Alles wat je moet weten over een depressie
Een psychiater zet de belangrijkste feiten over de oorzaken, symptomen en behandeling van een depressieve stoornis op een rij.
Kom je met moeite uit bed, pieker je de hele nacht of word je overdag geteisterd door sombere gedachtes? Dan zou je wel eens kunnen lijden aan een depressie. Maar wat is een depressie eigenlijk en wat moet je precies doen als je de diagnose eenmaal hebt? Van de symptomen tot de behandelingen, een psychiater zet de belangrijkste feiten over een depressie op een rij.
Wat is een depressie?
‘Ik voel me depressief’, het is een statement dat je waarschijnlijk nog best vaak hoort. Hierdoor lijkt het soms eerder op een bijvoeglijk naamwoord om je maandagochtend mee te beschrijven dan een echte medische aandoening. Maar is een depressie wel echt een ziekte?
Wat is het verschil tussen een depressie en depressieve stoornis?
‘Depressie is een soort spectrum,’ legt Rocco Hoekstra, psychiater bij Antes uit. ‘Soms gebruiken mensen het woord depressief al snel als ze zich wat minder fit voelen, maar dat is niet echt een depressie. Zij zitten aan het ene eind van het spectrum. Aan het andere eind van het spectrum heb je de echte depressieve stemmingsstoornissen met alle symptomen erop en eraan.’
Welke klachten horen bij een depressie?
Benieuwd welke klachten er komen kijken bij een depressie? Dit zijn 9 symptomen van een depressie. ‘Centraal staat een gedaalde stemming,’ legt Hoekstra uit. ‘Bij een depressie horen vaak sombere gevoelens, maar ook een verminderde interesse. Ook zijn mensen vaak geremd, zowel psychisch als lichamelijk. Daarbij kunnen mensen ook slechter slapen, hebben ze minder eetlust en ontwikkelen ze soms concentratieproblemen.'
Wat is de oorzaak van een depressie?
Een depressie komt natuurlijk niet zomaar uit de lucht vallen. ‘Het is waarschijnlijk een samenspel van allerlei factoren,’ vertelt Hoekstra. ‘Je genen spelen een rol. Als depressiviteit in je familie voorkomt, zijn je hersenen misschien gevoeliger voor een depressieve stoornis. Maar ook je psychologie en de manier waarop je met dingen omgaat zal meebepalen of die kwetsbaarheid ook echt leidt tot een depressie.’ Meer weten? Dit zijn 5 oorzaken van een depressie.
Depressies bij vrouwen
Wist je dat depressies vaker voorkomen bij vrouwen dan bij mannen? Volgens statistieken zelfs bijna twee keer zoveel. Maar liefst 24,3% van de vrouwen krijgt in haar leven wel eens last van een depressie. Wat daar de verklaring voor is, is nog niet bekend, volgens GZ-psychologie. Mogelijk komt dit door hormonen, maar het kan ook komen doordat vrouwen er eerder over praten dan mannen. Daarnaast zijn er een aantal soorten depressies die alleen voorkomen bij vrouwen, zoals een postnatale depressie of een depressie tijdens de overgang.
Lisette Rops, psychiater bij Centrum Bipolair van GGzE zegt dat vrouwen over het algemeen ook vaker last hebben van de depressie: ‘Dit komt doordat bij vrouwen de depressie sneller naar binnenslaat. Mannen uiten hun depressie vaker naar buiten door geprikkeld gedrag en agressie.’ Dit valt sneller op, waardoor er in een vroeger stadium ingegrepen kan worden. Maar let wel: dit is geen regel. Welke precieze kenmerken en symptomen van een depressie zich bij een man of vrouw manifesteren kan je dus niet voorspellen.
Verschillende soorten depressies
Niet elke depressie is hetzelfde. Zo hebben sommige mensen met name last van een depressie in het najaar, zoals bij een winterdepressie. Anderen hebben last van terugkerende depressies die soms worden afgewisseld met periodes van een verhoogde stemming. Benieuwd naar de verschillende types en waarom die van belang zijn? In dit interview zet Hoekstra de verschillende soorten depressies op een rij.
Hoelang duurt een depressie?
‘Om iets echt een depressie te noemen moeten de klachten minstens twee weken bestaan,’ legt Hoekstra uit. ‘Die klachten moeten je ook echt beperken in je functioneren.’ Hoelang een depressie precies duurt hangt af van de behandeling, je eigen persoonlijkheidsprofiel en je omgeving. Zo kan een baan, een goed dagritme en nauw contact met familie en vrienden allemaal bijdragen aan een spoedig herstel. Maar zelfs dan kan een depressie wel een aantal weken duren en in enkele gevallen zelfs maanden of jaren.
Hoe weet je dat je in een depressie zit?
Iedereen kan natuurlijk wel eens last hebben van sombere gevoelens of neerslachtigheid. Maar wanneer lijd je dan echt aan een depressie? Op de website van MIND, een platform wat psychische gezondheid probeert te verbeteren, staat een depressie-zelftest. Wil je het echt zeker weten? Dan kun je het beste contact opnemen met je huisarts om je klachten te bespreken.
Behandeling voor depressie
Medicijnen zijn niet de enige behandeling voor een depressie. Zo zijn er een heleboel psychologische behandelingen zoals cognitieve gedragstherapie, interpersoonlijke psychotherapie en schematherapie. Ook simpele behandelingen zoals lichttherapie en speciale hardlooptrainingen kunnen voor sommige lichte depressies al heel effectief zijn.
Medicijnen tegens een depressie
‘Vroeger dacht men dat neurotransmitters zoals serotonine, noradrenaline en dopamine een rol spelen bij het ontstaan van depressies,’ vertelt Hoekstra. Dat idee is wat verouderd, maar het verhogen van sommige ‘hersenhormonen’ kan wel helpen bij de behandeling. Veel antidepressiva zorgen er bijvoorbeeld voor dat je lichaamseigen serotonine langer blijft doorwerken.
Kan je zelf uit een depressie komen?
Jazeker, met name bij een lichte depressie is het mogelijk om jezelf uit de put te trekken. Leefstijlveranderingen en zelfstudie kunnen hierbij helpen. ‘Belangrijk is ook dat je bij jezelf naloopt waardoor je in een depressie beland bent,' vertelt Hoekstra. 'Dan kun je op die punten veranderingen aanbrengen’. Soms lukt het niet alleen. In dat geval zijn er heel wat therapieën om je erbij te helpen. Weet in ieder geval dat je niet alleen bent.
Denk je dat je lijdt aan een depressie, wil je graag je klachten bespreken of is een van je vragen nog niet beantwoord? Plan dan een gesprek in met je huisarts.