Nierstenen: wat is het en wat zijn de eerste symptomen?

Op de lijst vervelende pijntjes staan nierstenen behoorlijk hoog. 1 op de 9 mensen krijgt vroeg of laat te maken met nierstenen. Mocht je ze ooit al gehad hebben, dan weet je waarschijnlijk wel hóe pijnlijk ze zijn. Toch denk je bij die pijn niet snel aan nierstenen. Om daar verandering te brengen, delen wij de eerste symptomen van nierstenen die je niet zomaar mag negeren.

Wat zijn nierstenen?

Nierstenen zijn kristallen die zich kunnen vormen in de nieren. Het begint wanneer bepaalde chemicaliën in uw urine beginnen te kristalliseren. Terwijl ze zich vormen, trekken ze meer elementen aan en worden ze groter en groter. Deze stenen zijn meestal scherp en stekelig, variërend in grootte van een zandkorrel tot een golfbal. De kleine varianten plas je gewoon weer uit (al kan dit wel pijn doen, au!). Grotere stenen kunnen de urineleider verstoppen, wat leidt tot stuwing van urine in de nier en dit zorgt voor vreselijke pijn.

Niet alle nierstenen zijn hetzelfde. Er zijn vier soorten nierstenen waar vrouwen op moeten letten:

• Calciumoxalaat - dit is het meest voorkomende type en wordt gevormd wanneer calcium zich bindt aan oxalaat, een chemische verbinding, in je urine. Vaak ontstaan deze nierstenen door uitdroging of een dieet met veel voedsel dat oxalaten bevat, zoals bladgroenten en koffie.
• Urinezuur - deze stenen treden op wanneer je lichaam niet al het mononatriumuraat (een chemische stof die vaak wordt aangetroffen in voedingsmiddelen zoals dierlijke eiwitten en noten) in je nieren kan verwerken, waardoor het samenklontert. Dit is vaak genetisch bepaald.
• Struviet - deze stenen komen minder vaak voor en zijn het gevolg van een infectie van je urinewegen.
• Cystine - deze stenen worden veroorzaakt door cystinurie, een zeldzame genetische aandoening, waarbij een grote hoeveelheid van het aminozuur cystine in je urine terechtkomt.

Wat zijn de symptomen van nierstenen?

Nierstenen geven niet altijd gelijk pijnlijke klachten, terwijl het wel belangrijk is om ze op tijd te ontdekken. Daarom is het goed om op de volgende symptomen te letten en ze vooral ook níet te negeren:

• Stekende pijn in de zij en het onderste deel van de rug.
• De pijn straalt vaak ook uit naar de lies en de onderbuik
• Continu drang voelen om te bewegen
• Misselijkheid
• Braken
• Zweten
• Vaak moeten plassen
• Stinkende en troebele urine
• Bloed in de urine
• Vermoeidheid
• Koude rillingen

Vanwege de hevige pijn moeten sommige mensen overgeven. Hierdoor wordt de link niet makkelijk gelegd met nierstenen. Maar hoe langer ze in je lichaam zitten, hoe meer pijn je zult ervaren. Je het zult de pijn waarschijnlijk het meest in je onderrug voelen.

Wat zijn de oorzaken en gevolgen van nierstenen?

Nierstenen komen het vaakst voor bij mensen de 20 en 50 jaar, bij mannen iets vaker dan bij vrouwen. Naast het geslacht zijn er nog wat andere factoren die het risico op het ontwikkelen van een niersteen kunnen vergroten.

Risicofactoren

Er zijn bepaalde risicofactoren die de kans op nierstenen vergroot. Voorbeelden hiervan zijn:

• Uitdroging
• Overgewicht
• Hoge bloeddruk
• Diabetes
• Het eten van veel eiwitten, zout of suiker
• Schildklieraandoening
• Maag-bypass-operatie
• Ziekte van Crohn (of een andere inflammatoire darmaandoening die de calciumopname verhogen)
• Bepaalde medicijnen (triamtereendiuretica, anti-epileptica en op calcium gebaseerde maagzuurremmers)

Gevolgen van nierstenen

Het is zo belangrijk dat nierstenen op tijd ontdekt worden, omdat er anders chronische nierschade kan ontstaan. Dit heeft niet alleen gevolgen voor je nieren maar voor heel je lichamelijke gezondheid en je hele leven. Door nierschade kun je bijvoorbeeld last krijgen van onrustige benen, seksuele problemen (je geniet vaak minder van seks), vermoeidheid, vruchtbaarheidsproblemen en huidklachten.

Hoe wordt een niersteen behandeld?

Vaak is het voor een (huis)arts door de locatie en het niveau van pijn dat een persoon heeft vrij duidelijk dat het om een niersteen gaat. Twijfelt de arts? Dan kan een CT-scan of een röntgenfoto helpen, ook om de grootte en exacte locatie te bepalen. Je kunt ook een urinetest moeten ondergaan om te controleren op tekenen van infectie.

Zodra de arts zeker weet dat je een niersteen (of meerdere) hebt, heb je twee opties: uitplassen of operatief behandelen. Nierstenen van minder dan zeven millimeter worden over het algemeen met rust gelaten. Je moet geduld hebben en wachten tot je ze uitplast. Om de pijn te verminderen krijg je meestal wel wat medicijnen mee. Deze medicijnen helpen je urineleider te ontspannen, waardoor de steen gemakkelijker kan passeren. Grotere stenen kunnen door bijvoorbeeld een schokgolfbehandeling operatief worden verwijderd. Een andere optie is endoscopische chirurgie waarbij de arts rechtstreeks in je nier gaat en door middel van een laser de steen breekt in een soort zandkorrels om ze zo makkelijk te verwijderen.

Nierstenen voorkomen

Maar voordat je zelfs bij de minste pijn al in paniek raakt, is het belangrijk om te weten dat de meeste nierstenen kunnen worden voorkomen.

• Drink véél (meer) water
• Niet te veel donkere bladgroenten, chocolade, cola, koffie en zwarte thee nuttigen (in verband met oxalaat)
• Vermijd ook een overconsumptie aan vlees, zeevruchten en noten
• Leef gezond en voorkom obesitas en een hoge bloeddruk
• Zorg voor voldoende ontspanning