Adenomyose: dit wil je weten over het veelvoorkomende zusje van endometriose
Het komt vaker voor dan je denkt.
Heb je ooit van adenomyose gehoord? De veelvoorkomende aandoening aan de baarmoeder is het 'zusje van endometriose' en wordt vaak pas heel laat vastgesteld. Uit onderzoek blijkt nu ook dat deze vrouwenziekte een verminderde kans op vruchtbaarheid geeft – én dat het zorgt voor een grotere kans op complicaties tijdens de bevalling en de zwangerschap. Juist daarom is het op tijd vaststellen van adenomyose van groot belang. Dit wil je erover weten.
Let op! Herken jij bepaalde symptomen of maak jij je zorgen over je eigen situatie? Het is altijd verstandig om een (huis)arts in te schakelen. Je staat er niet alleen voor.
Wat is adenomyose?
Adenomyose zit verstopt in de spier aan de baarmoeder. Dit zorgt voor veel pijn en dan met name tijdens de menstruatie. Het komt vaak samen voor met het bekende endometriose: een aandoening waarbij slijmvlies buiten de baarmoeder zit. Adenomyose wordt veroorzaakt door de ingroei van baarmoederslijmvliesachtig weefsel in de wand van de baarmoeder.
Wat is het verschil tussen adenomyose en endometriose?
Adenomyose is 'het zusje van endometriose', maar wat is nu het verschil? Bij endometriose gaat het meestal over onvruchtbaarheid en pijn, maar bij adenomyose komt daar vaak ook nog hevige menstruatiepijn, afwijkend bloedverlies en zwangerschaps-bevallingsproblemen bij kijken. Ook hebben beide aandoeningen een relatie met het krijgen van kanker aan de vrouwelijke geslachtsorganen. Ze lijken dus erg op elkaar, maar het is relatief makkelijker om endometriose vast te stellen met een echoscopie of een kijkoperatie. Bij adenomyose is dit lastiger, omdat het verstopt zit in de wand van de baarmoeder. Je hebt daarom een MRI (of een gespecialiseerde echoscopie) nodig om de diagnose adenomyose te stellen.
Hoe vaak komt adenomyose voor?
Adenomyose komt vaker voor dan gedacht. Er wordt vermoed dat 10 tot 30 procent van de vrouwelijke wereldbevolking de aandoening heeft. Het is lastig om adenomyose vast te stellen, omdat er weinig eenduidige criteria bestonden. 'Vroeger werd het alleen geconstateerd bij vrouwen van wie de baarmoeder verwijderd werd. Daarom was lang de gedachte dat het alleen bij oudere vrouwen voorkwam. Maar dat blijkt anders te zijn', legt AIOS Connie Rees uit. Ze voerde het onderzoek uit bij het Expertisecentrum Endometriose van het Catharina Ziekenhuis – en promoveerde cum laude. Het vaststellen van de ziekte is door de resultaten uit Rees’ onderzoek sterk verbeterd.
Adenomyose en onvruchtbaarheid
Adenomyose geeft een verminderde kans op vruchtbaarheid – en dit wordt vaak naarmate de tijd erger. 'Je adviseert vrouwen met een kinderwens daarom om niet te lang te wachten met het proberen om in verwachting te raken. Waarschijnlijk is het: hoe erger je klachten, hoe groter de kans op problemen', zegt Rees. Ze benadrukt wel dat er nog veel onzekerheid ontstaat over wat het daadwerkelijke effect is. Ook hebben vrouwen die zwanger worden mogelijk meer kans op complicaties. 'Voorbeelden daarvan zijn langere bevallingen door minder goede weeën, een grotere kans op een keizersnede, bloeddrukproblemen tijdens de zwangerschap en kindjes die in de buik minder goed groeien', zegt Rees.
Is het endometriose of PCOS? Dit zijn de verschillen >>
Wat is de behandeling?
Je kunt soms kleine stukjes weefsel verwijderen in een poging op de klachten en pijn te verminderen, maar dit is niet makkelijk en ook niet altijd mogelijk. 'Adenomyose is meestal niet helemaal weg te opereren, omdat het dan veel beschadiging zou geven aan de baarmoeder', zegt Rees. Is het niet mogelijk? Dan kan een hormonale behandeling zoals een hormoonspiraal of de pil een menstruatie voorkomen – en ervoor zorgen dat de klachten niet erger worden. 'Als hormonen onvoldoende werken of de patiënt dit niet meer wenst, zou je kunnen overwegen om de baarmoeder te verwijderen. Maar jonge vrouwen hebben vaak een kinderwens en dan is het dus geen optie', zegt Rees. Ook wordt dit niet aan jonge vrouwen zonder kinderwens geadviseerd. Over het algemeen verdwijnen de klachten na de overgang.