Hoe (on)gezond is het om tussendoor te snacken?

Van je plakje bananenbrood in de ochtend tot je post-workout proteïnereep en late night granola: niet eerder is snacken - gezond én ongezond - zo booming geweest. Maar is deze gewoonte zo heilzaam als sommigen beweren, of brengen micromaaltijden subtiele schade toe aan je gezondheid?

Hoe (on)gezond is het om tussendoor te snacken?

Snacken deden we vroeger namelijk eigenlijk niet. Bovendien is er genoeg bewijs dat de uitvinding van de micromaaltijd niet één van onze slimste ideeën is gebleken. Eén van de gevolgen is dat mensen dik worden; over de hele wereld is obesitas sinds 1975 bijna verdrievoudigd, aldus onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie. ‘Het is echt sinds de jaren zeventig dat snacken begon toe te nemen, eerst in hoge-inkomenslanden zoals het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten, en nu wereldwijd,’ zegt Barry Popkin van de Gillings School of Global Public Health in North Carolina. ‘Door de toename van het aantal eetmomenten, neemt ook de hoeveelheid calorieën toe. Anders gezegd: er zijn maar een beperkt aantal calorieën die in een ontbijt, lunch of diner kunnen worden gestopt. Als je als bedrijf meer voedsel wilt verkopen, moet je dus meer momenten creëren om te eten.’

Tussendoor snacken slecht voor je spijsvertering

Er is genoeg bewijs dat veel snacks weinig voedingswaarde hebben (inclusief quinoa-chips). Of eten tussen de maaltijden door slecht is? Dat is moeilijker te zeggen. Het verband tussen maaltijdfrequentie, gewichtsdynamiek, insulineresistentie en lipidenprofiel is ingewikkeld; onderzoek is duur en tijdrovend en de meeste voedingsonderzoeken wordt gefinancierd door grote voedselfabrikanten. Snacken is ook moeilijk te bestuderen: een appel kan als snack of als dessert worden gegeten; een zakje chips kan bij de lunch of als lunch worden gegeten. Voedingsdeskundigen hebben zelden iets goeds te zeggen over eten tussen de maaltijden door. Maximilian Schubert, medisch directeur van het Medical Health Resort Vivamayr in Oostenrijk, is resoluter tegen snacks dan de meesten. ‘Je spijsverteringsstelsel heeft een pauze van vier à vijf uur tussen de maaltijden nodig,’ zegt hij. ‘Het probleem met te vaak eten is dat voorverteerd voedsel en vers voedsel in de maag vermengd raken. Je darmen kunnen het niet goed verteren en dat veroorzaakt een slechte spijsvertering. Ik stel voor om water of thee te drinken in plaats van te snacken. Regelmatig interpreteren mensen honger tussen de maaltijden door verkeerd: vaak heb je dan dorst.’

De snackindustrie

Er is nog een andere grote trend in snacken. De chipsbedrijven, de chocoladerepengiganten en de startende gezondheidsbedrijven fuseren. Neem bijvoorbeeld Innocent Smoothies: die is voor 90 procent eigendom van Coca-Cola. BE-KIND, de gezonde notenrepen, wordt nu gedeeltelijk beheerd door Mars. En je favoriete Nakd-bars worden beheerd door Peijnenburg, een dochteronderneming van Lotus Bakeries. Popkin zegt dat grote bedrijven een rol hebben gespeeld bij het “creëren” van snacken. ‘Vraag het een willekeurige directeur van een levensmiddelenbedrijf: snacken is hun grootste groeimarkt. Gezonde voeding is een enorme winstmotor en de bedrijven die dit het meeste hebben gestimuleerd, zijn het meest gegroeid.

Steeds meer zin in snacks

Maar het zijn niet alleen voedselbedrijven die onze snackgewoonte aanwakkeren. Als je een bioscoop runt, moet je geld verdienen met de verkoop van popcorn en als je een concept store hebt, blijf je overeind met de verkoop van gebak in je bijbehorende cafeetje. Maar probeer snacks eens uit je eetpatroon te schrappen en kijk hoe lang je dat volhoudt. Beperk je eten tot de drie maaltijden, gewoon om te zien hoe het voelt. Overigens zijn niet alle voedingsdeskundigen per se tegen snacken. ‘Sommigen van ons gaan er goed op,’ benadrukt Ian Marber, een voedseltherapeut uit Londen. ‘Er zijn mensen die eiwitten, koolhydraten en vetten veel sneller verwerken dan anderen.’ Maar “gezonde” snacks bestaan volgens hem niet. ‘Zelfs kleine bedrijven die denken dat ze ons een dienst bewijzen door gezonde snacks te verkopen, houden het idee dat snacks onmisbaar zijn alleen maar in stand. Vaak is het gewoon een gewoonte.’ En dát beseffen is de eerste stap om het te veranderen.

Meer weten over het fenomeen 'snacken'? Je leest het in ons gloednieuwe nummer dat nú in de winkel ligt!

SCOOR JOUW EXEMPLAAR HIER, ZONDER VERZENDKOSTEN