Dit is de invloed van hormonen op ADHD
Uit onderzoek blijkt dat vrouwen met ADHD twee tot drie keer zo vaak last hebben van stemmingswisselingen in de week voor de menstruatie, na de bevalling en in de menopauze.
Getty Images
Hormonale schommelingen zijn voor niemand een feestje, maar voor vrouwen met ADHD kan dit nog een tikkeltje heftiger zijn. Uit onderzoek blijkt namelijk dat vrouwen met ADHD twee tot drie keer zo vaak last hebben van stemmingswisselingen in de week voor de menstruatie, na de bevalling en in de menopauze. Een mogelijke verklaring hiervoor is - je ziet het waarschijnlijk al aankomen - hormonen.
Wat is AHDH?
Voordat we de link tussen ADHD en hormonen kunnen uitleggen, is het belangrijk om eerst te weten wat ADHD nou precies is. ADHD is een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit en wordt vermoedelijk veroorzaakt door communicatieproblemen tussen hersengebieden. Bij mensen met ADHD komen de neurotransmitters dopamine en noradrenaline in mindere mate voor in het voorste gedeelte van de hersenen. En laat dat nou net het hersendeel zijn wat belangrijk is voor onder andere aandacht vasthouden, impulsen onderdrukken en gedrag sturen en plannen. Aha! Maar wat is dan de link tussen ADHD en hormonen?
De link tussen ADHD en hormonen
In de week voor je menstruatie, na de bevalling en in de menopauze daalt de oestrogeenspiegel. En nu komt het: oestrogeen en dopamine hebben dus vergelijkbare effecten op de aandacht, het geheugen, de controle over emoties, het overzicht en de planning. Als je oestrogeenspiegel daalt en je hebt al weinig dopamine vanwege ADHD, zijn die vergelijkbare effecten dus dubbelop. Het is daarom helemaal niet zo gek dat ADHD-klachten in die drie periodes kunnen verergeren.
Het kan ook in je voordeel werken. Oestrogeenspiegels zijn je hele leven in beweging en wanneer je lekker hoog zit in dit hormoon, kan je concentratie juist verbeteren, suggereert een onderzoek. Maar hoe zit het dan bij heftige hormonale momenten in je leven zoals tijdens de pubertijd, de menstruatie, zwangerschap en de overgang?
Het effect van hormonen in de pubertijd op ADHD
De pubertijd gaat gepaard met zowel fysieke als emotionele veranderingen en kan een heftige periode in je leven zijn. Je krijgt tenslotte voor het eerst te maken met een toename van hormonen zoals oestrogeen en progesteron. En dan denk je misschien: hey! Een verhoging oestrogeen. Dat is goed, toch? Het klopt dat een hoge oestrogeen spiegel ADHD-symptomen kan verbeteren, maar progesteron doet dat weer niet. 'Het kan dan ook zijn dat je nog meer last hebt van chaos,' vertelt ADHD coach Eveline Roux.
De menstruatie: elke maand verergerde ADHD-klachten
In de pubertijd ga je voor het eerst menstrueren en dat zorgt voor flink wat extra ellende bij vrouwen met ADHD. En dat heeft allemaal te maken met je oestrogeen spiegel. Roux: 'Door de sterke daling oestrogeen na de ovulatie heb je waarschijnlijk meer last van je ADHD-uitdagingen.' Aha...
Zwangerschapshormonen en ADHD
Maar hoe zit het dan met zwangerschapshormonen? In de weken van het eerste trimester van een zwangerschap, wordt je lichaam overvallen met hormonen en kunnen je ADHD-klachten verergeren. Dit kan overigens ook komen doordat vrouwen moeten stoppen met hun ADHD-medicatie. Verderop in de zwangerschap stijgt de oestrogeenspiegel en kunnen vrouwen met ADHD zich juist beter voelen. Maar dan komt er een dieptepunt: na de bevalling daalt het niveau van de hormonen drastisch en kunnen de ADHD-uitdagingen weer lastiger worden. En dan moet er nog een heftige periode komen: de overgang.
De overgang en ADHD
Er zijn verschillende redenen waarom ADHD bij vrouwen minder snel wordt herkend. Maar als de diagnose ADHD wordt gesteld, is dit vaak bij grote hormonale veranderingen, zoals de overgang. De reden? Veel vrouwen met ADHD hebben ermee leren leven, maar tijdens de overgang lukt dit vaak opeens niet meer. De overgang is natuurlijk al absoluut geen feestje, maar vrouwen met ADHD kunnen het nog zwaarder hebben. Tijdens de overgang gaat je lichaam minder oestrogeen en progesteron aanmaken, en dat kun je fysiek, psychisch emotioneel merken aan allerlei klachten, variërend van de welbekende opvliegers, maar ook stemmingswisselingen, slapeloosheid, stress, vermoeidheid en gewichtstoename. En dan moeten we daar de verergerde ADHD-symptomen nog bij optellen.
Onderzoek naar ADHD bij vrouwen
Er is nog weinig onderzoek gedaan naar de link tussen ADHD en hormonale klachten - en naar vrouwen met ADHD in het algemeen -, maar gelukkig zijn onderzoekers bezig met een flinke inhaalslag. Psychiater Sandra Kooij, cardioloog Janneke Wittekoek en gynaecoloog Dorenda van Dijken hebben het H3-netwerk opgezet met als doel om de zorg voor vrouwen te verbeteren als het gaat over het hoofd, hart en hormonen. Want ja, vrouwen met ADHD hebben naast hormonale stemmingswisselingen ook meer last van depressie en cardiale klachten. Tijd om hier meer aandacht aan te besteden, dus!
Bronnen: The Healthline, Cycle