Wat iedere vrouw moet weten over de hormonale afwijking PCOS
PCOS komt veel vaker voor dan je waarschijnlijk denkt, en ook de symptomen zijn niet altijd makkelijk te onderscheiden.
PCOS komt veel vaker voor dan je waarschijnlijk denkt en ook de symptomen zijn niet altijd makkelijk te onderscheiden. WH zocht uit wat PCOS precies is, wat de symptomen, oorzaken, gevolgen en behandelingen zijn én of je nog steeds zwanger kunt worden.
Wat is PCOS?
Het polycysteus ovarium syndroom, meestal aangeduid met de afkorting PCOS, is de meest voorkomende hormonale afwijking op dit moment. Naar schatting heeft 5 tot 10 procent van de vrouwen PCOS, al verschilt de ernst ervan per vrouw. Letterlijk betekent PCOS dat er meerdere (poly) vochtblaasjes (cysten) in de eierstok (ovarium) zitten.
Toch is dat niet bij alle vrouwen met PCOS het geval, zegt gynaecoloog Barbara Havenith van de Vrouwenpoli in Boxmeer en de auteur van het boek Hormoonbalans voor vrouwen. Volgens haar is het een syndroom, een verzameling van symptomen. Maar wat zijn de symptomen van PSCOS dan?
Wat zijn de symptomen van PCOS?
Denk jij dat je hormonale afwijking PCOS hebt? Let dan op de volgende symptomen:
- Blaasjes in de eierstokken
- onregelmatige of geen menstruaties
- Niet zwanger worden
- verhoogd mannelijk hormoon
- overgewicht
- insulineresistentie of diabetes
- overbeharing
- huidproblemen
- hart- en vaatziekten
Lees ook: Dit zijn de 5 belangrijkste oorzaken dat je niet zwanger kan worden
Diagnose
Zijn de symptomen van PCOS voor jou herkenbaar en wil jij je laten testen? De diagnose van PCOS kan met een inwendige (vaginale) echo en bloedonderzoek worden vastgesteld. De diagnose PCOS wordt echter pas gesteld als je minimaal twee van de volgende drie punten hebt:
- De menstruatie vindt niet vaak genoeg plaats, dus minder dan twee keer per drie maanden
- Een teveel aan mannelijke hormonen. Dit merk je vaak aan acne, haarverlies of juist overbeharing, maar soms is het alleen in het bloed te zien
- Minimaal twaalf kleine blaasjes in de eierstokken. Er is een echo voor nodig om die blaasjes te kunnen zien
Kun je ineens PCOS krijgen?
Het is onbekend hoe PCOS precies ontstaat. ‘De meeste vrouwen komen er pas achter dat ze PCOS hebben als ze met de pil stoppen of als ze zwanger willen worden’, vertelt gynaecoloog Barbara Havenith. PCOS veroorzaakt niet alleen uiteenlopende klachten, ook de oorzaak verschilt per vrouw. 'Aanleg en erfelijke factoren kunnen meespelen. Toch zijn de belangrijkste oorzaken overgewicht en insulineresistentie', legt Havenith uit.
Oorzaken
'90 procent van de vrouwen met PCOS is insulineresistent. Dat betekent dat de lichaamscellen niet goed meer reageren op insuline, een hormoon dat nodig is om suiker (glucose) van het bloed in de cellen te krijgen. Als reactie gaat het lichaam steeds meer insuline aanmaken. Deze vrouwen moeten vaak de hele dag door eten omdat ze zich anders 'naar' voelen. Hierdoor kunnen vrouwen met het polycysteus ovarium syndroom (PCOS) onder andere last hebben van vermoeidheid.
Daarnaast is insuline 'bevriend' met luteïniserend hormoon (LH). Als je daar veel van hebt, maken de eierstokken meer mannelijke hormonen aan. Overgewicht speelt bij acht van de tien vrouwen met PCOS.' Vrouwen die aanleg hebben voor PCOS, krijgen meer symptomen op het moment dat ze aankomen in gewicht.
Is PCOS ernstig?
De korte termijn gevolgen van PCOS zijn overbeharing, acné, verminderde vruchtbaarheid en een miskraam, maar PCOS heeft op een latere leeftijd ook gevolgen. Havernith: 'Van alle vrouwen met PCOS krijgt de helft later ouderdomsdiabetes, een gigantisch aantal. Ook hebben deze vrouwen zeven keer meer kans op hart- en vaatziekten. Daarom is het belangrijk om de stofwisseling weer normaal te krijgen, zodat je de gevolgschade van PCOS zoveel mogelijk beperkt.' Daarnaast heb je ook meer kans op hormoongevoelige kanker, zoals baarmoederkanker.
Lees ook: dit is een biochemische zwangerschap en de oorzaak
Kan PCOS weggaan?
Het goede nieuws is dat je zelf veel kunt doen als je PCOS hebt. 'PCOS is bijna altijd omkeerbaar en door het op een goede manier te behandelen, houd je ook de lange termijngevolgen tegen. Heb jij PCOS? Dan zijn deze behandelingen mogelijk voor PCOS:
- De pil of het Mirena spiraal
- Afvallen (in geval van overgewicht)
- Tabletten met clomifeen
- FSH-injecties
- LEO (laparoscopische elektrocoagulatie van de eierstokken)
Het belang van een gezonde levensstijl
Een gezonde levensstijl kan bijdragen aan de behandeling van PCOS. Vooral in het geval van overgewicht. Je kunt dan op de volgende punten letten:
Voeding
Let goed op je voeding. Meer vetten en eiwitten, minder snelle koolhydraten, zoals in wit brood en pasta. Ook door tragere koolhydraten, zoals in groenten, krijg je geen pieken en dalen in je suikerspiegel', aldus Havernith.
Sporten
Sporten helpt ook, maar dan wel van het goede soort. Krachttraining is bijvoorbeeld erg effectief, al hoeft het niet heel intensief en lang - vier keer per week een sessie van ongeveer een half uur is al voldoende.' En sporten heeft nog een ander voordeel, namelijk het tegengaan van stress.
Stress
Als veel stress hebt draaien je bijnieren overuren om stresshormonen aan te maken, ook dit heeft een negatief effect PCOS. Probeer daarom door body & mind-technieken (meditatie), yoga of pilates je stresslevel onder controle te houden.
Kun je ooit zwanger worden met PCOS?
Een onderwerp dat voor veel vrouwen met PCOS beladen is, is de vraag of ze ooit wel zwanger kunnen worden. Toch is gynaecoloog Havenith redelijk optimistisch: 'Er zijn medicijnen om de eisprong op te wekken. 80 procent van de vrouwen die dit medicijn gebruikt krijgt een eisprong en de helft daarvan raakt ook echt zwanger.
Helaas is de kans op complicaties wel groter. Het veranderen van de levensstijl om de kans op een zwangerschap te vergroten heeft daarom prioriteit.' En dat die aanpak echt werkt, bewijzen de cijfers: van de vrouwen die er daadwerkelijk in slagen hun levensstijl om te gooien, raakt 80 procent zwanger zonder hormonen te gebruiken. Havenith: 'Dat percentage is even groot als bij vrouwen zonder PCOS. Het betekent dus niet dat je geen kinderen kunt krijgen als je PCOS hebt.
Denk jij dat je PCOS hebt? Neem dan vooral contact op met je huisarts.
Bron: DeGynaecoloog