14% van jonge vrouwen gebruikt natuurlijke methoden om zwangerschap te voorkomen

Natuurlijke anticonceptiemethoden winnen aan populariteit, omdat steeds meer vrouwen liever geen hormonen willen gebruiken. Hoewel deze methoden (bij heel goed gebruik met meerdere hulpmiddelen) effectief kunnen zijn om je vruchtbare dagen te voorspellen, is het belangrijk om op de hoogte te zijn van de risico's en condities voor gebruik. Vooral als je beslist niet zwanger wilt worden. Gebruik van natuurlijke methoden vraagt een regelmatige cyclus, discipline in gebruik en een gemotiveerde partner. De vruchtbare periode is niet altijd makkelijk in te schatten.

Nieuw onderzoek naar natuurlijke methoden om zwangerschap te voorkomen

We wisten al een tijdje dat veel vrouwen interesse hebben in 'natuurlijke methoden'. Maar tot nu toe waren er geen betrouwbare gegevens over hoe vaak jonge vrouwen deze methoden daadwerkelijk gebruiken en waarom. Tot nu!

1 op de 7 Nederlandse vrouwen van 18 tot 30 jaar die het afgelopen jaar de lakens deelden, gebruikt een natuurlijke methode om niet zwanger te raken, blijkt uit onderzoek van het expertisecentrum seksualiteit Rutgers. Waarom? Nou, veel meiden willen geen hormonen slikken (62%), willen meer contact met hun natuurlijk cyclus of lijf (41%) of zijn bang voor gezondheidsschade door hormonen (35%).

Ook ziet de doelgroep veel over natuurlijke anticonceptiemethoden op Instagram en TikTok voorbijkomen. Vrouwen in de leeftijdsgroep 18-24 halen inspiratie uit persoonlijke verhalen op sociale media (18%) voor het gebruik van natuurlijke methoden dan de groep tussen 25 en 29 jaar (9%).

Wat zijn natuurlijke anticonceptiemethoden?

Natuurlijke anticonceptiemethoden zijn methoden om zwangerschap te voorkomen zonder het gebruik van hormonale middelen. Deze methoden zijn gebaseerd op het begrijpen en bijhouden van de menstruatiecyclus en je vruchtbare dagen. Die informatie kun je dan gebruiken om bewust zwanger te raken of juist een zwangerschap te voorkomen. Een zwangerschap kun je dan voorkomen door geen vaginale seks te hebben of met een condoom te vrijen tijdens je vruchtbare dagen.

Enkele voorbeelden van natuurlijke anticonceptiemethoden zijn:

• Vruchtbare dagen bijhouden - Hierbij wordt de menstruatiecyclus nauwlettend gevolgd. Hoe houden deze jonge vrouwen hun vruchtbare dagen bij? De meesten noteren alles in hun agenda of op de kalender (56%). Sommige vrouwen gebruiken een app (37%).
• Basale lichaamstemperatuur meten - Het meten van de basale lichaamstemperatuur om de ovulatie te bepalen. Dit moet elke ochtend stipt op dezelfde tijd voor een goed overzicht. De temperatuur stijgt lichtjes na de ovulatie.
• Cervixslijmmethode - Het observeren van veranderingen in de consistentie van je cervixslijm, die varieert gedurende de menstruatiecyclus.

Het is heel belangrijk op te merken dat deze methoden geen volledige garantie bieden en dat het risico op zwangerschap wel degelijk bestaat. Het is daarom altijd verstandig professioneel advies in te winnen bij het overwegen van niet hormonale methoden.

Hoe betrouwbaar zijn natuurlijke anticonceptiemethoden?

De betrouwbaarheid van natuurlijke anticonceptiemethoden varieert en is sterk afhankelijk van hoe strikt en nauwkeurig de methode wordt toegepast.

Natuurlijke methoden hebben een grotere kans op fouten vergeleken met andere vormen van anticonceptie, zegt Ineke van der Vlugt, programmamanager anticonceptie en abortus bij Rutgers. 'Als je écht geen baby wil, een jonge vrouw bent die regelmatig seks heeft en daar zorgeloos van wil genieten, moet je je afvragen of zo'n natuurlijke methode de beste keuze is', zegt ze. 'Als je drie meetmethoden (temperatuur, kalender en afscheiding bijhouden) perfect toepast, kun je een hoge betrouwbaarheid bereiken met slechts 0,4 tot 0,6 procent kans op zwangerschap binnen een jaar. Maar in de praktijk is dit lastig, want het vereist ontzettend veel discipline, een regelmatige cyclus en een gemotiveerde partner. Niet alle vrouwen kunnen dit volhouden.' Uit het onderzoek blijkt ook dat maar liefst 61 procent van de vrouwen slechts één meetmethode gebruikt en vooral de kalendermethode toepast, wat de kans op zwangerschap aanzienlijk vergroot. Vergeet ook niet dat bij de pil of een condoom soms iets mis kan gaan.

Angst voor zwangerschap

Onder de vrouwen die natuurlijke methoden toepassen, ervaart 39 procent het als (heel) vervelend als ze momenteel zwanger zouden blijken te zijn. Dit percentage ligt een stuk hoger (54%) bij vrouwen die andere anticonceptie gebruiken, zowel hormonaal als niet-hormonaal.

Verder is er duidelijk onderscheid te merken tussen de leeftijdsgroepen: van de jongere groep die natuurlijke methoden hanteert, vindt de helft het (heel) vervelend om op dit moment zwanger te worden. Bij de oudere groep die natuurlijke methoden gebruikt, is dit percentage lager. Bij deze groep geeft 28 procent aan het (heel) vervelend te vinden om momenteel zwanger te raken.

Condoom, onthouding of terugtrekken

Het meten van de vruchtbare dagen per cyclus biedt geen absolute garantie tegen zwangerschap. Daarom is ook gevraagd naar de maatregelen die vrouwen nemen tijdens deze periode. Bij vaginale seks tijdens de vruchtbare dagen geeft het merendeel aan een condoom te gebruiken (62%). Een kwart van de vrouwen vermijdt seks tijdens de vruchtbare dagen, terwijl twaalf procent terugtrekking als methode gebruikt om zwangerschap te voorkomen. Wat ontzettend onveilig is, aangezien er tijdens de seks voorvocht uit de penis kan komen. Dat voorvocht bevat een hele lichte concentratie aan zaadcellen, waardoor je alsnog ongepland zwanger kan worden.

Abortusklinieken rapporteerden in 2022 een opvallende stijging van het aantal abortussen, vooral binnen de leeftijdsgroep van 20 tot 25 jaar. Het is alleen niet mogelijk om op basis van dit Rutgers-onderzoek te concluderen of dit te wijten is aan de toegenomen populariteit van natuurlijke methoden.

Meer onderzoek en voorlichting nodig

'De resultaten uit dit onderzoek benadrukken de noodzaak om de wens voor natuurlijke methoden serieus te nemen', stelt Van der Vlugt. 'Er bestaan zorgen over het gebrek aan correcte informatie bij vrouwen die voor natuurlijke methoden kiezen.' Volgens haar is het mogelijk dat veel vrouwen niet volledig begrijpen hoe deze methoden precies werken. Vanwege de complexiteit en mogelijke risico's is goede voorlichting voor vrouwen die overwegen over te stappen op natuurlijke methoden daarom van essentieel belang. 'Vrouwen realiseren zich vaak onvoldoende dat het voorspellen van ovulatie en vruchtbare periodes complex kan zijn, vooral bij een onregelmatige cyclus', voegt ze nog toe. Maar er is ook een deel van de vrouwen waarvoor dit een goed alternatief is, omdat de andere methoden niet goed bevallen of omdat ze bijvoorbeeld bijwerkingen ervaren. Het is daarom belangrijk dat vrouwen zelf een geïnformeerde en weloverwogen keuze kunnen maken. Welke keuze dit ook is.

Kortom: het gebruik van natuurlijke anticonceptiemethoden vraagt om een regelmatige cyclus, perfect gebruik, flink wat zelfdiscipline en een partner die ook committed is. Dus dames, weet waar je aan begint en laat je eerst goed voorlichten.

Volg je Women's Health al op Facebook, Instagram en TikTok?