Voel je je eenzaam? Deze tips kunnen helpen tegen eenzaamheid

Eenzaamheid is een universele menselijke emotie die ons allemaal op een bepaald moment in het leven kan treffen. Maar laten we meteen een belangrijk onderscheid maken: het gevoel van eenzaamheid staat los van alleen zijn. Alleen zijn betekent simpelweg fysiek geen gezelschap hebben, terwijl eenzaamheid een dieper emotioneel gevoel is van gemis aan verbondenheid, begrip en betekenisvol contact.

Wat is het verschil tussen alleen zijn en eenzaamheid?

Alleen zijn kan waardevol zijn. Het biedt ruimte voor zelfreflectie, creativiteit en persoonlijke ontwikkeling. Terwijl eenzaamheid, zelfs in een menigte, een gevoel van afzondering en leegte veroorzaken. Volgens GZ-psycholoog Saskia Meeus van Mentaal Gezond Psychologie hangt eenzaamheid af van hoe je het ervaart wanneer je alleen bent. 'Het draait niet alleen om de situatie van alleen zijn, maar ook om de gevoelens en gedachten die daarbij komen kijken.'

Psycholoog Valerie Ritchie van MIND Korrelatie voegt eraan toe: 'Alleen zijn betekent simpelweg zonder anderen zijn, terwijl eenzaamheid draait om het verlangen naar verbinding zonder dit te kunnen vinden.’ Je mist een emotionele connectie of diepgaand contact. Eenzaamheid kan uit verschillende bronnen voortkomen, zoals emotionele eenzaamheid (jezelf alleen voelen, zelfs te midden van anderen) en sociale eenzaamheid (te weinig contacten in je leven).

Wat zegt het gevoel van eenzaamheid over jou?

Het gevoel van eenzaamheid zegt vooral dat je een diep verlangen hebt naar verbondenheid. Het betekent niet dat je zwak bent of dat er iets mis is met jou. Je hoeft je er dan ook absoluut niet voor te schamen. Eenzaamheid is een menselijke emotie die iedereen op verschillende momenten in het leven kan ervaren. Het kan een signaal zijn dat je behoefte hebt aan meer betekenisvolle relaties en verbindingen met anderen. Het is een kans om meer te leren over jezelf en je behoeften en om manieren te vinden om verbinding te maken met mensen die jou begrijpen en ondersteunen.

Hoe beïnvloeden sociale media en digitale verbindingen eenzaamheid?

Het is een tweesnijdend zwaard, zegt Ritchie. 'Sociale media kunnen helpen bij het leggen van contact, maar kunnen ook gevoelens van isolatie versterken door vergelijkingen met perfecte levens op platforms zoals Instagram.’

Daarnaast leidt onze focus op smartphones tot minder interactie in alledaagse situaties. In de wachtkamer of zelfs tijdens het uitlaten van onze hond grijpen we vaak naar onze telefoon uit een gevoel van ongemak. ‘Deze momenten worden nu als ongemakkelijk bestempeld, maar dat is slechts een perspectief’, legt Meeus uit. ‘Vroeger was het normaal om te kletsen of elkaar aan te staren in wachtkamers, maar nu ervaren mensen dat anders.’

Wat zijn de gevolgen van langdurige eenzaamheid?

Langdurige eenzaamheid kan ernstige gevolgen hebben voor zowel mentale als fysieke gezondheid. 'Het kan leiden tot depressie, verminderd zelfvertrouwen en zelfwaardering en zelfs verslavingsproblemen veroorzaken', vertelt Ritchie. 'Daarnaast loopt diegene het risico om slecht voor jezelf te zorgen door ongezond te eten en weinig te bewegen.'

Ook de impact van eenzaamheid op je psyche is complex. 'Het kan mensen aanzetten tot extreme afhankelijkheid van anderen of juist tot extreme zelfstandigheid waarbij ze contact met anderen vermijden', legt Meeus uit. 'In beide gevallen kan dit ongezond zijn, waardoor het belangrijk is om een evenwicht te vinden tussen alleen zijn en sociale interactie.'

Wat te doen als je je eenzaam voelt

Als je je eenzaam voelt, zijn er volgens de twee psychologen verschillende stappen die je kunt nemen om dit gevoel te verzachten:

Probeer de oorzaak te achterhalen

'Als je weet waardoor je je eenzaam voelt, kun je stap voor stap kijken of je daar zelf iets aan kunt veranderen', zegt Meeus.

Praat erover

Wees niet bang om je gevoelens te delen. Praat met vrienden, familie of een professional als je je eenzaam voelt. Soms kan alleen al het uiten van je emoties opluchting bieden. 'Vaak is jouw eenzaamheid onzichtbaar voor de mensen om je heen', legt Ritchie uit. 'Als anderen weten dat jij je zo voelt, kunnen ze je helpen.'

Zoek verbinding

Probeer actief in contact te komen met anderen. Bel een vriend, plan een koffiedate of sluit je aan bij een lokale club of activiteit die je interesseert. Ritchie: 'Even een berichtje sturen via WhatsApp of een andere chat app zorgt al voor contact.'

Bouw relaties op

Investeer in bestaande relaties en probeer nieuwe te vormen. Meld je aan voor een cursus of sluit je aan bij groepen met gedeelde interesses. 'Kijk of er oude contacten zijn die je weer kunt aanhalen', zegt Ritchie.

Verken je interesses

Ontdek nieuwe hobby's of activiteiten die je leuk vindt. Ga schilderen, leer een instrument spelen of ga wandelen in de natuur. Het kan een manier zijn om anderen te ontmoeten met vergelijkbare interesses.

Gebruik technologie slim

Gebruik sociale media en online platforms om contact te onderhouden, maar vermijd te veel passief gebruik. Gebruik het eerder als een manier om echte verbindingen te maken en zinvolle gesprekken te voeren.

Wees vriendelijk voor jezelf

'Accepteer dat eenzaamheid soms deel uitmaakt van het leven', benadrukt Meeus. Richt je op zelfzorg en wees vriendelijk voor jezelf. Doe dingen waar je van geniet en waar je energie van krijgt. Wees niet bang voor FOMO (Fear of Missing Out) en geniet juist van het even 'alleen zijn'.

Neem een huisdier

Denk hier wel goed over na, want er zitten consequenties aan het hebben van een huisdier. Wel kan een kat of hond voor (extra) gezelligheid in huis zorgen. 'Ook kun je hierdoor met andere katten- of hondenvrienden in contact komen', legt Ritchie uit.

Wat zijn tekenen die aangeven dat je eenzaamheid professionele hulp vereist?

'Als eenzaamheid samengaat met intense somberheid, isolatie en de neiging om afspraken af te zeggen, is het cruciaal om serieus aandacht te besteden aan deze gevoelens', antwoordt Richie. Afzondering kan volgens haar de eenzaamheid verergeren en een negatieve cyclus veroorzaken. Als niemand weet dat je je eenzaam voelt, wordt het steeds moeilijker. Daarom is praten met iemand belangrijk. Er zijn diverse hulpmiddelen beschikbaar voor mensen die zich eenzaam voelen.

Waar kun je terecht als je eenzaam bent?

Er zijn verschillende plekken en bronnen waar je terecht kunt als je je eenzaam voelt:

• Vrienden en familie - Praat met mensen die dicht bij je staan. Soms kan een simpel gesprek met een vriend of familielid al enorm helpen.
• Lokale clubs of sportverenigingen - Sluit je aan bij lokale clubs, groepen of activiteiten die jou interesseren. Dit biedt de mogelijkheid om nieuwe mensen te ontmoeten en sociale contacten op te bouwen.
• Online communities - Er zijn online forums, praatgroepen en sociale media platforms waar mensen samenkomen om over gedeelde interesses te praten. Dit kan een manier zijn om verbinding te maken met anderen, vooral als fysieke ontmoetingen lastig zijn. 'Je kunt ook op zoek naar lotgenoten via de MIND Connect App. Zo kom je in contact met mensen die hier ook mee te maken hebben en hierdoor (of door andere oorzaken) kampen met psychische problemen', adviseert Ritchie.
• Vrijwilligerswerk - Doe vrijwilligerswerk bij organisaties of evenementen. 'Op die manier kun je met anderen samenwerken en heb je het gevoel dat je iets bijdraagt.'
• Therapeut of psycholoog - Als eenzaamheid je dagelijks leven beïnvloedt, is het nuttig om met een professional te praten. 'Helemaal als die eenzaamheid gepaard gaat met somberheid en isolatie, kan vroegtijdige professionele hulp belangrijk zijn om verdere escalatie te voorkomen', concludeert Meeus.

Het belangrijkste is dus om die eenzaamheid stap voor stap aan te pakken en een plek te vinden waar je je comfortabel voelt om je gevoelens te uiten. Je staat er écht niet alleen voor.

Volg je Women's Health al op Facebook, Instagram en TikTok?