Imposter syndrome: wat is het en waarom hebben zoveel vrouwen hier last van?

Je hebt een goede opleiding gevolgd en een prima baan. Je krijgt goede beoordelingen van je manager. En ook al je collega's zijn tevreden. Toch voelt het soms alsof je er niet thuis hoort. Dat het slechts een kwestie van tijd is voordat iedereen de waarheid over je ontdekt. Dat je eigenlijk helemaal niets kan.

Heb jij ook weleens zo’n stemmetje in je hoofd? Dan heb jij volgens de wetenschap last van het imposter syndrome, oftewel het oplichterssyndroom. Hierbij ben je telkens weer bang om door de mand te vallen.

Je voelt je een fraudeur

En je bent zeker niet de enige. Zo’n 70 procent van de vrouwen heeft last van het imposter syndrome. Deze vrouwen zijn er hardnekkig van overtuigd dat ze niet goed genoeg zijn, ondanks het bewijs dat ze wel bekwaam zijn zoals complimenten van anderen, diploma’s en promoties. Hoeveel lof ze ook krijgen, het neemt het gevoel niet weg. Integendeel. Ze voelen zich een fraudeur, hun behaalde successen hebben ze niet aan zichzelf te danken. Nee dit was net toevallig, veel geluk gehad, dankzij die collega, etcetera.

Het zijn vaak de beste meisjes van de klas

Weet je wat het kromme is? Het zijn vaak juist de strebers, de perfectionisten die last hebben van het imposter syndrome. En ze doen er alles aan om te voorkomen dat ze door de mand te vallen. Het zorgt dus voor veel motivatie om door te zetten, maar het risico op een burn-out is daarmee ook een stuk hoger omdat je je snel over de kop kunt werken. Meryl Streep, Natalie Portman, Jodie Foster, Sheryl Sandberg, deze ambitieuze en hardwerkende vrouwen kennen dit stemmetje als geen ander.

Het imposter syndrome wordt ook vaak gelinkt aan een laag zelfvertrouwen. Uit onderzoeken blijkt keer op keer dat vrouwen veel vaker een lager zelfvertrouwen hebben dan mannen. In een experiment met 68 geneeskundestudenten werden zowel de mannen als de vrouwen gevraagd om zichzelf te evalueren. De vrouwen gaven zichzelf veel lagere scores dan de mannelijke studenten, ondanks de cijferlijsten die duidelijk lieten zien dat de vrouwen het veel beter doen. Ook blijkt uit onderzoek dat in situaties waarin een man en een vrouw allebei negatieve feedback ontvangen, het zelfvertrouwen van de vrouw in veel grotere mate afneemt dan het zelfvertrouwen van de man.

Hoe herken je het?

Het imposter syndrome kan zich op verschillende manieren manifesteren. Herken je jezelf in een van de volgende punten?

• Twijfel aan je eigen succes - Je schrijft je prestaties toe aan geluk, timing, of het feit dat anderen je hebben geholpen, in plaats van aan je eigen kwaliteiten.
• Perfectionisme - Je stelt onrealistisch hoge eisen aan jezelf en bent nooit tevreden, zelfs niet wanneer je iets goed doet.
• Vergelijken met anderen - Je hebt het gevoel dat anderen veel competenter zijn dan jij, en je hebt moeite om je eigen sterke punten te zien.
• Angst om te falen - Je bent bang om nieuwe uitdagingen aan te gaan omdat je denkt dat je niet zult slagen, en dat mensen zullen ontdekken dat je niet zo goed bent als ze denken.

FAIL - First Attempt In Learning

Wetenschappers hebben verschillende tips om hiermee om te gaan. Ten eerste, wees je bewust van je gedachten. Label dit negatieve stemmetje in je hoofd als een gevoel, niet als een feit. Je kunt je dom voelen, maar dit betekent niet dat je dom bent. Gebruik deze tips om niet te blijven hangen in negatieve feedback. Daarnaast zorgt jouw drang naar perfectionisme voor een constante motivatie om uit te blinken, maar dit moet niet ten koste gaan van jezelf. Kies heel bewust de projecten waar je voor wilt gaan en vergeef jezelf dat je niet altijd alles foutloos kunt doen. Wetenschappers raden je aan deze projecten te zien als een kans om te leren, niet als een kans om te falen. Ken jij de afkorting FAIL al? Dit omschrijven wij het liefst als de First Attempt In Learning.

Hoe ga je ermee om?

Gelukkig zijn er manieren om imposter syndrome aan te pakken. Hier zijn een paar tips om je te helpen:

Erken je gevoelens

Het eerste wat je moet doen is erkennen dat je je zo voelt. Iedereen heeft wel eens twijfels over zichzelf, en het is belangrijk om die gevoelens niet te onderdrukken maar te herkennen.

Vier je successen

Houd een lijst bij van je prestaties, groot en klein. Wanneer je je onzeker voelt, kun je deze lijst erbij pakken om jezelf eraan te herinneren wat je allemaal hebt bereikt.

Praat erover

Bespreek je gevoelens met vrienden, familie, of collega’s. Je zult waarschijnlijk ontdekken dat je niet de enige bent die zich zo voelt. Het delen van je ervaringen kan een enorme opluchting zijn.

Wees realistisch

Perfectionisme is vaak een groot deel van imposter syndrome. Probeer realistische doelen te stellen en accepteer dat fouten maken menselijk is.

Stop met vergelijken

Iedereen heeft zijn eigen weg en tempo. Vergelijk jezelf niet met anderen, maar focus op je eigen groei en wat jij wilt bereiken.

Accepteer complimenten

In plaats van complimenten af te wimpelen, leer om ze te accepteren en waarderen. Mensen complimenteren je niet voor niets!

Blijf groeien

Onthoud dat het overwinnen van imposter syndrome een proces is. Het gaat erom dat je langzaam maar zeker leert om jezelf te waarderen voor wie je bent en wat je kunt. Het is oké om onzekerheden te hebben, maar laat ze je niet tegenhouden. Je bent meer dan competent en verdient het om trots te zijn op wat je hebt bereikt. Vergeet jezelf ook niet van tijd tot tijd te belonen en echt trots te zijn op je eigen prestaties. Fluit jezelf terug als het stemmetje in je hoofd weer zegt dat dit niet door jouw kwaliteiten komt, maar slechts een gelukje was. Wen eraan om jezelf ook een klopje op je schouder te geven.

Volg je Women's Health al op Facebook, Instagram en TikTok?