Postpartum depressie – alles wat je moet weten over de diagnose

Korte nachten, vieze luiers en een wasbak vol met lege flessen, de eerste dagen met een pasgeboren baby zijn vaak complete chaos. Strooi daar nog eens een paar zwangerschapshormonen overheen, en je hebt het perfecte recept voor aanzienlijke stemmingswisselingen. Maar wat nou als de kraamtranen blijven vloeien en de baby blues niet verbleekt? Van de oorzaak tot de behandeling, een psychiater zet de belangrijkste feiten over een postpartum depressie op een rij.

Wat is een postpartum depressie?

‘Een postpartum depressie is een depressie die binnen vier weken na de bevalling ontstaat' vertelt Mijke Lambregtse, psychiater bij het Erasmus MC. Maar hoe hard is die grens van vier weken? Kan een postpartum depressie bijvoorbeeld nog na een jaar ontstaan? ‘Je moet ergens een streep trekken. In het Erasmus MC behandelen we mensen nog tot zes maanden na de bevalling. In de Europese richtlijnen is bewust gekozen om het tot één jaar uit te breiden.’ Volgens Lambregtse is de afkapwaarde minder van belang dan het klachtenpatroon. ‘Als een vrouw duidelijk kenmerken heeft van een postpartum depressie, dan richt je de behandeling op die klachten.’

Wat zijn de symptomen van een postpartum depressie?

‘De klachten van zo’n postpartum depressie hoeven niet te verschillen van de symptomen van een depressie die buiten de postpartumperiode ontstaat,’ legt Lambregtse uit. ‘De kleur van de symptomen is vaak wel anders. Vaak hoor je dat vrouwen geen band voelen met hun kind. Daar voelen ze zich dan heel schuldig over. Ook twijfelen ze aan hun kwaliteiten als moeder. Als je al het gevoel hebt dat je tekortschiet, is het extra moeilijk om hulp te vragen.’

‘Vaak zijn moeders bang om het hardop te zeggen, uit angst dat het kind misschien wordt weggehaald. Het is dus een grote uitdaging om de klachten boven tafel te krijgen. Daarom is het ook zo belangrijk om te benadrukken dat een postpartum depressie heel goed te behandelen is.’ Soms staat angst meer op de voorgrond dan somberheid, dit wordt postnatale anxiety genoemd.

Postpartum versus postnataal

Maar wat is nou het verschil tussen een postpartum en postnatale depressie? ‘Postpartum betekent na de bevalling en postnataal na de geboorte,’ legt Lambregtse uit. ‘Dat laatste richt zich meer op het kind.’ Bij de diagnostiek van een postpartum depressie is het echter juist belangrijk om aandacht te hebben voor de ervaring van de moeder.

‘Een traumatische zwangerschap of bevalling is een belangrijke voorspeller voor een postpartum depressie. Vrouwen proberen dat onderwerp juist vaak te vermijden.’ Volgens Lambregtse is het toch een belangrijk onderwerp. Soms kan een postpartum depressie namelijk voortvloeien uit een posttraumatische stressstoornis (PTSS) door de bevalling. Als dit het geval is, moet je snel een gerichte behandeling voor het trauma opstarten. Als de PTSS behandeld is, verdwijnen vaak ook de bijkomende depressieve klachten.

Oorzaak postpartum depressie

Een traumatische bevalling is niet de enige oorzaak voor een postpartum depressie. Zo kan alles wat een depressie tijdens de zwangerschap veroorzaakt, ook een depressie ná de zwangerschap uitlokken. Hormonen spelen waarschijnlijk ook een rol in het ontstaan van een postpartum depressie. ‘Vrouwen die somberheidsklachten ervaren rondom de menstruatie, hebben een groter risico op somberheidsklachten rondom de zwangerschap. Bij hen lijkt het hormonale component dus meer van belang.’

Hoe kom je uit een postnatale depressie?

‘Naast de standaardbehandeling van een depressie is het bij een postpartum depressie belangrijk om de ouder-kind-relatie in kaart te brengen. Hierbij vragen we een moeder hoe ze dit zelf ervaart, maar kijken we ook objectief mee. Bij een van onze behandelingen filmen we de interactie tussen moeder en kind, zodat je de video samen terug kan kijken. De focus ligt dan op alle positieve signalen. Zo versterk je de ouder-kind-relatie en verminder je het schuldgevoel bij moeder.’

Trek op tijd aan de bel

‘Een postpartum depressie kan een hele eenzame ervaring zijn. Vrouwen durven het vaak niet te bespreken. Bij een verwaarloosde postpartum depressie blijven vrouwen tegen beter weten in overleven, terwijl ze geen contact voelen met zichzelf en de baby. Hoe langer de depressie blijft bestaan, hoe meer isolement er ontstaat. En als een depressie langere tijd aanhoudt, heeft dat ook consequenties voor de ontwikkeling van het kind.’

Meer informatie over postpartum depressie

Bij depressieve klachten na de bevallig is tijdige herkenning dus essentieel voor jezelf en voor de kleine. Op de website van het Landelijke Kenniscentrum Psychiatrie en Zwangerschap vind je een zelftest om jouw symptomen onder de loep te nemen. Ook vind je er meer informatie over de aandoening en een lijst met poliklinieken die gespecialiseerd zijn in zwangerschapspsychiatrie.

Volg je Women's Health al opFacebook, Instagram en TikTok?