Waarom is de kans op kanker bij jonge vrouwen 1,5 keer groter dan bij mannen?

Kanker op jonge leeftijd is helaas geen onbekend fenomeen – zelfs kinderen kunnen ermee te maken krijgen. Maar waar kinderkanker gelukkig relatief zeldzaam is, zien we in de leeftijd van 18 tot 39 jaar een duidelijke en zorgwekkende toename. De nieuwste cijfers van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) laten zien: jongvolwassenen krijgen steeds vaker kanker. En opvallend: jonge vrouwen krijgen maar liefst 1,5 keer zo vaak kanker als jonge mannen. Wat is hier aan de hand?

De bloei van je leven – én dan dit

Van studeren tot carrière maken, van verre reizen tot je eerste kind – de leeftijd van 18 tot 39 wordt vaak gezien als de bloei van je leven. Maar steeds vaker wordt die bloei verstoord door een serieuze diagnose. In 2024 kregen bijna 4.200 jongvolwassenen in Nederland te horen dat ze kanker hebben. Dat zijn er ruim duizend meer dan 35 jaar geleden.

En de verdeling man-vrouw? Die kantelt opvallend. Tot je 28ste zijn de aantallen min of meer gelijk. Daarna slaan de cijfers door naar de vrouwelijke kant. Vooral borstkanker, baarmoederhalskanker en melanoom treffen jonge vrouwen. Bij mannen is zaadbalkanker veruit het meest voorkomend.

Seksespecifieke vormen – maar dat is niet het hele verhaal

Het klinkt logisch: borstkanker en baarmoederhalskanker zijn typisch vrouwenziekten. Zaadbalkanker typisch mannelijk. Toch verklaart dat niet alles, want ook huidkanker (melanoom) komt bij jonge vrouwen twee keer zo vaak voor als bij hun mannelijke leeftijdsgenoten. In 2024 kregen namelijk 346 jongvolwassen vrouwen en 188 jongvolwassen mannen die diagnose. En ook andere kankersoorten zoals lymfeklierkanker en schildklierkanker duiken vaker op bij vrouwen, terwijl hersentumoren juist vaker jonge mannen treffen.

De stijging in kankerdiagnoses onder jongeren is dus geen puur biologisch verhaal. 'We weten niet goed waardoor die stijging komt, dat is eigenlijk een mysterie', zegt Dr. ir. Henrike Karim-Kos, die als epidemioloog in de oncologie verbonden is aan IKNL. Erfelijkheid speelt mee – zeker bij borst- en zaadbalkanker – maar ook factoren als hormonen, leefstijl en misschien zelfs betere screeningsmethodes. Eén duidelijke boosdoener? Die is er niet. Wel een duidelijk signaal: deze groep vraagt om meer aandacht.

Verbetering in overlevingskansen

Het goede nieuws: de overlevingskansen zijn flink verbeterd. Jongvolwassenen – ook wel AYA’s genoemd (Adolescents & Young Adults) – met kanker hebben betere vooruitzichten dan ooit. Maar: leven ná kanker brengt nieuwe uitdagingen. Hoe pak je je studie weer op? Durf je nog te dromen van kinderen? Wat betekent ziekte voor je sociale leven, je carrière, je identiteit?

Wat kun jij doen?

Misschien ben je zelf jong en gezond. Misschien ken je iemand die geraakt is. Wat kun je doen?

• Neem klachten serieus - Vage symptomen kunnen iets betekenen. Laat je op tijd checken.
• Ken je familiegeschiedenis - Kanker komt soms met genen mee.
• Leef bewust - Zon, voeding, alcohol, roken: het heeft écht invloed op je gezondheid.
• En praat erover - Kanker op jonge leeftijd is geen taboe, maar helaas een realiteit. Deel je zorgen, praat met elkaar of zoek een vertrouwenspersoon of therapeut.

Volg je Women's Health al op Facebook, Instagram en TikTok?