Ooit gehoord van tweedehands stress? Dít is het en zo verminder je het

Problemen van anderen kunnen jou (indirect) veel invloed op je hebben. En daar heb je weinig tot geen controle over. Hoe ga je om met tweedehands stress?

Wij mensen zijn nu eenmaal sociale wezens en pikken de signalen van andere mensen op. Dat houdt in dat je waarschijnlijk reageert hoe de mensen om je heen op bepaalde situaties reageren. Een soort kuddegedrag. Wanneer je iemand ineens ziet bukken, zal jij automatisch ook bukken. Wanneer iemand verdrietig is, zullen jouw emoties ook veranderen. 'Als veel mensen om ons heen reageren op een gebeurtenis met verdriet of angst, dan merken we dat zelf op en hebben we impliciet de neiging dit gedrag over te nemen. We denken dat als andere mensen op deze manier reageren, dat de juiste manier is om te reageren', legt Tim Bono, docent psychologie en hersenwetenschappen uit aan HuffPost.

Wat is tweedehands stress?

Als het om andermans stress gaat, kan dit extreme vormen aannemen. Dit wordt ook wel aangeduid als tweedehands stress of passieve stress. 'Concreet is tweedehands stress het gevolg van uitgeput zijn door het lijden van anderen op zich te nemen of hen te helpen door ervoor ze te zijn in tijden van stress', zegt Bono.

Tweedehands stress kan optreden wanneer andermans stress zich bij jou ophoopt tot een niveau waardoor je mentale en fysieke klachten ervaart. Deze klachten ontstaan vaak doordat jij er niet over durft of kunt praten, omdat het niet jouw problemen zijn. De spanning door er niet over te praten kan het onder de huid kruipen. Dit kan gebeuren als je zo bezorgd bent om iemand anders. 'Passieve stress is een extreme vorm van empathie', gaat Bono verder. Maar hoe weet je of last hebt van tweedehands stress?

4 tekenen van tweedehands stress

Hoe weet je dat je met tweedehandse stress te maken hebt, in plaats van 'gewone' stress? Hier zijn de tekenen waar je op moet letten als je deze bijzondere vorm van stress ervaart:

1. Je bent overdreven lief en behulpzaam voor anderen

Sta jij áltijd klaar voor iedereen? Ben je mega gevoelig en inlevend? En voel je je nooit te beroerd om een handje te helpen of een luisterend oor te bieden? Dan ben je waarschijnlijk ook een stuk gevoeliger voor passieve stress. Het is natuurlijk een hele goede eigenschap om zo behulpzaam te zijn, maar let wel op jezelf. Vergeet niet dat je niet iedereen altijd kan helpen en denk wat vaker aan jezelf. Zet jezelf op de eerste plek, want je eigen (mentale) gezondheid gaat voor.

2. Je hebt moeite met communiceren

Vooral mensen die moeite hebben met praten of communiceren, zijn vatbaar voor tweedehands stress. Als je het probleem niet kunt verwoorden, wuif je het vaak weg. Maar dat wegwuiven betekent niet dat het probleem weg of opgelost is. Gevoelens opkroppen is never the answer. Als je er niet over kunt praten, kun je de stress niet aan.

3. Je begint je steeds meer terug te trekken

Wanneer je bepaalde situaties of taken uit de weggaat door stress, is dit vaak een teken van tweedehandse stress. Je bent zo overweldigd door angst of verdriet, dat je dagelijkse taken niet meer kunt uitvoeren. Het loopt uit de hand. Dingen zoals je niet kunnen concentreren op je werk, moeite hebben met boodschappen doen kunnen een bewijs zijn van een verhoogd stressniveau.

4. Je krijgt last van lichamelijke klachten

Tekenen van depressie, vermoeidheid of een burn-out zijn allemaal red flags voor tweedehands stress. Maar ook bij klachten als uitputting, gevoelloosheid, hoofdpijn of je emotioneel zwaar voelen moet een belletje gaan rinkelen.

5. Je voelt je eenzaam

Je draagt al deze zorgen van anderen in stilte met je mee, waardoor je je heel eenzaam kan voelen. En eenzaamheid is een van de grootste oorzaken van negatieve gevoelens van leegte, verdriet, angst en zinloosheid. Je kunt er zelfs lichamelijke klachten van krijgen. Niet niks dus.

De oplossing bij tweedehands stress

Stel grenzen om de stress te verminderen. Het is oké als je iemand niet kunt helpen. Dat is geen egoïstisch gedrag. Heb niet het gevoel dat je altijd maar de redder moet zijn in dit soort situaties, want je kunt er niet altijd zijn voor iedereen. Grenzen stellen kan je helpen om (je eigen) stress onder controle te houden voordat het uit de hand loopt.

Of het nu bij een therapeut of je beste vriend is, als je worstelt met passieve stress moet je je openstellen voor iemand. Onuitgesproken stress kan je immuunsysteem aantasten. Bovendien kan het ervoor zorgen dat je stresshormonen stijgen, wat complicaties kan veroorzaken zoals een hoge bloeddruk, hoofdpijn of zelfs een hartaanval.

Om de eenzaamheid te bestrijden, moet je iemand vinden om je ervaring, problemen en geheimen mee te delen. Hoewel het moeilijk kan zijn om jezelf toe te staan hulp te zoeken wanneer iemand anders de 'ergste situatie' doormaakt, is het toch heel belangrijk om deze stap te zetten. Omdat iemand anders meer hulp nodig heeft dan jij, wil dit nog niet zeggen dat jij geen hulp mag zoeken.