Wat is subfertiliteit en wat is het verschil met infertiliteit?

Zwanger worden lijkt zo vanzelfsprekend, maar dat is absoluut niet het geval. Je hebt vaak geen idee wat er achter de gesloten deuren allemaal afspeelt. Ongeveer 1 op de 6 koppels krijgt namelijk te maken met vruchtbaarheidsproblemen. Dat betekent dat bij een stel met een kinderwens na een jaar proberen nog steeds geen zwangerschap is ontstaan. Er is dan sprake van subfertiliteit, maar wat is dit eigenlijk? En wat is het verschil met infertiliteit?

Vruchtbaarheidsproblemen in cijfers

30 procent van alle vruchtbaarheidsproblemen kunnen worden toegeschreven aan vrouwen. Dat percentage is overigens precies hetzelfde als het aantal vruchtbaarheidsproblemen waarbij de oorzaak bij de man ligt en bij nog 30 procent van de gevallen ligt het aan beiden. Bij de laatste 10 procent van de situaties kan de oorzaak niet achterhaald worden.

Benieuwd of je vruchtbaar bent? Van de gratis temperatuurmethode tot de soms prijzige LH-testen, dit is hoe je als man en vrouw je vruchtbaarheid kan testen.

Wat is subfertiliteit?

Wanneer het zwanger worden niet vanzelf gaat, krijg je vaak het woord subfertiliteit te horen. Maar wat betekent dat eigenlijk?

Subfertiliteit is een verzamelnaam voor elke vorm van verminderde vruchtbaarheid met een langdurige periode van ongewenste non-conceptie. Dat betekent dat je wel zwanger wil worden, maar het niet lukt. Er wordt gesproken van subfertiliteit wanneer bij een stel geen zwangerschap is ontstaan binnen een jaar onbeschermde seks.

Wat is het verschil tussen infertiliteit en subfertiliteit?

Infertiliteit betekent onvruchtbaarheid, waarbij wel sporadisch een spontane zwangerschap kan voorkomen. Het is dus niet zo gek dat de woorden infertiliteit en subfertiliteit vaak door elkaar gebruikt worden. Zowel vrouwen als mannen kunnen onvruchtbaar zijn.

Om het wat makkelijker te maken, nogmaals de definities: subfertiliteit betekent een verminderde vruchtbaarheid en infertiliteit betekent onvruchtbaarheid.

Oorzaken van subfertiliteit van de vrouw

Er zijn verschillende redenen waardoor een vrouw problemen heeft met haar vruchtbaarheid. Voorbeelden hiervan zijn:

• Endometriose
• Polycysteus ovariumsyndroom (PCOS)
• Vervroegde overgang
• Chromosomische of genetische afwijkingen
• Afwijkingen in de baarmoeder
• Afwijkingen in de eileiders
• Leeftijd
• Leefstijl (roken, slecht eten, weinig bewegen)
• Overgewicht en stress

Oorzaken van subfertiliteit van de man

Ook bij mannen kan er sprake zijn van onder meer slechte zaadkwaliteit. Maar dat is niet de enige oorzaak van subfertiliteit bij de man. Andere oorzaken zijn:

• Leefstijl (roken, slecht eten, weinig bewegen)
• Overgewicht en stress
• Aandoening
• Chromosomische of genetische afwijkingen

Behandelingen subfertiliteit

Als jullie graag een kind willen, maar samen je niet binnen een jaar zwanger raakt, kunnen jullie laten onderzoeken wat precies het probleem is. Om je alvast voor te bereiden: dit zijn de 5 belangrijkste oorzaken dat je niet zwanger kan worden.

Neem daarom contact op met je huisarts en leg het probleem uit. Die kan je eventueel doorsturen naar de gynaecoloog voor een uitgebreider onderzoek. De gynaecoloog stelt bij het eerste gesprek allerlei vragen om de situatie beter te kunnen schetsen. Vragen kunnen gaan over je menstruatie en over hoe vaak jullie seks hebben of je verder gezondheidsklachten hebt. Soms krijgen jullie bij het eerste gesprek ook verschillende onderzoeken om te kijken of de arts gelijk een oorzaak kan achterhalen waarom zwanger worden niet lukt.

Onderzoek subfertiliteit vrouw

De arts zal eerst wat standaardvragen stellen, om vervolgens bloed te prikken als de huisarts dit nog niet heeft gedaan. Je bloed wordt onderzocht om te kijken of je stofjes in je lichaam hebt tegen chlamydia, want deze soa zorgt ervoor dat je eileiders dicht gaan zitten wat het zwanger worden moeilijk maakt. Soms wordt ook gekeken naar de hormonen in je bloed.

Vervolgens kan de arts je lichamelijk onderzoeken door via je vagina je baarmoeder en eierstokken te bekijken. Eerst de buitenkant en dan de binnenkant. Dit kan spannend zijn, maar probeer diep in- en uit te ademen om je te ontspannen. De gynaecoloog maakt vaak een echo van je baarmoeder, eileiders en eierstokken. Voor een inwendige echo brengt de arts een staafje in je vagina.

Onderzoek subfertiliteit man

Bij een man is een zaadonderzoek nodig. Het is namelijk belangrijk om te achterhalen hoe goed het kwaliteit van zijn zaad is. Hiervoor krijg je een potje en een formulier mee naar huis. Het zaad moet na het klaarkomen binnen een uur in het laboratorium zijn. Je kunt eventueel gebruik maken van een kamertje in het ziekenhuis. Als de man liever thuis tot een hoogtepunt komt, kan hij het potje daarna in zijn binnenzak of broekzak doen. Het is belangrijk dat het sperma goed op temperatuur blijft.

Tijdens het onderzoek wordt gekeken naar de hoeveelheid zaadcellen hoe goed en snel ze bewegen. Wist je dat zaadcellen zólang overleven? En grote kans dat jij al wist van de mogelijkheid om je eicellen te laten invriezen, maar wist jij dat dit ook met sperma kan?

De uitslag

Als de resultaten binnen zijn, bespreekt de gynaecoloog de uitslag. Diegene geeft vervolgens advies. Is er niks bijzonders gevonden, dan moet je nog een half jaar tot jaar zelf proberen zwanger te worden. Is er een vruchtbaarheidsprobleem? Dan volgt meestal verder onderzoek.

Vervolgonderzoeken voor vrouwen zijn:

• Onderzoek van plas of slijmvlies uit je baarmoeder
• Röntgenfoto's van je baarmoeder en eileiders
• Kijkonderzoek van de baarmoeder en eierstokken

Vervolgonderzoeken voor mannen zijn:

• Onderzoek naar andere ziektes, zoals problemen van de plasbuis, penis of teelballen.
• Bloedonderzoek
• Echo van de balzak en prostaat

Na de uitslag bespreekt de arts opnieuw het vervolgadvies. In sommige gevallen kan er een behandeling subfertiliteit worden gestart, zoals iui, ivf of icsi.

Bron: National Library of Medicine, Healthline, Het Nederlands Huisartsen Genootschap, Thuisarts.nl

Volg je Women's Health al op Facebook, Instagram en TikTok?