Bang voor clowns? Dit moet je weten over coulrofobie
Gaan jouw haren ook bij alleen de gedachte al overeind staan?
Pak jij áltijd de trap in plaats van de lift, stel jij het bezoek aan de tandarts steevast weer uit of spring je gillend op bed zodra je een spin zit? Iedereen is wel ergens bang voor. Maar wist je dat maar liefst de helft van alle mensen bang is voor iets opmerkelijkers, namelijk: clowns?
Clowns horen je eigenlijk te laten lachen, maar bij veel mensen zorgen ze voor een tegenovergesteld resultaat. Wie de film It weleens heeft gezien, kan waarschijnlijk nooit meer met een vrolijke gedachte naar een clown kijken.
Wat is een clownfobie eigenlijk?
Clownfobie, ook wel coulrofobie genoemd, is een irreële angst voor clowns. Het valt onder de specifieke fobieën, net als hoogtevrees, pleinvrees of angst voor spinnen. Een angst voor iets wat dus eigenlijk geen reëel gevaar is. Niet alleen kinderen kunnen bang zijn voor clowns, het komt namelijk ook vaak genoeg voor bij volwassenen. Bij vrouwen zelfs wat vaker dan bij mannen.
Waar een fobie voor clowns vandaan komt, is moeilijk te achterhalen. Er is ook maar weinig onderzoek naar gedaan. Best wel gek eigenlijk, want uit een nieuwe studie naar angsten van de University of South Wales blijkt de angst voor clowns erg groot te zijn. 'Meer dan 50 procent van de mensen die wij bestudeerden waren in enige mate bang voor clowns', vertelt wetenschapper Philip Tyson aan Scientias. En de mogelijke verklaringen voor die angst zijn nogal verrassend.
Waar komt de angst voor clowns vandaan?
Voor het onderzoek onderzoek ondervroegen ze 987 mensen tussen de 18 en 77 jaar, afkomstig uit Afrika, Europa, Australië en Noord- en Zuid-Amerika. Normaal gesproken begint een angst bij een nare ervaring (in dit geval dus met een clown). Hierdoor ga je de clown met gevaar associëren en word je er vanzelf bang van. Dit wordt 'associatief leren' genoemd. Maar guess what? Bij de angst voor clowns is dat niet het geval, blijkt uit antwoorden op stellingen, zoals 'Ik heb enge filmscènes gezien met daarin clowns' en 'Ik vind clowns er verontrustend uitzien'. 'Associatief leren is dus niet de belangrijkste verklaring voor de ontwikkeling van angsten en fobieën', zegt Tyson. 'Andere factoren spelen een rol en welke dat zijn verschilt van persoon tot persoon.'
De rol van de media
Nare aanvaringen met clowns líjkt een logische verklaring voor coulrofobie, maar het is allemaal net wat ingewikkelder en fascinerender. Na het onderzoek concluderen de onderzoekers dan ook dat de ondervraagde mensen met een angst voor clowns veelvuldig in aanraking zijn gekomen met filmscènes waarin clowns een angstaanjagende rol speelden. Het wijst erop dat de media voor veel mensen een rol spelen in de totstandkoming van hun coulrofobie. Denk maar aan de clown Pennywise in de film It of The Joker in Batman.
Onvoorspelbaar en niet te lezen
Toch is dat niet de enige verklaring voor coulrofobie, vermoeden de onderzoekers. Want sommige mensen zijn ook bang voor ‘goedaardige’ clowns, zoals bijvoorbeeld Ronald McDonald – bekend van de fastfoodketen en gelijknamige familiehuizen bij ziekenhuizen. Deze clown is absoluut niet bedoeld om angst aan te jagen. Dat betekent dat de allersterkste reden van de angst voor clowns te maken heeft met de uitdrukkingen en make-up van de clown. Door de schmink zijn de gezichtsuitdrukkingen van de persoon erachter moeilijk te lezen. Dat maakt een clown onvoorspelbaar en moeilijk in te schatten, waardoor ze voor veel mensen angstaanjagend zijn. Verder denken de ondervraagden bij de kleur rood al snel aan bloed. Tot slot maakt het onvoorspelbare gedrag ze vooral heel creepy.
Wanneer is het een fobie?
Ook al heeft meer dan de helft van de mensen een angst voor clowns, dat betekent niet dat er gelijk ook sprake is van een fobie. Een fobie houdt eigenlijk in dat het je leven echt ontregelt. Dat betekent dat je niet meer over straat durft, omdat je bang bent dat er overal een (gevaarlijke) clown om de hoek kan staan.
Bij een echte fobie is het altijd goed om een psycholoog te bezoeken. Wil je zelf aan de slag met je angst? Zó ga jij de confrontatie aan met je angsten.