Symptomen, gevolgen en tips: dít is alles wat je wil weten over stress

Stress. Het is een woord dat we dagelijks horen en misschien wel ervaren, maar wat is het eigenlijk? En waarom is het belangrijk om te begrijpen hoe stress werkt, en wat het met ons lichaam doet? In dit artikel nemen we je mee op een reis door de intrigerende wereld van stress - van het krachtige hormoon cortisol tot de verschillende soorten stress die ons kunnen beïnvloeden.

Wat doet cortisol bij stress?

Laten we beginnen met de hoofdrolspeler: cortisol. Dit hormoon, geproduceerd door de bijnieren, is betrokken bij verschillende lichaamsfuncties, waaronder het reguleren van de stofwisseling, het immuunsysteem en de reactie op stress.

'Cortisol is een stresshormoon dat onze bloeddruk en ontstekingsreacties reguleert', legt psycholoog Lotte Sloothaak uit. 'Langdurige stress kan het stresssysteem ontregelen, wat kan bijdragen aan gezondheidsproblemen zoals depressie, hart- en vaatziekten, obesitas, diabetes, fibromyalgie en chronisch vermoeidheidssyndroom.'

Soorten stress: een regenboog van emoties

'Eigenlijk is er geen wezenlijk verschil tussen de verschillende soorten stress', zegt Sloothaak. 'Stress is stress, maar de manieren waarop het zich uit kunnen verschillen.'

Je hebt een oorzaak of bron waardoor stress ontstaat, ook wel de stressor genoemd. De lichamelijke reactie hierop kan bij iedereen anders zijn. De één krijgt fysieke klachten, terwijl de ander signalen ontvangt die van emotionele aard zijn. 'Bovendien kan stress uit meerdere 'bouwstenen' bestaan. Het is een complex fenomeen waarbij deze bouwstenen ook elkaar weer wederzijds kunnen beïnvloeden.' Fysieke klachten kunnen bijvoorbeeld resulteren in een stressreactie die emotioneel van aard is.

'Stress manifesteert zich niet alleen op fysieke en emotionele wijze, maar ook in gedragsmatige signalen, zoals het obsessief controleren van sloten.' Het herkennen van deze fysieke, emotionele en gedragsmatige signalen is de eerste stap naar het verminderen van stress en het starten van een passend behandeltraject.

Wat is emotionele stress?

Wat is emotionele stress? Het is simpelweg een veelvoorkomende vorm waarbij zorgen, angsten en andere emoties onze geest overspoelen met spanning. Dit type stress kan net zo intens zijn als fysieke stress, en kan een grote tol eisen van ons welzijn.

Fysieke stress

Fysieke stress verwijst naar de belasting of druk die op het lichaam wordt uitgeoefend als gevolg van stresserende factoren. Door stress kun je last krijgen van lichamelijke klachten, zoals nek- en rugklachten. Maar er kunnen ook klachten optreden als gevolg van langdurige fysieke overbelasting, zoals herhaalde bewegingen op de werkplek, een slechte houding of onvoldoende rust.

Het is belangrijk om fysieke stress te herkennen en te beheersen, omdat aanhoudende fysieke stress op lange termijn schadelijk kan zijn voor de gezondheid en kan leiden tot chronische aandoeningen.

Acute stress

Acute stress is een reactie van je lichaam die je helpt te overleven. Je raakt in paniek, maar je lichaam geeft je energie en maakt alert, zodat je in een levensbedreigende situatie scherp blijft.

Het belangrijkste bij acute stress is dat je na een stressvolle situatie de spanningen weet te verminderen om weer te kalmeren. Dat kun je doen door op je ademhaling te focussen en afleiding te zoeken.

Episodische stress

'De spanning komt in dit geval vaker terug, zoals bij bepaalde angsten of deadlines op je werk', zegt Valerie Ritchie, psycholoog bij MIND Korrelatie.

Chronische stress

Stress is dus helemaal niet zo gevaarlijk. Pas als de stress langer aanhoudt, wordt het schadelijk voor je lichaam. In dat geval verliest het de positieve aspecten en put je lichaam alleen maar uit. Hoewel onze stressrespons oorspronkelijk is ontworpen om ons te helpen overleven in gevaarlijke situaties, kan het chronisch worden als het te vaak wordt geactiveerd. Ritchie: 'Langdurige stress kan leiden tot een reeks gezondheidsproblemen, waaronder hoofdpijn, maagklachten, slaapproblemen en zelfs psychische klachten zoals burn-out, angststoornis en depressie'

Kan je je onbewust zijn van stress?

Ja, je leest het goed: je kan je onbewust zijn van stress. Dat is misschien wel het meest verraderlijke aspect van stress. 'Sommige mensen ervaren geen stress in hun lichaam, omdat adrenaline ook een soort verdovend effect op je kan hebben', legt Sloothaak uit. Onbewuste stress kan sluipend zijn, en zich manifesteren als lichamelijke klachten zoals hoofdpijn, spierpijn of vermoeidheid. Het kan ook invloed hebben op onze slaapkwaliteit, eetgewoonten en zelfs onze relaties zonder dat we ons ervan bewust zijn.

Symptomen van stress

Een beetje stress is niet erg, en kan er zelfs voor zorgen dat je meer werk gedaan krijgt. Maar te veel stress kan hartstikke slecht zijn voor je lichaam en geest. Wil je meer weten over de symptomen van stress? Bekijk ons artikel over de symptomen van een burn-out en tekenen dat de stress die je ervaart niet gezond meer is

Wat doet langdurige stress met je lichaam?

'Gezonde stress helpt het lichaam om na spanning weer te herstellen, en stelt je in staat om op adem te komen. Als dit herstelproces niet meer goed verloopt en de stress aanhoudt, kan dit ongezond worden', merkt Ritchie op. 'Een teken hiervan is aanhoudende spierspanning, moeite om 's nachts te ontspannen en het ervaren van oververmoeidheid. Daarnaast kunnen concentratieproblemen overdag en spanningshoofdpijn optreden.'

Langdurige stress leidt tot een afname in energie en levensvreugde. 'Bovendien kan het verschillende gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals een verhoogde vatbaarheid voor ziektes', zegt Judith Klenter, psycholoog bij OpenUp. 'Ook kan het je libido verlagen of de regelmaat van je menstruatie verstoren, of zelfs leiden tot het uitblijven ervan.'

Wat zijn de beste manieren om stress te verminderen?

Valerie Ritchie geeft in dit artikel een paar tips om zelf je stress onder controle te krijgen. Werkt dit niet? Neem dan contact op met je huisarts of een professional.

Bronnen: Healthline, Psych Central, MIND Korrelatie, Met Lotte

Volg je Women's Health al op Facebook, Instagram en TikTok?