Hoe het is om te leven met een ingebeelde lelijkheid
Wat is Body Dysmorphic Disorder en wat zijn de symptomen?
© Getty Images
Herken je dit? Je komt te laat op werk, omdat je aan de spiegel geplakt staat en en met dit uiterlijk ab-so-luut de deur niet uit kan? Dat geen enkel toefje concealer er nog toe doet en je dat zelfs een bus droogshampoo over je haar leegschudden niet helpt? Is jouw dag om zeep als je met een bad hair day wakker wordt en jouw meest flatterende outfit net in de was ligt? *insert cry emoji*
Als je er na een paar minuten overheen bent en je weer lekker in je vel voelt, is er niets aan het handje. Maar als deze gedachten voor de rest van de dag door je hoofd spoken en je bij het koffieapparaat op werk stellig gelooft dat ie-de-reen naar jouw volstrekt normale vrouwelijke vormen staat te loeren, of die haast onzichtbare pukkel aan de zijkant van je gezicht, dan zou wel eens een naam kunnen hebben: Body Dysmorphic Disorder (BDD). Met andere woorden: een ingebeelde lelijkheid of hypochondrie gebaseerd op schoonheid. Je beeldt je dus letterlijk in dat iedereen je imperfecties ziet en hebt geen realistisch beeld meer van je eigen lichaam.
Onzekerheid voeden
In 1891 werd het voor het eerst als aandoening gezien door Italiaanse psychiater Enrico Morselli. En surprise surprise, BDD ontstond gelijktijdig met de ontdekking van de fotografie in 1840. Toen gingen mensen zich voor het eerst vergelijken met filmsterren en modellen. Het eerste wat we tegenwoordig zien als we wakker worden is meestal onze favoriete guilty pleasure: Instagram. We ontbijten dus letterlijk met allemaal mooie beelden en geretoucheerde foto’s en voeden zo zelf onze onzekerheid.
Wat is het nou precies?
Als de fixatie op je uiterlijk ook echt je sociale leven of werk gaat beïnvloeden, dan gaan de alarmbellen rinkelen. Wanneer je bijvoorbeeld een date afzegt omdat je je opgeblazen voelt, of je vriendinnen niet vergezelt naar een feestje omdat je denkt dat je het lelijke eendje bent uit de groep. Of, je komt bijvoorbeeld niet of te laat naar werk omdat je haar er niet perfect bij ligt en je door die 4-kazenpizza van gisteren lijkt op een vrouw die elk moment kan bevallen.
Dit zijn symptomen waarbij uiterlijk voor jou bepalend is voor je sociale leven. Verwar het niet met een regenachtige rotdag, dan is het heus prima om even op de bank neer te ploffen, de rolluiken naar beneden te doen en niemand te willen zien. Maar als de oorzaak waarom je afzegt enkel en alleen maar in de spiegel te zien valt, dan is er misschien wel een dieperliggend probleem.
Heb ik body dysmorphic disorder?
- Je bent enorm bezig met je uiterlijk en hoeveel moeite je ook doet, je bent nooit tevreden.
- Dwangmatige trekjes, zoals je haar constant op de millimeter goed leggen of met een citroen-gezicht in je vetkwabjes knijpen terwijl je voor de spiegel staat.
- Je heel erg druk om minuscule imperfecties die zo mini zijn dat niemand ze opmerkt. Ook niet met vergrootglas.
- Maar er dan wel stellig in geloven dat iedereen ze ziet.
- Bang zijn voor afwijzing of kritiek op basis van je uiterlijk
- Je doet extreem je best om je ‘imperfecties’ te camoufleren of zoekt bij anderen naar bevestiging dat het allemaal reuze meevalt.
- Eetkeuzes baseren op het fixen van je (ingebeelde) flaws. Vaak gaan eetstoornissen en BDD hand in hand.
>> Zo knoeien hormonen met je huid
Hoe krijg je het?
Wetenschappers zijn nog steeds op zoek naar een waterdichte verklaring voor het ontstaan van BDD. Over een paar dingen zijn ze het wel eens:
- Verschil in je hersenstructuur kan wel degelijk invloed hebben op BDD
- Als BDD of obsessief compulsief gedrag vaker voorkomt in je familie, dan kan dit erfelijk zijn.
- Als je bent opgevoed in een gezin waar uiterlijk heel erg belangrijk is, kan dat meespelen.
- Het ontstaat vaak doordat vrouwen onbewust een obsessie met hun uiterlijk creëren door hun baan of door zichzelf te vergelijken met anderen op social media en in tijdschriften.
Afgeschreven als aanstellerij
Soms worden deze mensen gezien als aanstellers of ijdeltuiten. Hierdoor gaat iemand met BDD zich juist nog meer schamen of zelfs het probleem verbergen. Als je de symptomen negeert, kan je al snel in obsessies of verslavingen belanden, maar ook angstiger worden dan nodig en zelfs een depressie krijgen.
De eerste stap is om erover te praten met je meest empathische vrienden. Wanneer het echt je sociale leven beïnvloedt, dan is cognitieve gedragstherapie – en wellicht een social media detox – een stap in de goede richting.
Bronnen: Dwang.eu, U.S. Departments of Health & Human Services