Er zijn 3 soorten perfectionisme - welke perfectionist ben jij?
En zo ga je ermee om.
© Westend61
Altijd geobsedeerd door wat mensen denken? Een eeuwig kritisch stemmetje in je hoofd? Bang voor kritiek van anderen? Voelt het nooit goed genoeg? Hi perfectionist! De ene perfectionist is de andere niet, maar alle vormen van perfectionisme hebben een grote weerslag op je mentale en fysieke gezondheid. Soms zelfs zo erg dat de stress kan leiden tot depressie en burn-out.
Wat vindt de wetenschap van perfectionisme?
Psychologen definiëren perfectionisme als ‘een combinatie van te hoge persoonlijke normen en waarden en te kritische zelfevaluaties’. Let daarom op de woordjes ‘te’. Deze combinatie zorgt ervoor dat je jezelf eigenlijk altijd teleurstelt en achterblijft met negatieve gevoelens, wat je ook doet. Gordon Flett, professor aan de York University en Paul Hewitt, professor aan de University of British Columbia gaan nog een stapje verder en onderscheiden in hun onderzoek drie vormen van perfectionisme.
3 soorten perfectionisme
Ten eerste heb je zelfgericht perfectionisme: hierbij heb je de verwachting dat je zelf perfect moet zijn. Je hebt onrealistische verwachtingen van jezelf en bent heel kritisch als je jezelf beoordeelt. Daarnaast bestaat er perfectionisme gericht op anderen: hierbij heb je de verwachting dat anderen perfect moeten. Hierdoor voldoen ze vaak niet aan je verwachtingen, wat er logischerwijs zorgt voor mindere relaties op werk of met je vrienden.
Tot slot is er sociaal voorgeschreven perfectionisme, hierbij geloof je dat je omgeving van jou verwacht om perfect te zijn. Hierbij gedraag je je op een manier waarvan je denkt dat anderen dat van jou verwachten om zo hun goedkeuring te krijgen. Dit kunnen je ouders zijn, maar ook je vriendinnen, partner of je leidinggevende op werk. Je kunt één van deze vormen van perfectionisme hebben of misschien een mix van twee of drie vormen.
Hoe beïnvloedt perfectionisme jouw gezondheid?
Al deze vormen van perfectionisme hebben een grote impact op hoe jij je voelt, je relaties met anderen en zelfs je lichamelijke gezondheid. In wetenschappelijk onderzoek wordt zelfgericht perfectionisme vaak gelinkt aan eetstoornissen en depressies. Wanneer je last hebt van sociaal voorgeschreven perfectionisme heeft dit de grootste consequenties, dit wordt door wetenschappers gezien als de meest slopende vorm. Angst, depressie en zelfmoordgedachten worden vaak gekoppeld aan deze variant van perfectionisme door wetenschappelijke specialisten en komt het meest voor onder jongeren. De nadelen voor je gezondheid blijven niet bij je geest. Studies hebben aangetoond dat een hoge bloeddruk vaker voorkomt bij perfectionistische mensen en het wordt zelfs in verband gebracht met hart- en vaatziekten.
Hoe ga je om met je perfectionisme?
Herken jij jezelf? Hoogste tijd om hier wat aan te doen. Deze vier vragen kunnen je helpen om je inner perfectionist een tikkie de kiem in te smoren. Dat stemmetje is natuurlijk niet ineens weg, maar als je je er bewust van bent en je jezelf eraan herinnert lief te blijven voor jezelf ben je al een grote stap verder. Wanneer je weer zo streng bent voor jezelf denk dan wat je tegen een vriendin zou zeggen. Dikke kans dat je dan een stuk liever en meer begripvol bent. Waarom ben je dat dan niet voor jezelf?
We geven je nog een paar tips per soort:
1. Zelfgericht perfectionisme
Als je erachter bent gekomen dat jij vooral last hebt van zelfgericht perfectionisme, dan ben je al heel ver. Dat betekent namelijk dat je erachter bent gekomen dat jij het vooral jezelf moeilijk maakt. Jíj voelt je niet goed genoeg. Wat gebeurt er als je een stapje terug doet? Niets, want niemand verwacht iets van je, alleen jijzelf. De tip is dan ook om je terug te trekken, als je merkt dat je overweldigd raakt. Dit is geen falen, want niemand weet wat jouw doel was. Vraag ook steun aan iemand die je vertrouwt.
2. Perfectionisme gericht op anderen
Als je een op anderen georiënteerde perfectionist bent en het je relaties belemmert, probeer dan meer begrip te tonen. Een geweldige oefening voor meer empathie en begrip is om serieus na te denken over het antwoord op de vraag. Als je je ergert aan het feit dat je partner zijn schoenen opruimt, bedenk dan er mogelijke redenen zijn waarom hij of zij dit doet. Misschien heeft je partner een lange dag gewerkt, is hij of zij het gewoon vergeten of is gewoon niet iedereen net zo netjes als jij - dat is oké. Het is namelijk geen ramp.
3. Sociaal voorgeschreven perfectionisme
Om te voorkomen dat je verstrikt raakt in jouw gedachten over de mening van anderen, is het belangrijk om je positieve innerlijke stem te versterken. Maak een lijst met daarop je sterke punten, positieve eigenschappen en goede prestaties om je te helpen trots te zijn op jezelf. Realiseer je ook dat jouw zorgen waarschijnlijk nergens op gebaseerd zijn. Waarom zouden mensen jou veroordelen of denken dat je niet genoeg bent?
Onthoud in ieder geval dat je niet voor altijd vast zit als een perfectionist. Je kunt veranderen en met dit soort tips kan je naar verloop van tijd minder worstelen met je eigen gedachten.