Hoe zorg je voor een goede werk-privébalans?

Experts waarschuwen ons al langer. We moeten steeds meer, het aantal twintigers met een burn-out lijkt hoger dan ooit en het wordt alleen maar moeilijker om een beetje me-time in te plannen. De kans is groot dat jij jezelf ook meer dan eens in de late avonduurtjes terugvindt achter je bureau.

We weten inmiddels hoe belangrijk het is om balans te vinden tussen werk en vrije tijd, maar hoe doe je dat met werkdruk die vandaag de dag alleen maar groter lijkt te worden?

Wat is werk-privébalans?

Werk-privébalans betekent simpelweg dat je evenwicht hebt gevonden tussen je werk en je privéleven. Het draait om het verdelen van je tijd en energie tussen je professionele verplichtingen en je persoonlijke behoeften, zodat beide aspecten van je leven in balans zijn.

Wat is een goede werk-privébalans?

Een goede werk-privébalans zorgt ervoor dat je genoeg tijd hebt voor werk én voor jezelf, wat belangrijk is voor je algemene welzijn. Een goede balans zorgt ervoor dat je niet constant overwerkt of gestrest bent, waardoor je meer geniet van je vrije tijd. Bij een goede balans zit je lekkerder in je vel, waardoor je beter presteert op je werk. 'Werk en privéleven zijn niet twee afzonderlijke gebieden, maar vormen juist één geheel', benadrukt gedragspsycholoog Mariska Fissette. In haar boek The Work-Life Revolutie deelt ze inspirerende inzichten en praktische tips die je kunnen helpen om je leven en werk in de richting te sturen die je diep vanbinnen het allerliefst op wilt.

Dat gezegd hebbende, wil Fissette daaraan toevoegen dat het een misvatting is dat je balans kunt bereiken. 'Ik zeg altijd 'balans is een werkwoord'. We horen elke keer opnieuw te heroverwegen hoe we werk en privé willen invullen ten opzichte van elkaar. Het is telkens weer jezelf afvragen: wat is nu belangrijk voor mij? Hoe wil ik nu de verdeling maken? En wat heb ik daarin te doen en te laten?'

Het is een persoonlijke balans die voor iedereen anders kan zijn, afhankelijk van individuele behoeften en prioriteiten. 'Hoe je deze 'weegschaal' indeelt, is helemaal aan jou', zegt GZ-psycholoog Saskia Meeus van Mentaal Gezond Psychologie. 'Het gaat erom dat mensen zelf ook nadenken over wat zij willen en kunnen op basis van hun belastbaarheid, omstandigheden en verlangens.'

Hoe kan je werk en privé gescheiden houden?

Het gescheiden houden van werk en privé is essentieel voor een goede werk-privébalans. Hier zijn enkele tips om deze scheiding te bevorderen:

1. Stel grenzen

Het is belangrijk om je eigen grenzen aan te geven, anders heb je de kans dat anderen eroverheen lopen. Het stellen van je grenzen kan overweldigend zijn en gevoelens van egoïsme of schaamte veroorzaken. Maar onthoud: grenzen zijn essentieel voor gezonde (werk)relaties. 'Vermijd impulsieve reacties gebaseerd op emoties. Als je merkt dat je grenzen worden overschreden, geef jezelf dan de tijd om tot rust te komen voordat je reageert. Laat het een nachtje bezinken', tipt Meeus. Wees de volgende dag wel duidelijk en assertief, want soms zijn mensen zich er niet van bewust. Meer tips voor als mensen over je persoonlijke grenzen (zijn ge)gaan lees je hier.

2. Weg met die (werk)telefoon?

Aangezien met de technologie tegenwoordig steeds meer een overlap plaatsvindt tussen thuis en werk, pleit neuropsychologe Elke Geraerts voor iets meer work-life integration. 'Probeer werk en privé niet altijd strikt te scheiden. Soms kan het juist goed zijn om die twee te integreren. Dat gaat uiteindelijk meer energie opleveren dan wanneer je het angstvallig probeert dit te scheiden.'

Dat is niet voor iedereen weggelegd, dus luister vooral goed naar jezelf. 'Merk je dat je toch onrustig wordt als je 's avonds laat nog werkgerelateerde berichten ontvangt? Dan is het belangrijk om buiten werktijd bewust maatregelen te nemen, zoals het uitzetten van je telefoon of de app op stil zetten', adviseert Meeus. Als je thuiswerkt, is het volgens haar slim om je laptop op te bergen. Zo voorkom je dat werkgerelateerde zaken continu je aandacht trekken.

2. Structuur

Richt je dagen goed en logisch in. Ga eens bij jezelf na wanneer jij het productiefst bent en wanneer je juist vaak een dipje hebt. 'Het is een kwestie van de juiste taken plannen op de juiste momenten. De meeste mensen hebben een piek in de ochtend', legt Geraerts uit. 'Plan in dat geval 's ochtends dingen die jouw volste aandacht vragen. Internetgebruik kun je op deze momenten het beste zoveel mogelijk limiteren omdat dat ons uit de focus haalt. Mails beantwoorden kan op momenten dat je net iets minder focus hebt.'

3. Ritueel

Een persoonlijk ritueel kan enorm helpen bij het bewust starten en afsluiten van je werkdag. 'Experimenteer met verschillende elementen en ontdek welk ritueel het beste bij jou past', zegt Fissette. 'Mijn eigen ritueel omvat meditatie, het aansteken van een kaars en thee drinken terwijl ik mijn doelen voor de dag opschrijf. De dag sluit ik af met het noteren van onafgeronde taken. Vervolgens neem ik een douche om symbolisch de werkdag van mezelf af te spoelen.'

4. Zie kansen voor persoonlijke groei

Zorg dat je dan een bepaald doel voor ogen hebt. Dit zorgt voor extra motivatie, waardoor je een hogere werkdruk aankunt. 'Dit hangt erg af van wat je zelf belangrijk vindt in je leven', geeft Meeus toe. Zie je door de bomen het bos niet meer? Doe dan een stapje terug en zorg dat je wat meer overzicht krijgt. 'En stel jezelf de belangrijke vraag: wat wil ik met mijn leven?'

5. Neem een hobby los van werk

Een hobby, of dat nu gaat om bewegen of creatief bezig zijn, is volgens Geraerts altijd een goed idee. 'De adrenaline die vaak wordt opgebouwd als we overdag aan het werk zijn, moet eruit kunnen door bijvoorbeeld te sporten. Ook creativiteit is een geweldige manier om andere hersengebieden te activeren dan die waarmee we de hele dag gefocust zijn op het werk.' Hoewel je soms misschien het gevoel hebt dat je helemaal geen tijd hebt voor hobby's, is het verstandig om er tijd voor vrij te maken.

6. Succesvol zijn en toch tijd voor jezelf, kan dat eigenlijk wel?

We willen het tegenwoordig graag allemaal. Een rijk sociaal leven, genoeg tijd voor ontspanning en ook op werk willen we goed presteren. Maar tijd voor jezelf hebben en tegelijkertijd ook heel succesvol zijn, is dat wel mogelijk? Volgens Geraerts zijn deze twee onlosmakelijk met elkaar verbonden: 'Pas wanneer je genoeg tijd voor jezelf neemt, naar jezelf luistert, de creativiteit in jezelf naar boven haalt en voldoende kunt ontspannen ontstaat er ruimte om met een helikopterview de juiste stappen te zetten naar je doelen en daarmee succesvol te zijn.'

Volg je Women's Health al op Facebook, Instagram en TikTok?