Is de frontale kwab op je 25e volgroeid? Een expert legt uit
Je zal het niet van de ene op de andere dag merken, maar rond je 25e word je wel degelijk verstandiger.
gettyimages-1090691758.jpg
Je hebt het vast weleens in de wandelgangen opgevangen: op je 25e zijn je hersenen volgroeid en bereik je het moment dat je je écht mentaal volwassen voelt. Klopt dit? Psychosociaal therapeute Niki Schalken van 5 Step Therapy vertelt wat er rond deze leeftijd met je frontale kwab gebeurt én of je hier zelf ook daadwerkelijk iets van merkt.
Zo zitten de hersenen in elkaar
Zonder te diep op de medische materie in te gaan, lichten we allereerst even kort uit hoe de hersenen precies in elkaar zitten. De hersenen bestaan uit verschillende kwabben met elk hun eigen processen. ‘De pariëtale kwab verwerkt zintuiglijke informatie waaronder tast, temperatuur en ruimtelijk inzicht. Dit helpt je bijvoorbeeld met het inschatten van een bepaalde afstand of hoe stevig je een voorwerp moet vastpakken’, legt Schalken uit. ‘Daarnaast is er nog de temporale kwab voor het gehoor, de verwerking van taal en het geheugen, en de occipitale kwab - de beeldverwerker van je brein; alles wat je ogen zien wordt hier verwerkt en geïnterpreteerd.’ Tenslotte vinden in de frontale kwab de cognitieve denkprocessen plaats en daarover lees je hieronder meer.
De frontale kwab als controlekamer
In Nederland ben je op 18-jarige leeftijd officieel volwassen, en in de Verenigde Staten is dit op 21-jarige leeftijd. Toch laat mentale volwassenheid, waaronder het maken van verstandige keuzes, nog iets langer op zich wachten. Zo blijkt uit onderzoek, gepubliceerd in de Journal of Neuroscience, dat bij veel van de proefpersonen de hersenen, en dan met name de plekken in de prefrontale cortex (de frontale kwab), pas ver na het twintigste levensjaar volgroeid zijn. Deze frontale kwab bevindt zich voor in je hersenen en heeft volgens Schalken vooral met bewustzijn en langetermijndenken te maken. ‘Het is een soort controlekamer voor je gedrag, emoties en denkprocessen’, legt ze uit. ‘Activiteiten als planning, impulsbeheersing, logisch redeneren en sociale gedragingen vinden hier plaats.’
Eerst denken, dan doen
De frontale kwab fungeert dus voornamelijk als de verstandige partij: het rationeel nadenken gebeurt in dit deel van de hersenen. ‘Cognitieve functies, waar de frontale kwab een grote rol in speelt, zijn alle mentale processen die helpen om bewuste keuzes te maken’, aldus Schalken. ‘Dit deel van de hersenen zorgt er bijvoorbeeld voor dat je niet meteen reageert op een impuls, maar eerst nadenkt over de gevolgen. Zonder een goed-ontwikkelde frontale kwab zouden we veel impulsiever zijn en minder goed plannen.’
Is die frontale kwab pas volgroeid na 25 jaar?
Nu de hamvraag: klopt het inderdaad dat de frontale kwab, waarmee je verstandige keuzes maakt, pas volledig is volgroeid op je 25e? Volgens Schalken is dit grotendeels waar. ‘Daar zit een behoorlijk technisch proces achter. De zenuwbanen in de hersenen worden omhuld met myeline: een isolerende laag die voor snellere en efficiëntere communicatie tussen de hersencellen zorgt. Dit begint al op jonge leeftijd, maar de frontale kwab is hierbij pas als laatste volledig ontwikkeld. Hierom zijn jongvolwassenen vaak nog impulsiever en nemen ze meer risico’s dan mensen boven de 25 jaar. Denk daarbij aan roekeloos rijgedrag, impulsaankopen en een gebrek aan langetermijndenken, bijvoorbeeld over financiële en relationele consequenties.’
Het verschil tussen mannen en vrouwen
De ontwikkeling van de frontale kwab is uiteraard niet bij iedereen hetzelfde. Toch kan Schalken wel beamen dat er in grote lijnen verschillen tussen mannen en vrouwen bestaan. ‘Over het algemeen ontwikkelen de hersenen van vrouwen zich iets sneller dan die van mannen, wat betekent dat vrouwen gemiddeld eerder een goed-ontwikkelde frontale kwab hebben. Dit kan deels verklaren waarom jonge vrouwen vaak iets eerder bewuster nadenken over langetermijngevolgen dan jonge mannen’, legt ze uit. Daar voegt ze ook meteen een nuance aan toe. ‘Hersenontwikkeling is heel individueel: niet alle vrouwen lopen voor op alle mannen, en omgekeerd. Omgeving, opvoeding en levenservaring spelen ook een belangrijke rol.’
Merk je zelf ook verschil?
Ben je nog geen 25 jaar oud, dan is de kans groot dat jouw frontale kwab zich nog volop aan het ontwikkelen is. En al zal er natuurlijk niet van de een op de andere dag een enorme omslag plaatsvinden, je kunt wel degelijk merken dat je rond deze leeftijd anders naar dingen gaat kijken. Schalken: ‘De meeste mensen ervaren dat ze andere beslissingen maken en ook anders met emoties omgaan.’ Ook benoemt Schalken een aantal andere verschillen:
- Minder impulsief gedrag. Je denkt meer bewust na over bepaalde handelingen en beslissingen. De ‘ach, waarom niet?’ wordt een ‘is dit wel handig?’
- Beter plannen en organiseren. Je overziet situaties beter, neemt verantwoordelijkheid en weet wat je te wachten staat.
- Meer controle over emoties. Je kunt dingen beter relativeren en raakt minder snel overstuur.
- Meer focus op langetermijndoelen. Het denken op korte termijn maakt steeds vaker plaats voor een focus op de lange termijn. Je bent niet alleen maar bezig met het hier-en-nu.
‘Deze veranderingen gaan geleidelijk en er is geen sprake van een ‘aan/uit’-schakelaar’, sluit Schalken af. ‘Maar als je terugkijkt op je 18-jarige zelf, zie je vaak dat je toen anders dacht en handelde dan nu.’