Waarom emoties opkroppen je vermoeider maakt dan een slechte nacht slaap

Je voelt boosheid opborrelen, verdriet knagen of teleurstelling opkomen. Toch slik je het in. Je glimlacht, zegt dat het ‘wel meevalt’ en probeert door te gaan met je dag. Want ja, emoties tonen voelt kwetsbaar. Het lijkt makkelijker of misschien veiliger om ze weg te stoppen. Maar wist je dat dit je op de lange termijn meer uitput dan een gebroken nacht?

Wat gebeurt er als je emoties opkropt?

Opkroppen lijkt op korte termijn misschien handig: je vermijdt conflict, je houdt de sfeer goed, je blijft ‘sterk’. Maar onderhuids gebeurt er van alles. Emoties die je niet uit, verdwijnen namelijk niet zomaar. Ze stapelen zich op, als een bommetje dat wacht op het juiste moment om te ontploffen. Misschien herken je dit wel: je hield je groot bij slecht nieuws, maar brak later volledig toen iemand een onschuldige opmerking maakte. Of je bleef kalm tijdens een stressvolle werkdag, om vervolgens thuis uit te barsten om een vergeten vuilniszak.

Waarom is opkroppen zo vermoeiend?

Het kost bakken energie om emoties te onderdrukken. Je lichaam blijft in een soort waakstand: je spieren gespannen, je hartslag verhoogd, je brein overuren draaiend. Langdurige emotionele onderdrukking leidt tot chronische stress, wat weer kan zorgen voor vermoeidheid, spierpijn, maagklachten, een lagere weerstand en zelfs hart- en vaatziekten. Vergelijk het met het constant indrukken van een strandbal onder water, dat hou je niet eeuwig vol zonder moe te worden.

En alsof dat nog niet genoeg is, lijdt ook je mentale gezondheid eronder. Mensen die vaak hun gevoelens onderdrukken, voelen zich op termijn vaker angstig, somber en onzeker. Je begint te geloven dat jouw gevoelens er niet toe doen of dat niemand zit te wachten op jouw kwetsbaarheid.

Waarom doen we het dan?

Meestal komt het voort uit een gevoel van onveiligheid. Misschien heb je vroeger geleerd dat je emoties tonen zwak is. Of dat je ouders geen ruimte hadden voor jouw gevoel. Misschien ben je bang voor afwijzing, ruzie of niet begrepen worden. Wat de reden ook is: opkroppen voelt veiliger dan zeggen wat je echt denkt of voelt.

"Veel mensen zijn – bewust of onbewust – bang om kwetsbaar te zijn", legt psycholoog Colleen Mullen uit aan Verywell Mind. En dus houden ze hun gevoelens voor zich, uit zelfbescherming. Maar die zogenaamde emotionele veiligheid is volgens haar schijn. Want op de lange termijn kost het je meer dan het oplevert.

Het effect op je relaties

Emoties onderdrukken isoleert je. Als je niet uitspreekt wat je voelt, hoe kan een ander jou dan echt leren kennen? En als je niet gezien wordt in wie je bent, hoe kun je je dan geliefd voelen? Mensen die hun gevoelens vaak opkroppen, vinden het moeilijk om zich te hechten, ervaren meer conflicten in relaties en zijn minder tevreden over hun leven.

Signalen dat je emoties opkropt

Hoewel we in sommige gevallen bewust onze gevoelens onderdrukken, gebeurt het vaak zonder dat we het zelf doorhebben. Hier zijn enkele signalen dat je je emoties niet volledig uit:

• Je hebt vaak lichamelijke klachten, zoals hoofdpijn, buikpijn of vermoeidheid.
• Je voelt je snel geïrriteerd of boos zonder duidelijke aanleiding.
• Je hebt het idee dat anderen je niet echt begrijpen.
• Je merkt dat je afstand houdt in relaties.
• Je denkt vaak: "Laat maar, het heeft toch geen zin."

Wat kun je doen?

Emoties uiten is geen kwestie van ‘je gevoelens er maar uitgooien’. Het is een vaardigheid en die kun je oefenen.

1. Begin klein

Je hoeft niet meteen je diepste trauma’s te delen. Start met het benoemen van positieve gevoelens: “Ik voelde me echt gezien toen je dat voor me deed" of “Ik vond het gezellig vandaag.” Van daaruit kun je langzaam ook lastige gevoelens leren benoemen: “Ik was teleurgesteld toen je niet kwam opdagen.” “Ik merk dat ik wat geïrriteerd ben door...”

2. Luister naar je lichaam

Voel je spanning in je schouders, een brok in je keel of een knoop in je maag? Sta daar even bij stil. Wat probeert je lichaam je te vertellen?

3. Schrijf het op

Journaling helpt om je emoties te ordenen. Schrijf zonder oordeel op wat je voelt. Het hoeft niet mooi te zijn – het hoeft er alleen maar uit.

4. Praat met iemand die je vertrouwt

Een goed gesprek met een vriend, partner (of therapeut) kan wonderen doen. Niet om meteen alles op te lossen, maar simpelweg om gehoord te worden. Daar leer je ook je emoties te uiten, wat je kan helpen om in de toekomst minder je emoties op te kroppen. Ook ga je inzien hoe fijn het is om je emoties met anderen te delen.

5. Beweeg of maak muziek

Emoties hoeven niet altijd via woorden eruit. Beweging, kunst of muziek zijn krachtige manieren om te verwerken wat je voelt.

Emoties opkroppen is vermoeiend – letterlijk en figuurlijk. Je lichaam draait overuren en je hoofd raakt overvol. Het idee dat het veiliger is om niks te zeggen, blijkt vaak een valkuil. Want echte kracht zit niet in stilzwijgen, maar in durven voelen, uitspreken en verbinden. Dus de volgende keer als je je gevoelens wil inslikken, vraag je jezelf af: wat zou er gebeuren als ik mezelf wél laat zien? Je bent het waard om gehoord, gezien en begrepen te worden. Echt waar!

Volg je Women's Health al op Facebook en Instagram?