Ben je net lekker aan paar kilootjes kwijtgeraakt, zitten ze er binnen no-time weer aan! En met een beetje pech nog wat extra ook. Super frustrerend natuurlijk! Uit onderzoek blijkt zelfs dat tot wel 80% van de mensen die met behulp van een streng dieet afvalt, daarna weer aankomen. Dit irritante jojo-effect wil je natuurlijk het liefst voorkomen, maar dan is het wel handig om te weten wat er precies achter zit.
De Universiteit van Maastricht doet veel onderzoek naar het jojo-effect en hoe dat precies werkt. Hoewel de oorzaken voorheen altijd neergelegd werden bij dingen als levensstijl of leefomstandigheden, heeft het volgens de wetenschappers ook te maken met het vetweefsel in ons eigen lichaam.
Gestresste vetcellen
Onderzoekers van de Universiteit van Maastricht hebben vorig jaar ontdekt dat vetcellen liever geen vet afstaan. En dat is nu precies wat ze eigenlijk wel zouden moeten doen als je wilt afvallen. Deze vetcellen raken door afvallen nogal gestrest en dat draagt eraan bij dat je weer opnieuw aankomt. Dit is niet heel gek, want wat vetcellen het liefst doen is vet opslaan, dit is nu eenmaal hun functie. Wat die gestreste vetcellen dan gaan doen om minder gestresst te raken is zo snel mogelijk nieuw vet opstapelen. En dat is natuurlijk niet echt handig, want jij bent die vetjes liever kwijt dan rijk.
Tijdens het onderzoek werd een groep mensen op dieet gezet om vervolgens te kijken wie op gewicht bleef en wie aankwam. En wat bleek? Bij de mensen die weer kilo’s aankwamen na het diëten werden verschillende stressfactoren in de cellen gemeten. Hiermee is volgens de onderzoekers aangetoond dat de vetcelstress één van de boosdoener van het jojo-effect is.
Witte bloedcellen
Ook Edwin Mariman, hoogleraar Functionele Genetica aan de Universiteit Maastricht deed onderzoek naar het jojo-effect. Zijn team onderzocht het vetweefsel van mensen die na het afvallen weer aankwamen. Hieruit bleek dat de cellen van het afweersysteem, oftewel de witte bloedcellen, een grote rol spelen.
“Vanzelfsprekend spelen vetcellen een belangrijke rol bij zowel het aankomen als het afvallen. Vetcellen scheiden in totaal meer dan 500 verschillende hormooneiwitten af. Een belangrijk eiwit in dit verband is leptine, dat het hongergevoel onderdrukt maar ook betrokken is bij ontstekingsreacties. Als iemand afvalt, krimpen niet alleen de vetcellen maar daalt ook het leptinegehalte. Het krimpen van de vetcellen samen met de verstoorde energiebalans leidt tot stress in de vetcellen. Wellicht wordt die stressreactie door het lichaam als ontstekingsreactie gezien”, aldus professor Mariman. Mensen waarbij deze activiteit in de cellen voorkomt, lopen dus een groter risico om weer aan te komen na het afvallen. “Hoe dit mechanisme precies in elkaar steekt, zal toekomstig onderzoek moeten uitwijzen”, zegt professor Mariman.
Het is wél duidelijk dat het jojo-effect niet altijd te maken heeft met de omgeving, maar dat er ook lichamelijk factoren zijn die er invloed op hebben. Nu maar hopen dat wetenschappers snel met een oplossing komen om die vetcellen een beetje te kalmeren zodat ze niet meteen in de stress schieten als jij je wat kilo’s kwijtgeraakt bent.
