Altijd te laat? Dat ligt niet aan je genen maar je karakter, aldus wetenschappers

‘Waar ben je? We hadden om tien uur afgesproken,’ zeg je. ‘Ik kom eraan, geef me twee minuten,’ antwoordt je vriendin terwijl ze nog in bed ligt. Elke vriendengroep of familie kent er in ieder geval één: de laatkomer. Welke tijd je ook afspreekt en hoe vaak je die tijd ook herhaalt, diegene is altijd laat. Herken je diegene niet? Dan ben je het waarschijnlijk zelf. Waar komt die gewoonte vandaan? En wat is eraan te doen?

Waarom komen mensen te laat?

‘Om te beginnen hangt persoonlijkheid vaak samen met of iemand te laat komt,’ zegt Grace Pacie, auteur van Late tegen BBC Reel. ‘Mensen die te laat komen hebben vaak bepaalde eigenschappen die daar mee gepaard gaan. Ze zijn bijvoorbeeld sneller verveeld en beginnen dan vaak aan iets nieuws voordat ze het andere afhebben. Daarnaast zijn ze vaak rommeliger, ook in hun hoofd.

David Robson, auteur van ‘The expectation effect’, onderstreept dat: ‘Karakterkenmerken kunnen veel zeggen over de punctualiteit van mensen. Als iemand geordend en opgeruimd is, dan is de kans groter dat hij of zij vaker op tijd komt.'

Bewust van de tijd

De hond in de pot vinden, hangt dus deels samen met iemands persoonlijkheid. Daarnaast hebben sommige mensen een beter tijdsbesef dan anderen. Een studie uit 2016 door psychologen van de Washington University onderzocht een groep proefpersonen op het vermogen om mentaal bewust te zijn van tijd, ofwel: tijdsbewustzijn. De proefpersonen kregen verschillende taken voorgeschoteld die binnen een bepaalde tijd afgerond moesten worden. Daarbij kregen ze een klok voor de neus gezet, zodat ze goed op de hoogte konden blijven van de tijd.

Het onderzoek wijst uit dat een deel van de proefpersonen aanzienlijk meer tijdsbewustzijn had. Deze groep kon middels dit bewustzijn ook beter plannen maken voor de tijd die nog over was, en wist daardoor de taak op tijd af te maken. Aan de andere kant was de groep die juist minder tijdsbewust was, ook vaak te laat met het afronden van de taken.

Consequenties

Maar toch, de mensen die altijd te laat zijn, zitten wel op tijd in het vliegtuig. ‘Dat is waar het confronterend wordt,’ zegt Pacie. ‘We kunnen wel op tijd zijn, als het er maar toe doet. Zodra er consequenties verbonden zijn aan te laat komen, zoals een vliegtuig missen, zijn we ons sneller bewust van de tijd.’

‘Op het moment dat die consequenties wegvallen, vallen we ook sneller terug in de gewoonte om te laat te komen,’ vervolgt Pacie. ‘Dat is bijvoorbeeld terug te zien bij sociale aangelegenheden, waar het minder erg is om te laat te komen. Dat is de reden dat sommige vrienden veelal laat zijn op feestjes of borrels, maar minder op het werk.'

Goed nieuws

Hoewel karaktereigenschappen en tijdsbewustzijn een rol spelen bij mensen die altijd te laat komen, hebben we het wel altijd zelf in handen. ‘We doen te laat komen snel af als iets dat in de genen zit,’ zegt Robson. ‘Maar juist daardoor doen we vaak niet ons best om het te verbeteren.’

Zonde, want steeds meer studies laten zien dat je persoonlijkheidskenmerken kan veranderen. Met andere woorden: iets afdoen als onderdeel van je karakter wordt een steeds slapper excuus. En dat is goed nieuws, door eigenschappen als punctualiteit, discipline en opruimen te trainen, creëer je nieuwe gewoontes. Dat kan al door consequenties te stellen aan te laat komen, zelfs als het bij je vrienden is. Als je bijvoorbeeld om 10.00 hebt afgesproken om te trainen, en je bent toch te laat, doe je vijftig extra squats. Kijken of het de volgende keer nog onderdeel van je karakter is.