Werken met een depressie: zo pak je dat aan
Van de risico’s op de werkvloer tot de duur van je arbeidsongeschiktheid: dit moet je weten over de wisselwerking tussen je baan en een depressie.
Niet iedereen gaat elke ochtend met evenveel passie naar z’n werk. Voel je je neerslachtig of depressief? Of het nou mede veroorzaakt wordt door je werk of niet: een depressie kan zeker invloed hebben op je baan. Hoe gevaarlijk is een slechte werkplek voor je mentale gezondheid? En als je eenmaal depressief bent, hoelang duurt het dan voordat je je werk weer op kunt pakken?
De relatie tussen je mentale gezondheid en werk is complex. Om die reden hebben we niet één, maar twee experts gevraagd om hun kijk op dit onderwerp te delen. Denise Habets, psycholoog, zal ingaan op de relatie tussen werk en depressie. UWV bedrijfsarts Linda Battes van UpHealth zal vervolgens het boekje opendoen over de praktische zaken zoals arbeidsongeschiktheid en re-integratie.
Kun je depressief worden van je werk?
Een depressie kan verschillende oorzaken hebben. ‘Sommige mensen zitten op een werkplek waar ze niet gelukkig zijn,’ vertelt Habets. ‘Ze kunnen het idee hebben dat ze vastzitten. Misschien zijn ze bang dat ze nergens anders aan de bak komen of durven ze niet elders te solliciteren. Het is logisch dat je stemming daardoor verslechterd. Als dat aanhoudt kan iemand langzaam maar zeker door je werk in een depressie belanden.’
Risicofactoren van een depressie door werk
Volgens Habets zijn er verschillende dingen die somberheid – en dus in ernstige gevallen een depressie – op werk kunnen uitlokken. ‘Een moeizame relatie met een collega of leidinggevende kan een rol spelen. Je kunt je ook somber voelen als je vaak moet overwerken, omdat je zelf minder goed je grenzen durft aan te geven. Een functie die niet past bij je niveau is vaak ook niet bevorderlijk. Ook andere karaktertrekken zoals faalangst en perfectionisme kunnen een onderdeel zijn van het probleem. Verder kan ook een verstoord slaapritme door bijvoorbeeld nachtdiensten z’n weerslag hebben op je stemming. En in sommige gevallen spelen traumatische ervaringen met grensoverschrijdend gedrag mee.’
Meer weten over andere risicofactoren? Lees hier alles over vijf andere oorzaken van een depressie.
Klachten van een depressie tijdens werk?
Het is natuurlijk ook mogelijk dat je depressie helemaal niets met werk te maken heeft, maar dat je depressie wel invloed heeft op je werk. ‘Bij een depressie kun je last hebben van concentratie- en geheugenproblemen waardoor je minder goed kunt werken. Een hoge werkdruk wordt daardoor alleen maar hoger. Ook kun je tijdens werk last hebben van negatieve gedachtes, een vertekend schuldgevoel en verslechterd contact met collega’s. Je voelt je dan alleen en belandt soms in een vicieuze cirkel.’
Van oorzaak naar oplossing
Het advies van Habets: ‘Kijk of je kunt ontdekken waardoor je je zo somber of onprettig voelt.’ Zodra je weet waar de kink in de kabel zit, kun je namelijk gaan nadenken over de oplossing. ‘Wanneer je weet wat het probleem is, is er ook een gesprek over mogelijk. Als de stap naar de leidinggevende nog te groot is, kun je vaak ook terecht bij een vertrouwenspersoon om het voor te bespreken. Vaak zijn er dingen mogelijk. Als dat niet zo is, dan is het de vraag of je op de juiste werkplek zit.’
Habets voegt hieraan toe dat het ook belangrijk is om bij jezelf na te gaan wat jij kunt veranderen. ‘Soms hoor ik dat een baas niet open staat voor verandering, maar dan durft iemand het eigenlijk zelf niet aan te kaarten. In dat geval is het belangrijk om aan jezelf te werken en soms kan je werkgever daarbij helpen. Vaak zijn er namelijk budgetten voor bijvoorbeeld assertiviteitstrainingen.’
Meer weten over hulp bij somberheid? Dit zijn 7 behandelingen van een depressie.
Hoelang ben je arbeidsongeschikt bij een depressie?
Maar wat als je dan toch onverhoopt uitvalt door een depressie? Hoelang zit je dan gemiddeld thuis? ‘De ernst van de depressie kan per persoon verschillen en daarmee ook de beperkingen,’ vertelt bedrijfsarts Linda Battes. ‘De beperkingen bepalen of iemand al dan niet arbeidsongeschikt is voor het eigen werk. Als een postbode zijn been breekt is deze arbeidsongeschikt. Een secretaresse met dezelfde diagnose is dat niet.’
Re-integratie op werk na een depressie
‘Juist bij een depressie is het ontzettend belangrijk om weer te gaan werken en in het ritme terug te vallen,’ legt Battes uit. Daarvoor is een goed re-integratietraject essentieel. ‘Re-integratie is niet hetzelfde als werkhervatting. Bij werkhervatting moet je weer terug naar je oude werkplek met dezelfde taken en dezelfde druk. Bij re-integratie heb je de vrijheid om aan te geven wat wel en niet kunt en op welk tempo.’
Natuurlijk is het lastig om hier zelf een goede inschatting van te maken als je middenin een depressie zit. Je hebt namelijk juist de neiging om je terug te trekken en jezelf te onderschatten. Gelukkig is bij dit traject hulp van een bedrijfsarts.
Wie helpt je bij re-integratie?
‘Een bedrijfsarts helpt je met de vertaalslag van beperkingen naar mogelijkheden,’ legt Battes uit. ‘Een casemanager, arbeidsdeskundige en werkgever denken daarbij ook mee.’ Ook goed om te weten: een bedrijfsarts is onafhankelijk van een werkgever. ‘Bedrijfsartsen hebben net als alle andere artsen medisch beroepsgeheim.’ De persoonlijke informatie die je over je gezondheid met een bedrijfsarts deelt, verschijnt de volgende ochtend dus NIET in de mailbox van je baas.
Heb je naast de bovenstaande klachten ook gedachtes aan de dood? Weet dat je niet alleen bent! Praat erover met iemand in je omgeving of weet dat je terecht kunt bij een huisarts om dit te bespreken. Ook kun je 24/7 bellen met Stichting 113 Zelfmoordpreventie op 0800-0113.