Wat is de TikTok-trend 'oatozempic' en waarom moet je dit drankje vermijden?
Er zijn genoeg experts die kunnen uitleggen waarom dit dieet niet de moeite waard is.
Ook in 2024 zijn afslank-hacks nog altijd a hot topic of discussion. Van poedertjes tot pillen: mensen blijven opzoek naar de nieuwste (en goedkoopste) middelen om snel af te vallen. Eerder vertelde we al over de hype rondom het diabetesmedicijn Ozempic, maar daar houdt het niet op. We stellen je even voor aan 'Oatzempic': het nieuwe zogenoemde 'wonderdrankje' dat TikTok verovert. Maar wat is het eigenlijk? En werkt het wel echt? Wij zochten het voor je uit.
Wat is 'Oatzempic' precies?
Het drankje - met een naam die de woorden 'oat' (haver) en 'Ozempic' combineert - wordt gemaakt door havermout, water en limoensap te mengen. Dit dikke drankje drink je aan het begin van je dag. De hoeveelheden variëren per TikTokker, maar een gemiddelde portie bevat ongeveer 150-160 calorieën op basis van 40 gram droge havermout. Het idee is dat deze drank je een vol gevoel geeft en je helpt af te vallen.
TikTok-gebruikers noemen het de nieuwste 'afslanktonic', waarbij sommigen beweren dat het drankje je kan helpen om 15 tot wel 18 (!) kilo af te vallen in twee maanden tijd. Dat is zo'n 2 kilo per week. Ter vergelijking: voor duurzaam gewichtsverlies wordt aanbevolen om ongeveer een halve kilo per week te verliezen.
Een video van een TikTok-maker die - zoals ze zelf zegt - op haar tweede dag van de 'Oatzempic-Challange' zit, heeft meer dan 2,9 miljoen views gekregen. Inmiddels staan er duizenden video's op social media. Dat 'Oatzempic' een trend is, valt niet meer te ontkennen.
Kan 'Oatzempic' je helpen af te vallen?
Het maken van een glas Oatzempic is bijna hetzelfde als het eten van een kom havermout, iets wat mensen zou kunnen helpen bij het afvallen. 'Als je je ochtendmaaltijd vervangt door havermout, kan dit je in een calorie-tekort brengen en je helpen af te vallen', vertelde bariatrisch chirurg Mir Ali aan Health.
De grootste bijdrager hieraan zijn de vezels in haver - één kopje bevat ongeveer 8 gram vezels, die je een vol gevoel kunnen geven en je eetlust kunnen verminderen, volgens Ali. Een specifiek type vezel in haver - bèta-glucan - is een oplosbare vezel die water absorbeert, het in een gel verandert en de spijsvertering vertraagt.
Daarnaast concludeerde een overzicht van eerder onderzoek in 2023 dat haver 'een positieve rol kan spelen bij het behouden van een gewenst lichaamsgewicht en BMI, het verminderen van het percentage lichaamsvet, en het reguleren van eetlust en energie.'
In theorie kan het dieet dus werken, omdat een verminderde calorie-inname vaak leidt tot gewichtsverlies. De grote kanttekening is dat dit niet gezond of duurzaam is. Hoewel de ingrediënten op zich gezond zijn en je kunnen hydrateren, je vitamine C kunnen geven en vezels en andere macronutriënten bevatten, kunnen havermout de bloedsuikerspiegel verhogen als ze niet worden gegeten met eiwitten en gezonde vetten. Het is geen gebalanceerde maaltijd en je zou essentiële macronutriënten missen.
Er is dan ook geen wetenschappelijk bewijs dat deze trend je op de lange termijn zal helpen gewicht te verliezen. Zoals bij veel TikTok-trends, worden deze hacks vaak gemaakt door mensen die géén gezondheidsprofessionals zijn.
'Oatzempic' is niet hetzelfde als Ozempic
Ondanks dat Ozempic gebruikt wordt als afslankmedicijn, is dat het natuurlijk helemaal niet. Ozempic - samen met andere populaire medicijnen zoals Wegovy, Victoza en Saxenda - is een glucagon-achtige peptide-1 (GLP-1) receptoragonist, die werkt door het nabootsen van het GLP-1 hormoon dat door je lichaam zelf wordt geproduceerd. Dit vertraagt het spijsverteringsproces, waardoor mensen langer vol blijven en minder eten. Echter kan je hierdoor wel als bijwerking kilo’s verliezen. Bovendien is Ozempic volgens het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) alléén goedgekeurd voor gebruik bij suikerziekte (diabetes type 2).
Als ‘gezonder’ alternatief kwamen de Tiktokkers met 'Oatzempic’, wat er ook voor zou moeten zorgen dat je afvalt. Hoewel haver (en vezels in het algemeen) het lichaam ook kunnen stimuleren om natuurlijk GLP-1 vrij te maken, gebeurt dit niet op dezelfde manier of op dezelfde schaal als GLP-1 receptoragonisten, vertelt gastro-enteroloog Rudolph Bedford, MD. De naam 'Oatzempic' is dan ook erg verwarrend. 'Havermout vult gewoon', voegt hij eraan toe. Ali was het daarmee eens: 'Hoewel een ontbijt van havermout gezond kan zijn en vullend is, is het zeker geen vervanging voor Ozempic.'
Geen makkelijke of snelle oplossing voor gewichtsverlies
De belofte van snel gewichtsverlies is de grote trekpleister van de claims over 'Oatzempic', maar gezond en langdurig gewichtsverlies kost vaak meer tijd. 'Iedereen is natuurlijk op zoek naar een quick fix als het gaat om afvallen, maar helaas is er geen snelle oplossing voor gewichtsverlies', zegt Ali. Als je afvalt door veranderingen in je dieet, is vetverlies van 200 tot 500 gram per week een realistisch doel, aldus Ali. 'Maar je moet rekening houden met waar en hoe de persoon begint met afvallen. Ook kunnen mensen met een hoger gewicht in het begin meer kilo's verliezen dan mensen met een lager gewicht.'
Het is belangrijk om geen snelle methoden voor gewichtsverlies te promoten. We weten inmiddels dat diëten en cultuur rondom gewicht vaak geen positieve invloed hebben op onze relatie met ons lichaam. Zelfs als je eerst resultaten ziet, werken rage-diëten vaak niet op de lange termijn.
Diëtiste Liv Morrison wijst op de sociale problemen die deze trend met zich meebrengt. 'Eten moet leuk zijn. We moeten nadenken over hoe een trend als deze onze relatie met voedsel beïnvloedt en hoe we gezonde alledaagse voedingsmiddelen online anders gaan zien. Het is een beetje gevaarlijk om havermout te vergelijken met een medicijn dat echt nuttig is voor veel mensen.' Bovendien wordt TikTok veel gebruikt door tieners en twintigers, die meer risico lopen op eetstoornissen en dat is volgens haar zorgwekkend.
Proberen kan geen kwaad
Als je toch graag het virale drankje een shot wil geven, kan dat volgens Bedford geen kwaad. 'Het zal zeker niemand schaden', zei hij. Het komt er namelijk op neer dat je gewoon een bakje havermout eet met limoensap eet.
Hoe dan ook, alleen een glas 'Oatzempic' drinken zal waarschijnlijk geen echte effecten hebben als andere leefstijlgewoonten niet veranderen. In dat geval zegt Ali dat je beter kunt focussen op andere duurzame veranderingen, waaronder een gezonde leefstijl en een gevarieerd eetpatroon. 'Het is belangrijk om gedurende de hele dag op het dieet te letten en niet alleen bij één maaltijd', voegt Ali toe.