Jodium: dit is alles wat je erover wil weten voor je gezondheid

We eten het (misschien onbewust) allemaal: jodium, maar weten we ook wat dit mineraal écht doet? Heel eerlijk, wij niet. Daarom gingen we voor je op onderzoek uit. We kwamen er al snel achter dat jodium goed, eigenlijk zelfs essentieel, is voor je lichaam. Volgens het Voedingscentrum is het belangrijk voor de productie van schildklierhormonen. En deze zorgen weer voor een goede groei, de ontwikkeling van het zenuwstelsel en de stofwisseling. In dit artikel lees je alles wat je moet weten over jodium: wat de functie van jodium in het lichaam is, waar het in zit én hoeveel je ervan nodig hebt. 

Jodium in voeding: waar zit het in en hoeveel heb je nodig? 

Volgens onderzoek van het RIVM krijgen Nederlanders maar nét genoeg jodium binnen. De hoeveelheid jodium die je per dag nodig hebt, is afhankelijk van je situatie. Aangeraden is voor mensen van 18 jaar en ouder om 150 microgram jodium per dag binnen te krijgen. Voor wie zwanger is of borstvoeding geeft, ligt deze dagelijkse hoeveelheid hoger: op 200 microgram. Dit komt doordat het mineraal een belangrijke rol speelt bij de ontwikkeling van de hersenen van het ongeboren kind. 

Natuurlijke bronnen van jodium

Jodium komt van nature in weinig producten voor. Voorbeelden van jodiumrijke voedingsmiddelen zijn brood, vis, eieren, zuivelproducten, zeewier en sommige vleeswaren. Specifieke voorbeelden zijn een glas halfvolle melk (150 ml), dat 22 microgram jodium bevat. Bij een snee volkorenbrood en een gekookt ei ligt de hoeveelheid jodium bijna even hoog: 18 en 20 microgram. Met een portie kabeljauw van 120 gram haal je die dagelijkse hoeveelheid gemakkelijk, daar zit namelijk 292 microgram jodium in.

Jodium in keukenzout

Lange tijd was er in Nederland een jodiumtekort. De overheid heeft ervoor gekozen jodium toe te voegen aan bakkerszout dat wordt gebruikt voor het bakken van brood. Dit zout bevat meer jodium dan ‘gewoon’ keukenzout. Brood met gejodeerd bakkerszout is in Nederland de belangrijkste bron van jodium. Met 4 sneden brood heb je namelijk al bijna 100 microgram jodium te pakken. Wil je weten of het brood op jouw plank met bakkerszout gemaakt is? Dit lees je op het etiket. 

Gevolgen van een jodiumtekort of -overschot: symptomen en behandeling

De meesten van ons krijgen met een gezond eetpatroon voldoende jodium binnen. Stel dat je weinig brood met gejodeerd zout eet, dan kun je wél een tekort ontwikkelen. Omdat je schildklier een flinke voorraad jodium opslaat, kunt dan pas na enkele jaren last krijgen van symptomen. Het is dus belangrijk om een jodiumtekort te voorkomen. Ook een jodiumoverschot kan vervelende symptomen met zich meebrengen. Wat dit precies is en hoe je een jodiumtekort en -overschot kunt voorkomen, leggen we je uit.

Symptomen bij jodiumtekort

Zoals we eerder vertelden is jodium belangrijk voor de productie van schildklierhormonen. Bij een tekort aan jodium kan de schildklier trager gaan werken of opzwellen, met symptomen zoals gewichtstoename, het koud hebben, traagheid en obstipatie als gevolg. Bij kinderen kan een jodiumtekort leiden tot een groeiachterstand en verminderd leervermogen. Houd dus niet alleen jezelf, maar ook (je) kinderen in de gaten. 

Effecten van te veel jodium

Net als een tekort kun je ook een overschot aan jodium ontwikkelen. Maar wat gebeurt er als je te veel jodium binnenkrijgt? Dit kan leiden tot een vergroting of overstimulering van de schildklier. Bij de meeste mensen hoeft dit niet voor problemen te zorgen, dit is vooral bij mensen die een bestaande schildklierafwijking hebben. Klachten zijn onder meer diarree, gewichtsverlies, hartkloppingen en nervositeit. Hoeveel jodium je maximaal mag binnenkrijgen? Voor volwassenen is de aanvaardbare bovengrens 600 microgram per dag. 

Jodium en zwangerschap

Als je zwanger bent, is het belangrijk dat je genoeg jodium binnenkrijgt. Het mineraal levert, zoals eerder besproken, een belangrijke bijdrage aan een goed werkende schildklier. Deze zorgt voor de groei en hersenontwikkeling van je ongeboren kindje. Een jodiumtekort tijdens je zwangerschap kan daarom zorgen voor een groeiachterstand en verminderd leervermogen. Hoeveel jodium wordt dagelijks aangeraden als je zwanger bent? Dat is 200 microgram. 

Jodiumsupplementen: zinvol of niet?

Als je voldoende en gevarieerd eet, is het meestal niet nodig om jodiumsupplementen in te nemen. Zeker als je regelmatig jodiumrijke voedingswaren zoals melk, yoghurt, eieren en vis eet. Eet je maar weinig van deze voedingsmiddelen? Dan kan het zinvol zijn om met een arts of diëtist te kijken naar je eetpatroon en eventuele jodiumsupplementen. Neem niet zomaar op eigen initiatief extra jodium, bijvoorbeeld in druppelvorm, in, omdat dit schadelijk kan zijn voor je schildklierfunctie. En dat is juist níet wat je wil.