te veel of te vaak om je beter te voelen, kan het juist tegen je werken. Wie overtraind is, kan last krijgen van mood swings en oververmoeidheidsklachten. Daarom is het verstandig om je bewust te zijn van hoe je lichaamsbeweging gebruikt als uitlaatklep. Maar hoe doe je dat? En waar moet je op letten? Dat lees je in het nieuwe nummer.