Topschaatster Joy Beune (24): ‘Je hoeft niet ziek te zijn om mentale hulp te krijgen’

In de rubriek Women’s Health ´Openhartig´ delen wij persoonlijke en bijzondere verhalen. Zo kunnen wij met elkaar andere lezers inspireren, informeren, motiveren en samenbrengen. De rubriek trappen we af met topschaatser Joy Beune.

Nederlandse topschaatser Joy Beune heeft een bewogen jaar achter de rug. Waar ze eerder nog bekend stond als het meisje met de enkelsokjes of de vergeten transponders kennen we haar nu als de vrouw die vorige weekend de wereldbekerwedstrijd in Salt Lake City won en er enkele weken geleden met de Nederlandse titel vandoor ging (én hard). In een interview met Women’s Health vertelt ze openhartig over de pieken en dalen die ze doormaakte, en hoe het haar lukte om te blijven genieten van schaatsen.

Joy Beune: het meisje van de enkelsokjes en transponders

Afgelopen jaar werd Joy geen wereldkampioen, ook liep ze de winst tijdens de World Cup in Polen mis. Met haar prestaties had het niets te maken; sterker nog, tijdens de ploegenachtervolging, waar Joy op kop reed, waren de Nederlandse dames beide keren de allersnelste. Dat het vrouwenteam de gouden medaille op het WK Afstanden in Heerenveen misliep kwam door een stukje blote enkel dat zichtbaar was bij Joy. Het gevolg? Een diskwalificatie in plaats van een titel als wereldkampioen. Dit wilde de schaatster niet nog eens meemaken.

Het volgende optreden op de ploegenachtervolging zorgde ze ervoor dat haar sokken stevig op hun plek bleven zitten. Tóch spookte tijdens de World Cup in Polen, de diskwalificatie van het WK Afstanden nog door haar hoofd. ‘Het maakte me heel zenuwachtig om weer in de ploeg en in de teamsprinttrein te rijden waarmee het op het WK ook fout ging. Ik wilde gewoon niet dat het weer van mij zou afhangen, dat we wéér gediskwalificeerd zouden worden. Daarom was ik heel druk bezig met mijn enkels afplakken,’ vertelt ze. Hierdoor vergat Joy haar transponders om te doen. Transponders draag je om je enkel om de finishtijd vast te stellen. Hoewel het team het snelst de finish bereikte, leidde deze fout opnieuw tot een diskwalificatie.

Geen gouden medaille bij de World Cup, wel een goud team

Iedereen vergeet wel eens wat. Als je na een kantoordagje vergeet je laptop of de lampen uit te zetten, of een keer een deadline niet haalt, is dat meestal geen ramp. Maar voor een topsporter kan een stukje tape of een transponder wél het verschil maken: ’Iets vergeten is ook gewoon menselijk, alleen voor die meiden was het super zuur. Je doet het wel met z'n drieën. Je weet dat je de beste bent, je weet dat je hebt gewonnen en dan word je gediskwalificeerd, alweer door mij. Dat vond ik wel heel erg vervelend.’

Voor Joy was op dat moment het belangrijkste dat het tussen haar en haar ploeggenoten goed zat. ‘Ik was bang dat ze zouden zeggen: alles leuk en wel Joy maar het is nu al de tweede keer, bekijk het maar,’ zegt ze hierover. Gelukkig is tussen Joy en haar ploeggenoten alles oké. Na de diskwalificatie werd ze opgevangen door haar team. Joy: ‘Ze waren er echt voor me en namen me in bescherming. Het voelde een beetje als een coconnetje en dat is heel waardevol.’ Haar ouders of vriend waren niet in Polen dus ze konden er alleen telefonisch voor haar zijn. ’Ik had wel graag even een knuffel gewild of zo. Alleen dat kon op dat moment gewoon niet. Als je dan zo wordt opgevangen door je team is dat goud waard,’ vertelt ze. Tijdens de wereldbekerwedstrijd in Salt Lake City rijdt het team zich, ondanks het hobbelige voortraject, glansrijk door naar het WK: 'wij gaan daar wereldkampioen worden', zegt Joy.

Domme trien of niet: Joy Beune kan écht schaatsen

Online kreeg Joy een storm aan berichten over zich heen. Zo werd ze uitgemaakt voor ´domme trien´ en ´ dom blondje´. Joy: ‘Mensen kunnen wel echt hard zijn. Ze kennen mij niet eens maar hebben toch een oordeel over mij, terwijl dat niet is wie ik ben.’ Aan het talent van de schaatser lag het zeker niet. Wie goed oplette zag dat ze, ook in Polen, al steengoed schaatste. Joy: ´Het waren alleen die vergeten transponders waardoor ik werd uitgemaakt voor domme blondie maar dat heeft niks te maken met mijn sportprestaties.’

Joy probeerde de kritiek zo veel mogelijk te negeren. Het Nederlands kampioenschap stond voor de deur, dus daar moest ze zich op focussen. ´Ik wilde op het NK laten zien, ook aan mezelf, dat ik gewoon goed kan schaatsen en dat ik blijkbaar ook kan winnen,’ zegt ze. Dat is gelukt; allemaal hebben we gezien hoe Joy er, vliegensvlug, met de Nederlandse titel vandoor ging. ´Dat ik nog zo’n NK heb gereden. Ik verbaasde mezelf ook. Ik ben dus toch mentaal sterker dan ik had verwacht. Zeker na alles wat er over me heen is gekomen,’ besluit Joy.

Tijd om dit succes te vieren en alle gebeurtenissen tot zich door te laten dringen had Joy niet, ze moest meteen door naar de EK. En ja hoor, tijdens de beruchte ploegenachtervolging won het Nederlandse team! ‘Dat we gewoon Europees kampioen werden. En ook echt dik Europees kampioen. Voelde wel zo, van zie je wel, ik kan dit wél gewoon.’

Zenuwen de baas?

De dag ná de overwinning op de ploegenachtervolging reed Joy op het EK opnieuw de 1500 meter. Een week eerder won ze op dit onderdeel goud en werd ze Nederlands kampioen. Ondanks de eerdere overwinning sloegen de zenuwen toe. Joy: ´Ik had toch weer die twijfels, kan ik het wel? Ben ik wel goed genoeg? Je moet gewoon, heel stom gezegd, een killer bitch zijn als je daar op het ijs staat. Er zijn er nog zoveel meer die ook zo hard kunnen schaatsen. Je moet er gewoon 100% voor gaan.´

Het is dan belangrijk om vertrouwen in jezelf te hebben. De zenuwen en stress die Joy op het EK voelde komen op de ijsbaan niet goed van pas. ‘Als ik helemaal op ben van de zenuwen, dan voel ik me zeker geen killer bitch. Dan heb ik gewoon niet dat zelfvertrouwen om te winnen. Bij de 1500 meter op het NK stond ik aan de start en dacht ik: ik ga iedereen laten zien dat ik wel gewoon kan winnen. Daar voelde ik me mentaal supersterk. Dus ik kan het wel. Alleen, nu moet het nog elke race zo zijn,’ aldus Joy.

Yes you can!

Eén van haar doelen is dan ook om meer te leren vertrouwen op wat ze kan. Joy: ‘Daar zou ik mentaal sterker in willen worden.’ De topschaatser maakt er geen geheim van dat mentale gezondheid belangrijk voor haar is. Joy: ‘Ik denk dat dat 50% is van je uiteindelijke uitslag. Want je kan fysiek nog zo goed zijn. Maar als je jezelf mentaal helemaal de put in helpt, wordt het ook niks. Dus ik vind mentaal goed zijn net zo belangrijk als fysiek goed zijn.’

Zelf heeft Joy dit ook ervaren. Ze is perfectionistisch en kan behoorlijk streng voor zichzelf zijn: ‘Ik heb mezelf heel lang beoordeeld. Bij elke slag dacht ik, die was niet goed, dit was ook niet goed en dat was ook niet goed. Op een gegeven moment geloof je er zelf ook niet echt meer in dat het goed gaat,’ vertelt ze. Als je dit gevoel mee de baan op neemt sta je volgens de topsporter al met 1-0 achter.

Zelf worstelde ze hier ook mee. Ze zat niet lekker in haar vel en maakte zich vaak druk. ‘Ik heb ook een tijdje geschaatst met het idee: ik wil dit helemaal niet meer en dat maakte het schaatsen gewoon echt niet leuk. Ik zag op tegen wedstrijden. Terwijl je er juist zin in moet hebben.’ Dankzij het wisselen van team en gesprekken met een psycholoog kan Joy weer genieten van het schaatsen.

Spreken is goud, zwijgen is fout

Het taboe op mentale gezondheid vindt de schaatser onzin: ‘Je hoeft niet ziek te zijn om mentale hulp te krijgen. Ik heb bijna iedere week wel een gesprek met mijn psycholoog. Het is fijn om dingen van je af te lullen, ook als het soms nergens op lijkt te slaan. Het helpt me om te ontspannen en te relativeren.’

Genieten is voor Joy nu het allerbelangrijkste en dat doet ze volop.‘Op het moment dat ik mijn schaatsen aan doe, word ik al blij,’ vertelt ze. Als de topsporter te kritisch is op zichzelf grijpen haar coaches in. Joy: ‘Ze zeggen dan: ‘let je wel op, dat het gewoon hartstikke goed gaat? En dat je daar trots op mag zijn?’ Dat is superfijn.’

Doe eens lief!

Het afgelopen jaar heeft Joy gemerkt dat ze niet alleen fysiek maar ook mentaal ijzersterk is: ’Het belangrijkste is om lief voor jezelf te zijn. Ik ben altijd heel streng voor mezelf geweest, zeker omdat ik zo perfectionistisch ben. Dan vraag je altijd het uiterste van jezelf. Maar soms mag je wel even een relaxmomentje inlassen.’

Alsof Joy nog niet kritisch genoeg is op zichzelf, kreeg ze ook online veel commentaar. ‘Ik heb genoeg zooi over me heen gekregen na dat transpondergedoe. Maar ik vind het niet eerlijk om over iemand te oordelen die je niet kent,’ zegt ze. Volgens de topsporter mogen we niet alleen wat liever zijn voor onszelf, maar ook voor elkaar.

Heb jij ook een persoonlijk verhaal die je (anoniem) zou willen delen? Het mag overal over gaan! Lees hier hoe, en wie weet nemen wij binnenkort contact met je op!