Het paleodieet: terug naar de voeding van onze voorouders

Eten zoals de jagers-verzamelaars dat deden? Het kan. Met het paleodieet, een dieet waarbij de nadruk vooral op gezonde vetten in plaats van koolhydraten ligt, volg je het voedingspatroon van onze voorouders. Je boodschappenlijstje bestaat dan niet uit aardappelen en graanproducten, maar eerder uit vlees, vis, noten en fruit. Dit dieet, of beter gezegd, deze manier van eten, wordt regelmatig ingezet om wat kilo's kwijt te raken, aangezien het vooral onbewerkte en koolhydraatarme voeding bevat. Maar is dit dieet wel zo gezond? Wij gingen op onderzoek uit en lichten je graag in.

Wat is het paleodieet precies?

Het paleodieet, ook wel bekend als het oerdieet, is een eetpatroon waarbij je eet zoals de jager-verzamelaars duizenden jaren geleden aten. Het idee erachter: doordat onze voorouders dit eetpatroon volgden, zijn de menselijke genen hier goed op aangepast, zo schrijft het Voedingscentrum. Dit in tegenstelling tot moderne voedingsmiddelen als graanproducten en zuivel. Volg je het paleodieet, dan eet je het liefst dus zo vergelijkbaar mogelijk met onze voorouders. En dit zou volgens volgers van het paleodieet je gezondheid ten goede komen. Volgens hen zouden welvaartsziekten als diabetes type 2 en kanker namelijk het gevolg zijn van het eten van moderne voedingsmiddelen.

De oorsprong van het paleodieet

Voor de oorsprong van het paleodieet gaan we ver terug in de tijd, naar de periode waarin de jagers-verzamelaars leefden. Hun dieet bestond uit voedingsmiddelen die zij konden verzamelen en dieren waarop zij jaagden. Landbouw en veeteelt bestonden nog niet. De jagers-verzamelaars aten vis, vlees, groenten en fruit. Granen, zuivelproducten, suiker en bewerkt voedsel waren in deze tijd nog niet aan de orde. Wanneer je een paleodieet volgt, houdt je dus de eetgewoonten van de verre voorouders, de jager-verzamelaars, aan. 

Paleo versus moderne voeding

Het paleodieet is behoorlijk anders dan wat we in de moderne samenleving vooral eten. Niet alleen zit het verschil ‘m vooral in het uitsluiten van zuivelproducten en graan, ook het vermijden van onbewerkt voedsel is een groot deel van het paleodieet. Bewerkt voedsel, bijvoorbeeld producten waar zout of suiker aan is toegevoegd, past niet binnen het paleodieet. Denk hierbij aan koekjes, frisdrank, gezoete ontbijtgranen en kant-en-klare maaltijden. Wanneer je een supermarkt binnenloopt zul je deze producten ongetwijfeld tegenkomen, deze horen namelijk bij de eetgewoonten van de moderne samenleving (al wordt er natuurlijk geadviseerd dit niet heel veel te eten). Bij het paleodieet worden dit soort bewerkte producten gemeden. Bovendien eet men bij het paleodieet vaak ook geen groenten die tot de nachtschadefamilie behoren, bijvoorbeeld tomaten, aubergine en paprika.

Wat mag je wel en niet eten bij paleo?

Mensen die een paleodieet volgen, eten grote hoeveelheden vlees, groente en fruit, maar beperken peulvruchten, zuivel en granen. Wanneer je dit dieet volgt, eet je dus alleen natuurlijke en onbewerkte voedingsmiddelen. 

Wat je binnen het paleodieet wel mag eten is:

• Vlees (met de nadruk op vrij wild of dieren die voornamelijk gras krijgen)
• Vis
• Eieren
• Water
• Kruidenthee
• Groenten (behalve groenten die tot de nachtschadefamilie horen)
• Fruit
• Kruiden en specerijen
• Noten en zaden
• Gezonde oliën, zoals walnoten- of olijfolie

Producten die je bij een paleodieet juist vermijdt zijn:

• Zuivelproducten
• Geraffineerde suikers (frisdrank, vruchtensap, snoep, gebak, ijs)
• Zout
• Peulvruchten (bonen, linzen, kikkererwten)
• Kunstmatige ingrediënten
• Bewerkte voedingsmiddelen (kaas, chips, koekjes)
• Granen (havermout, brood, pasta, spelt, rogge)
• Aardappelen
• Groenten die tot de nachtschadefamilie horen (zoals tomaat, paprika en aubergine)

Voorbeelden van een paleomaaltijd

Een paleomaaltijd kan bestaan uit een ovenschotel met groenten en vlees, een traybake uit de oven of een omelet met groenten en vis. Ben je benieuwd hoe een paleo-menu eruit kan zien? Dit is volgens Healthline een voorbeeld van een dag binnen het paleodieet:

Ontbijt: een eitje met wat gebakken groenten (gebakken in olijfolie) en een stuk fruit. 

Lunch: een salade met kip en olijfolie en wat noten. 

Diner: gebakken zalm met groenten

Veelgemaakte fouten bij paleo

Mocht je je het een en ander te weten zijn gekomen over het paleodieet en denken: dit wil ik proberen, dan willen we je wel waarschuwen voor een aantal veelgemaakte beginnersfouten:

• Het vallen voor paleo-friendly verpakte producten. Laat je niet misleiden door het woordje ‘paleo’. Een paleokoekje is nog steeds een koekje. 
• Het eten van te veel proteïne. Ga vooral niet vlees stapelen, want ook te veel daarvan is niet gezond. Een derde van je maaltijd moet uit proteïne bestaan. 
• Niet genoeg groente eten. Wanneer je je bord vult met een heleboel vlees, kan dat ten koste gaan van de hoeveelheid groente die je eet.
• Het missen van belangrijke voedingsstoffen. Wanneer je bepaalde producten vermijdt, zorgt dit ervoor dat je bepaalde voedingsstoffen mist (dat maakt dat het paleodieet ook z’n gevaren kent). Let er daarom goed op dat je deze gemiste voedingsstoffen aanvult. Zo zijn kool en spinazie groenten die wel calcium, maar geen zuivel bevatten. 
• Het stellen van te strenge regels. Bijt je niet vast in een strikt dieet, maar kijk wat voor jou werkt. Het uitsluiten van voedingsgroepen is eigenlijk niet goed, dus kijk vooral hoe jij je eigen draai eraan kunt geven. 

Helpt het paleodieet bij afvallen en is het gezond?

Het paleodieet heeft voordelen, vooral als je je calorie-inname wilt verlagen. Je eet minder bewerkte producten en juist meer groente en fruit, en ook kan het helpen met afvallen. Toch moeten we ook meteen de andere kant van de medaille benadrukken. Er zitten namelijk wat risico’s aan dit dieet. Die zullen we hieronder benoemen. 

Wat zegt de wetenschap over paleo?

Hoewel de focus van het paleodieet op pure onbewerkte producten in principe goed is, kun je je vraagtekens bij dit dieet zetten. Allereerst benoemt het Voedingscentrum dat we niet helemaal zeker weten dat onze verre voorouders op deze manier aten, dus de voordelen van het paleodieet zijn nog niet wetenschappelijk bewezen. Bovendien sluit je bij dit dieet bepaalde voedingsmiddelen helemaal uit die wel tot de Schijf van Vijf behoren, bijvoorbeeld zuivelproducten, volkorenproducten en peulvruchten. Dit soort voedingsmiddelen kunnen het risico op bepaalde ziekten verlagen. Op de lange termijn mis je bovendien belangrijke voedingsstoffen, zoals calcium en vezels. Ook raadt het Voedingscentrum het eten van veel rood vlees, iets dat wel binnen het paleodieet past, af. Dit vergroot namelijk het risico op darmkanker. Tenslotte is er ook geen bewijs voor een negatief effect van groenten uit de nachtschadefamilie op je gezondheid. 

Voor wie is het paleodieet geschikt?

Conclusie: ja, er zitten goede kanten aan het paleodieet, maar dit eetpatroon is ook wat eenzijdig. Eet vooral veel groenten en fruit, beperk het eten van bewerkte producten, maar pas op met het uitsluiten van bepaalde voedingsgroepen. Dat gezegd hebbende is het bij het volgen van een bepaald dieet altijd goed om een expert of diëtist in te schakelen. Zo weet je zeker dat je goede begeleiding krijgt!

Bronnen: Het Voedingscentrum, Healthline, Albert Heijn, Gezondheid en Wetenschap

Volg je Women's Health al op Facebook en Instagram?