Onopgemerkt een ijzertekort? Het overkomt vrouwen steeds vaker
Vrouwen hebben steeds vaker een ijzertekort zonder dit zelf door te hebben. Herken jij de volgende symptomen?
Veel vrouwen lijden aan bloedarmoede door ijzertekort, vaak zelfs zonder dat ze zich hiervan bewust zijn. Hans Verhoef, universitair hoofddocent en voedingsonderzoeker aan de Wageningen Universiteit (WUR), promoveerde op het onderwerp en verbaasde zich over hoe groot het probleem is. Lees hier waarom een ijzertekort vaker voorkomt, hoe je het herkent, en wat je ertegen kunt doen!
Wat is een ijzertekort?
Bij een ijzertekort is er te weinig ijzer in het lichaam aanwezig. IJzer is belangrijk voor de vorming van hemoglobine, een onderdeel van rode bloedcellen. Hemoglobine vervoert zuurstof van de longen naar andere organen in het lichaam. Bij een tekort aan ijzer wordt er niet voldoende zuurstof afgegeven in het lichaam. Dit wordt ook wel 'bloedarmoede' genoemd.
Symptomen van een ijzertekort zijn:
- Snel vermoeid raken
- Een bleke huid
- Snel buiten adem zijn
- Rusteloze benen
Waarom een tekort vaak onopgemerkt blijft
Hoewel je last kunt krijgen van deze symptomen bij een ijzertekort, hoef je er niet altijd iets van te merken. 'Het kan ook goed dat je lichaam aan het tekort gewend is geraakt en je die symptomen dus níet voelt,’ vertelt Hans aan het AD. De voedingsonderzoeker zag in zijn onderzoek dat vrouwen heel vaak niet weten dat ze een ijzertekort hebben.
Naar schatting heeft een kwart van de vrouwen in Nederland bloedarmoede. Hans verbaast zich erover dat we niet weten hoe groot dit probleem is: ‘Net als over de weinige aandacht en kennis over menstruatie. We praten er niet over, lijken er geen interesse in te hebben. Als mannen dit probleem hadden, was het al lang bestudeerd.’
Dit is waarom we steeds vaker een ijzertekort hebben
Lang, lang geleden, in de tijd van de jagers en verzamelaars, at de mens vooral fruit en vlees. Hans: ’Vlees is een goede bron van ijzer en de vitamine C in fruit bevordert de ijzeropname.’ Ondertussen is onze leefstijl veranderd. Steeds vaker kiezen we ervoor om flexitarisch, vegetarisch of vegan te eten.
Deze ontwikkeling is super goed voor de planeet, maar kan gevolgen hebben voor je gezondheid. Dit heeft ermee te maken dat vegetariërs, maar ook mensen die wel vlees eten, meer graanproducten nuttigen. Hans: ‘Bepaalde stofjes die daarin van nature voorkomen remmen de opname van ijzer in het lichaam, bij een plantaardig dieet krijg je dus minder ijzer binnen.’
Waarom hebben mannen hier minder last van?
Een vega(n) leefstijl heeft een ander effect op vrouwen dan op mannen. Dit komt door, surprise, surprise: de menstruatie. Hans: ’Een vrouw verliest dan in enkele dagen gemiddeld veertig milliliter bloed. Maar bij sommige vrouwen loopt dat op tot honderd of zelfs tweehonderd milliliter bloed. Dat is alsof je elke maand een bloeddonatie doet.’
In de oertijd was dit anders, vrouwen werden op latere leeftijd ongesteld en waren vaker zwanger. Hans: ‘Daardoor menstrueerden ze grofweg 160 keer in hun leven, terwijl de vrouw nu zo'n 450 keer ongesteld is.’ Really, 450 keer?!
De gevaren van een ijzertekort voor zwangere vrouwen
Hans pleit voor regelmatige ijzertekortmetingen, vooral bij vrouwen en zwangere vrouwen. ‘65 tot 80 procent van de vrouwen heeft onvoldoende ijzervoorraden om een zwangerschap zonder supplementen door te komen,’ vertelt hij. Momenteel wordt het ijzergehalte slechts twee keer gecontroleerd tijdens een zwangerschap. Volgens Hans moet dit beter worden gemonitord.
Een ijzertekort kan vervelende gevolgen hebben voor het ongeboren kind. Zo kan het bij de baby leiden tot een lager geboortegewicht, bloedarmoede en zelfs verhoogd risico op bloedarmoede op jongere leeftijd. Ook voor de moeder kan een ijzertekort gevaarlijk zijn. Vrouwen met bloedarmoede verliezen meer bloed tijdens de bevalling, waardoor er een vicieuze cirkel ontstaat.
Dit kun je doen om een tekort te voorkomen
Volgens Hans zou het ijzergehalte in Nederland beter moeten worden bijgehouden. Dit zou ons inzicht geven in de omvang van het probleem en de groepen die het meeste risico lopen op een tekort.
Goed idee, maar wat kunnen we zelf doen?
- Een ijzersupplement nemen.
- Ervoor zorgen dat je zo goed mogelijk geïnformeerd bent over eventuele risico’s en mogelijkheden.
- Bij twijfel of symptomen van een tekort naar de huisarts gaan.