Koud in huis? Dit gebeurt er in je lichaam als je de verwarming omlaag zet

Heb je de wind en regen deze herfst overleefd? Maak je dan maar vast klaar voor de winter. De temperaturen dalen verder, maar helaas geldt dat niet voor de energieprijzen. Om te besparen zetten veel mensen de verwarming een paar graadjes omlaag. Maar is die kou in huis eigenlijk wel gezond? En wat gebeurt er in je lichaam als je het koud hebt? Je leest het hier!

Is kou ongezond?

Terwijl de verwarming op standje energie besparen staat hoor je de wijze woorden van je ouders, opa’s, oma’s of vrienden in je hoofd: ‘pas op dat je geen kou vat, je kunt er ziek van worden.’ Voordat je besluit om je besparingsplan te staken is het goed om te weten dat dit een fabeltje is. Sterker nog, het kan zelfs goed zijn voor je gezondheid om de verwarming een paar graden lager te zetten!

Kun je wennen aan de koude temperaturen?

Wouter van Marken Lichtenbelt is thermofysioloog, in een video van de Universiteit van Nederland vertelt hij wat je kunt verwachten als je besluit de thermostaat omlaag te draaien. Wouter: ‘Stel: je zet 'm echt op die 17 graden. Dan zul je het in het begin wel erg koud hebben. We doen bijvoorbeeld experimenten in ruimtes met een binnentemperatuur van 15 graden en met proefpersonen die alleen een T-shirt en een korte broek aan hebben.’

15 graden? Brrrr! Dat klinkt wel heel fris. In het begin vonden de proefpersonen dit ook behoorlijk oncomfortabel, maar verrassend genoeg begonnen ze zich na zo'n tien dagen al een stuk prettiger te voelen in die koudere omgeving. Wouter: ‘Dat komt onder meer doordat het lichaam zich aanpast. Zo zijn er sterke aanwijzingen dat we, ruim een eeuw geleden, 13 tot 15 graden acceptabel vonden. Mensen waren veel flexibeler door weersveranderingen die ook binnen voelbaar waren.’

Flexibel? Dat zijn we nog steeds, maar onze comfortzone is wel kleiner geworden. Door de luxe van verwarming, zijn we steeds meer gewend geraakt aan een constante temperatuur van zo'n 20 tot 21 graden in de winter.

Dit gebeurt er in je lichaam als je het koud hebt

Als je de temperatuur in je huis verlaagt, hoeft de thermostaat minder hard te werken, tenminste dat geldt voor de thermostaat aan de muur. Je lichaam heeft namelijk ook een soort thermostaat die, helemaal gratis, hard voor je aan het werk gaat! Als je het te koud krijgt, dan zorgt het zenuwstelsel voor actie. Dit helpt niet alleen om het weer warm te krijgen maar is ook nog eens gezond.

Je bloedvaten trekken samen

Als het warm is, staan je bloedvaten open, als het koud is trekken ze samen. Je bloedvaten vernauwen zich als je het koud hebt, dit zorgt er namelijk voor dat je minder warmte verliest. Door je verwarming lager te zetten heb je meer afwisseling in temperaturen. Deze afwisseling kun je zien als een workout voor je bloedvaten. Wouter: ‘Je maakt ze eigenlijk wat flexibeler. We zien dat bij gewenning aan kou dit een gunstig effect heeft op de bloeddruk, die gaat namelijk omlaag. Daarom denken we dat regelmatige blootstelling aan lagere temperaturen op den duur goed is voor hart- en bloedvaten.’

Je bruine vet wordt geactiveerd

Als je het nóg kouder krijgt, stuurt het zenuwstelsel een signaal naar het ‘bruine vet’. Verwar bruin vet niet met wit vet. Wit vet slaat energie uit voeding op, terwijl bruin vet juist energie verbrandt en omzet in warmte. Kortom, kou activeert je bruine vet waardoor je meer gaat verbranden.

Je spieren spannen aan

Als het zo koud is dat alleen het bruine vet niet meer helpt, spannen je spieren zich aan en zul je gaan rillen. Daardoor komt er warmte vrij. Zowel het actieve bruine vet als de spierspanning zorgen ervoor dat je meer voedingsstoffen verbrandt. Gunstig voor je stofwisseling dus!

Een snellere stofwisseling dus, nice! En de kou heeft nog meer voordelen, vertelt Wouter: ‘Vetten en suikers worden beter benut. Je vermindert daarmee het risico op suikerziekte en je verkleint de kans op hart- en vaatziekten.’

De hele winter in de kou zitten? Ja dááág

Ben je een koukleum en vind je 15 graden écht te ver gaan? No worries, je hoeft niet de hele winter in de kou te gaan zitten om gezondheidsvoordelen te ervaren. Het belangrijkste is dat je niet in die smalle comfortzone van 20 tot 21 graden blijft hangen. Zo voorkom je dat je lichaam lui wordt. Wouter: ‘Door jezelf in de winter meer bloot te stellen aan kou en in de zomer meer aan hitte, blijf je je bruine vet, je spieren en je bloedvaten trainen, net als bij sporten en bewegen. Zo is het bij temperatuur ook. Je wilt dat je lichaam actief blijft.’

Houd je huisgenoten te vriend

Let op: Voordat je de verwarming lager zet is het goed om te weten dat de ene persoon zich beter kan aanpassen aan kou dan de ander. Misschien zijn deze lage temperaturen voor jou een koud kunstje, maar dit geldt niet voor iedereen! Wouter: ‘Ondanks dat blijft wel voor iedereen gelden, kou is best goed voor je. Dat is in tegenstelling tot wat je vaak hoort over dat je ziek zou kunnen worden van de kou.’

Volg je Women's Health al op Facebook, Instagram en TikTok?