Waarom zoveel mensen zenuwachtig zijn voor spreken in het openbaar
En zo houd jij je zenuwen onder controle.
Ben jij ook altijd zo zenuwachtig om te spreken in het openbaar? Hartkloppingen, rode vlekken in je gezicht, een droge mond. Je bent zeker niet de enige. Het gevoel dat je in de schijnwerpers staat en iedereen naar je kijkt... Zowel mannen als vrouwen zien hier vaak tegenop. Waarom geeft dit nou zo’n raar gevoel?
Terug naar de prehistorie
We moeten hiervoor terug naar de prehistorie. In deze tijd zagen mensen een ‘paar ogen’ die je aankijken als een bedreiging, want de kans was groot dat het roofdieren waren en je binnen enkele seconden levend opgegeten zou worden. Dit ‘paar ogen’ heeft een directe fysieke reactie als gevolg. De amygdala in je hersenen verwerkt de informatie uit beelden en geluid. Als de amygdala gevaar spot, zendt het gelijk een signaal naar je hypothalamus in je hersenen. Je hypothalamus functioneert als een commandocentrum met de rest van je lichaam via je zenuwstelsel. Het zorgt ervoor dat je lichaam de energie krijgt om te vechten of te vluchten, oftewel de fight or flight response. Deze energie zorgt ervoor dat jij zo alert mogelijk kunt reageren op de situatie.
Ons DNA is de schuldige
Er lopen nu geen roofdieren rond op straat die je kunnen aanvallen, maar de angst om ‘te worden gezien door een paar ogen’ zit nog steeds in ons DNA. Daarom voelt spreken voor een grote groep mensen voor ons lichaam als een aanval en krijgt je lichaam dezelfde stressreactie. In de oertijd was deze stressreactie van je lichaam hartstikke nuttig. Op het podium is het toch wat minder ideaal. Die hartkloppingen, droge mond en rode vlekken in je gezicht. Liever niet! Helaas is dit simpelweg hoe ons lichaam is geprogrammeerd.
Focus niet op jezelf maar op het publiek
Lekker dan. Hoe pakken we het dan wel aan? De sleutel tot het kalmeren van de amygdala en het uitschakelen van die paniekreactie is om niet te focussen op jezelf, maar juist op het publiek. Met andere woorden, kijk het gevaar recht in de ogen. Wanneer je je met volle overgave focust op anderen wordt je nervus vagus geactiveerd. Deze kanjer zorgt ervoor dat je stressreactie wordt gekalmeerd. Als we aardig zijn voor anderen, voelen we ons rustiger en minder gestresst. Dit is precies hetzelfde bij spreken in het openbaar. Wanneer we aardig zijn voor ons publiek ‘het gevaar’, gaan we het gevoel tegen dat we worden aangevallen en voelen we ons minder zenuwachtig. Als je op het podium staat en je voelt de zenuwen opkomen, herinner jezelf eraan dat je hier bent om het publiek te helpen.
Voorbereiding is alles
Als je start met het schrijven van je speech of presentatie, begin dan niet bij het onderwerp maar juist bij het publiek. Wie zal er zijn? Waarom zijn ze er? Wat hebben ze nodig? Je bent dan aan het visualiseren hoe het er straks tot in detail uit zal zien. Veel succesvolle mensen geloven dat deze visualisatie techniek hun leven heeft veranderd. Heb je alles tot in detail uitgedacht? Begin dan pas met nadenken welke onderdelen van je onderwerp relevant zijn voor je verhaal. Great Communicators heeft een handige vragenlijst gemaakt die je helpt bij de voorbereiding.
Maak oogcontact als je spreekt
Elke persoon in het publiek luistert naar jouw verhaal als individu. De beste manier om contact te maken met je publiek is om dus ook als individu met hen te praten. Maak daarom wat langer oogcontact met één persoon tegelijk. Door je op die persoon te concentreren, geef je hem of haar het gevoel dat je alleen met die persoon praat. Dit zal in het begin wat ongemakkelijk aanvoelen, maar als je oefent maakt het je steeds minder nerveus. Het is niet alleen veel effectiever, maar ook veel fijner om een reeks één-op-één gesprekken te voeren dan met iedereen tegelijk te praten.
Let op je houding
Je ziet vaak al aan iemands houding of die persoon onzeker is. Schouders naar voren, hoofd naar beneden en friemelende handen. Waar laat je die in godsnaam? Joni Bais, mede-oprichter van Great Communicators en expert op het gebied van spreken in het openbaar, weet dat een ontspanning houding aannemen als je gespannen bent heel moeilijk is. ‘De truc is om juist extra aan te spannen zodat je vervolgens kunt ontspannen. Dus sport de ochtend van je presentatie of ga er op de fiets heen. Op locatie zelf kun je even alle spieren aanspannen, doe dit per lichaamsdeel. Ook je billen en je gezicht! Gekke bekken trekken helpt om de spanning in je kaken weg te krijgen.’
Neem voldoende pauzes
Als je zenuwachtig bent ga je vaak sneller praten en door het tempo wordt je stem ook hoger. Probeer maar eens heel snel heel laag te praten. Dit lukt je niet. Een vrouwenstem is van nature wat hoger en dan valt dit nog meer op. Joni raadt daarom vrouwen aan om voldoende pauzes te nemen in hun speech. ‘De pauzes zorgen ervoor dat je publiek je content kan verwerken én jij kan ook even nadenken wat je zegt. Het mes snijdt aan meerdere kanten, want mensen die pauzes durven nemen worden competenter ingeschat en je verhoogt je autoriteit.’